Het Belfort. Jaargang 6

[p. 317]

Eene nieuwe bloemlezing.

Hoe schoon! Hoe jammer! Zoo riep ik meermalen onwillekeurig uit, terwijl ik de belangwekkende bladzijden dezer nieuwe Bloemlezing met gretige oogen doorliep. Het was mij alsof ik een lachend veld of een rijken lusthof had doorwandeld, waar de natuur altijd afwisselende tafereeltjes voor het oog weet te ontrollen en de honderdvoudige taal harer gevleugelde zangers, uit ontelbare twijgen, in het oor laat klinken. Hoe schoon! Wat een aangenaam uitstapje in het veld onzer letterkunde; welk eene afwisseling van tafereelen, wat een rijkdom van kleuren en melodieën! Hoe jammer! dacht ik, dat die kleine lusthof niet vroeger werd aangelegd, dat de jeugdige beoefenaars van het Vlaamsch niet eerder het geluk mochten genieten daarin zonder moeite en zonder gevaar hunnen smaak te vormen. Nu, daar ligt eindelijk het gewenschte handboek! Welkom is het voor onze jeugd en voor hunne meesters. Van harte proflciat aan den verdienstvollen opsteller! Het is onder alle opzichten eene echt schoone, eene volkomen geslaagde Bloemlezing, en, wij zeggen het uit overtuiging, niet uit onbezonnen geestdrift, het zal door de kenners als een meesterstukje in zijn aard gegroet worden.

Wie zich hiervan met eigen oogen wenscht te overtuigen, neme het bevallige handboek in handen. De titel is sprekend: ‘Zuid en Noord, eene Bloemlezing uit de beste Zuid- en Noordnederlandsche Schrijvers, door Pater Evarist Bauwens. S.J. eerste deel voor min gevorderde leerlingen.’ Het schoone plan van het handboek ligt verder zeer duidelijk ontvouwd in de uitgebreide inhoudstafel, waarop eene critische naamlijst der aangehaalde schrijvers volgt, met de opgave hunner voornaamste pennevruchten.

Werkelijk erkennen wij daar onze beste schrijvers: het zijn zeker onze oudere, bekende meesters, maar ook onze meest gevierde hedendaagsche schrijvers: dezen moest, bijzonder voor de Proza, eene ruime plaats worden afgestaan; wij moeten immers van onzen tijd wezen. Het zijn Zuidnederlanders met hunnen natuurlijken, gloedvollen stijl; Noordnederlanders, geoefend in het kneden der taal, in het spelen en tooveren met woorden en beelden. Zuid en

[p. 318]

Noord treedt hier op, hand aan hand, om den jeugdigen leerling in de schoonheden onzer Nederlandsche letterkunde in te wijden. Het is Proza en Poezij: de letterkundige juweeltjes in rijm en onrijm liggen daar in 320 bladz. in 12^o door elkander gezet, en zijn volgens tint en stof tot een twintigtal hoofdstukken samengeregen. Wij ontmoeten daar achtervolgens: Brieven; Schilderende, Dramatische, Leerende Samenspraken - Historische, Oratorische, Romantische Verhalen; Vertellingen, Balladen, Legenden; Luimige Verhalen. - Portretten, Tafereelen, Leerdichtjes, Zinnebeelden, Parabels, Fabelen. - Uitboezemingen, Lierdichten, Romancen, Wereldsche Liederen - Godsdienstige Liederen. - Die titels verwijzen naar zoovele hoofdstukken van ‘Le Guide du Jeune Littérateur’ van den E.P. Broeckaert, en van ‘Modèles français’ van den E.P. Procès.

Indien we nu ieder stukje afzonderlijk beschouwen, bemerken wij spoedig dat de vaardige opsteller dier Bloemlezing elk bloempje met veel naarstigheid en geduld in het uitgestrekte veld onzer letterkunde heeft opgezocht, en met smaak op de gepaste lengte voor jeugdige bewonderaars heeft afgeknipt. Welk eene belezenheid wordt daartoe gevorderd! Dank aan een onvermoeiden ijver en, wij weten het, aan een langen en taaien arbeid, heeft P. Bouwens waarlijk het beste weten te garen in de soms zoo lijvige, zoo bont geschakeerde werken onzer schrijvers. De uittreksels zijn gemakkelijk en goed vatbaar, uiterst leerzaam, zeer verscheiden en schier allen nieuw, d.i. nog niet opgenomen in andere Bloemlezingen. Over godsdienst en vaderlandsliefde vindt men treffende bladzijden. En dit alles, onze lezer gelieve er acht op te geven, dit alles, zelfs de Poëzij, is uiterst belangwekkend, gelijk het behoorde te zijn voor ongeoefende leerlingen wien de beginselen der letterkunde dikwijls maar al te zuur smaken. Voorbeelden wil ik niet aanhalen tot staving mijner bewering: ik zou noodzakelijk te lang of onvolledig wezen. Men sla het handboek open en leze de eerste de beste bladzijde. Hoe wonder het woord moge klinken, men zal het ondervinden, dat die Bloemlezing boeiend is, dat men het lezen met tegenzin onderbreekt. In tegenstelling met vele andere Bloemlezingen welke eens door den verzamelaar naarstig werden gelezen, maar weinig of nimmermeer door den ontmoedigden leerling, zal ‘Zuid en Noord’ niets van de dartele onverschilligheid der aankomende beoefenaars onzer moedertaal te duchten hebben.

Met recht werd ook aan niet-katholieke schrijvers eene behoorlijke plaats in de verzameling toegemeten. De E.P. Bauwens heeft bij hen met voorzichtige hand eenige onschadelijke vruchten onder de doornen weten te plukken. Dat heet de leerlingen op de noodige hoogte houden zonder hen aan eenig gevaar bloot te stellen; dat heet insgelijks zijne vijanden de wapenen ontnemen om ze tegen hen zelven aan te wenden. Zoo doen wij toch ook ten opzichte der Grieksche, der Latijnsche en der Fransche schrijvers. Aan het

[p. 319]

hoofd van de naamlijst der aangehaalde schrijvers staat daarbij nog te lezen, dat het opnemen van een uittreksel niet altoos als eene goedkeuring van 's schrijvers overige pennevruchten kan gelden. De Bloemlezing heeft echter hare uiterst godsdienstige kleur in geenen deele zien verschieten, en is alzoo tot de gewenschte volledigheid aangewassen.

In het overnemen der stukken heeft men standvastig de algemeen aangenomen spelling gevolgd. Wat enkele stukken betreft, welke in gewestelijke taal zijn geschreven, naast elke afwijking van de wetten der Nederlandsche taal, staat eene waarschuwende nota om den onkundigen lezer, zoo noodig, van eene onvoorzichtige navolging af te houden.

Dit eerste deel is bijzonder bestemd voor min gevorderde leerlingen, zooals leerlingen van de 6^e en 5^e Latijnsche klas, van sommige klassen onzer lagere scholen en onzer normaalscholen. Overigens is de voorraad zoo rijk dat ieder gemakkelijk wat naar zijnen smaak zal aantreffen, dat ook allen met nut en lust daarin hunne moedertaal aanleeren en tevens op de hoogte der letterkundige beweging zullen blijven.

Ten slotte herhalen wij het met nadruk. De verdienstvolle opsteller dezer verzameling heeft voor plan en uitvoering volkomen doel getroffen: hij heeft op de rechte plaats aangelegd en, de kenners zullen hem heil en goeden voortgang wenschen, midden in de witte roos geschoten.

Een 2^e en 3^e deel zal eerstdaags het licht zien. Dit eerste is netjes gekartonneerd, fraai gedrukt en tegen den uiterst geringen prijs van 1,25 fr. verkrijgbaar bij Desclée, De Brouwer en C^ie, Brugge.

R.B.