Het Belfort. Jaargang 6

[p. 303]

Pastoor Schuermans.

EENE sympatieke figuur der Vlaamsche Beweging is wederom verdwenen: de brave, hartelijke en levenslustige Pastoor Schuermans is den 30 Augustus laatst in zijne pastorij te Wilsele, zachtjes in den Heer ontslapen. Hij was te Campenhout geboren in 1821.

Het Algemeen Vlaamsch Idioticon, door vader David op touw gezet, scheen door den dood van den geleerden hoogleeraar te moeten onderblijven. Schuermans nam moedig de taak op zich, en 15 volle jaren bouwde hij onverdroten en onvermoeid aan dit eerste monument van ons Vlaamsch taaleigen. Konden sommige steenen beter gekozen geweest zijn en sommige materialen beter aangelegd, elk in zijn voeg, elk in zijn schrijn, zooals D^r Laurillard te Gent uitboezemde omtrent het taalmonument van Professor Mathijs De Vries, dat men zich herinnere dat de bouwmeester alleen stond, dat hij de eerste taalarchitect was, de eerste taalopdelver, en dat De Bo, Tuerlinckx, Joos en anderen, hun ontginningswerk nog niet begonnen hadden.

Hij was niet alleen ijverig op het veld der taal, hij ontgon ook de mijnen der geschiedenis, hij gaf zijne godvruchtigheid lucht in menige geestelijke werkjes, en soms ook beklom hij den zangberg der Muzen. Zoo schreef hij Onze lieve Vrouw van Rimini, Veldtocht der Franschen en der Hollanders in België

[p. 304]

ten jare 1635, Leven der Heilige Lucia, De Fratricellen en Beggaerden, Belegering van Leuven in 1635, enz. enz.

In tijdschriften en in bladen kwamen ook vele bijdragen van hem voor, inzonderheid over de Vlaamsche Beweging en onzen taalstrijd. Alhoewel slechts gesticht in den avond van zijn leven, mocht Het Belfort, waaraan hij eene bijzondere voorliefde toedroeg, zich dikwijls verheugen in zijne medewerking. Het is ons een zoete plicht hem er hier hartelijk dank over te zeggen.

Was de duurbare overledene de werkzaamheid zelve, hij was nog meer de man van geloof, hoop en liefde in en voor de moedertaal. Zelf blaakte hij van ijver, en hij bezat de kunst, de jeugd met zijn heilig vuur te bezielen. Ook waren de bijeenkomsten van de studentenmaatschappij ‘Met Tijd en Vlijt’ te Leuven, hem ware feesten, welke hij nooit verzuimde bij te wonen.

De studeerende jeugd dat waren altijd zijne welkome en geliefde gasten. Ook herinner ik mij met ontroering onze Vlaamsche pelgrimagiën naar het Vlaamsche Wilsele, wiens nederige pastorij waarlijk het hotel Rambouillet van de Vlaamsche jeugd der Alma Mater mocht genoemd worden.

Daar woonde met Schuermans zijn even letterlievende en geestdriftige onderpastoor Heyndrickx. Ho! wat is er daar op het welvaren van den Vlaamschen strijd gedweept, gedroomd en ook getoost!

Ook is het in de pastorij van Wilsele dat het Davidsfonds geboren is, dat machtig Davidsfonds, dat nu geheel het land als met een net van afdeelingen overdekt, dat boven de 7000 Vlaamsche mannen in het gelid geschaard heeft, en dat de verpersoonlijking is der Katholieke Vlaamsche Beweging. Het was in 1874: eenige studenten, aangevoerd door onzen betreurden vriend Julius Plancquaert, hielden raad met Schuermans, zij legden de eerste grond-

[p. 305]

vesten, zij zonden gezanten naar de brandpunten van het Vlaamsch, naar Gent, naar Antwerpen, doch inzonderheid naar Sint-Nicolaas bij den Eerw. heer Claeys en den Eerw. heer Stillemans, (thans bisschop van Gent), en welhaast klonk de blijde mare over het land dat de katholieke Vlamingen ook hunne gilde zouden bezitten, welke de verspreide krachten in éénen machtigen bond zou vergaderen en vertiendubbelen in macht, in kracht en in invloed.

Voorwaar, het wordt te veel vergeten, die stichting is een der schitterendste paarlen in de eerekroon van Lodewijk-Willem Schuermans. Door een gedenkteeken op het stille kerkhof van Wilsele moest het Davidsfonds dit feit vereeuwigen.

Pastoor Schuermans was een der medestichters der Zuidnederlandsche maatschappij van Taalkunde, deze eerste Vlaamsche academie op onzen bodem. Later, als de Koninklijke Vlaamsche Academie tot stand kwam, werd er hem als blijk van hulde en waardeering een zetel ingeruimd.

Hij was verder een deugdzame priester, wiens gemoed klopte voor den dienst van God en het welzijn van zijnen evennaaste. Naast deze eerste verplichtingen en die van zijn heilig ambt, ging hem niets meer ter harte dan de vaderlandslievende en godsdienstbewarende strijd voor onze taal. Lezers van Het Belfort, veel heeft de man gedaan voor onze gemeenschappelijke zaak, laten wij hem dus van ons niet vertrekken alleenlijk met een woord van spijt over zijn verlies, en een woord van lof over zijne werkingen, dat onze afscheidsgroet een gebed zij voor de rust zijner ziel.

Ziehier, om de aardigheid, den feestdronk welken D^r J. Nolet de Brauwere van Steeland den Eerw. heer Schuermans toebracht, den 13 December 1868, ter gelegenheid van diens vijf-en-twintigjarig lidmaatschap in het studentengenootschap ‘Met Tijd

[p. 306]

en Vlijt’ ter hoogeschool van Leuven. Ik vind dit stuk in een n^r van De Beurzencourant destijds te Gent verschijnende:

't Is lang genoeg, vol zorg' en mijmerij'.

Geplakt, gewroet in boeken en papieren.

Ontspan uw' geest; ontfrons nu 't voorhoofd vrij;

Laat uw vernuft dees hoogen feestdag vieren.

Dirk Smits.

Nunc est bibendum

Hor.

Wien ‘Tijd en Vlijt’ ter harte gaat,

Wie wijn roemt boven water;

Rekruut of uitgediend soldaat

In 't kamp der Alma Mater;

Hoogleeraars, met of zonder bef,

Van wetenschap dooraderd;

Gij allen die, uit plichtbesef

Erkentlijk hier vergaderd,

Vierde-eeuwgetuige zijt geweest

Van ‘Tijd en Vlijt's’ Bestuurglans;

Stemt d'eersten dronk den held van 't feest:

Den wakkren, braven Schuermans!

Die eerste teug van 't paarlend vocht

Zij Hem gewijd, den braven,

Met hart en ziel der taal verknocht

En rijk aan geestesgaven.

Aan Hem zij de eer, waar de eerste flesch

Ontploft met schuimend knallen;

Aan Hem die, standvast op de bres,

Bewaakte vest en wallen

Van 't vaderlandsche spraakgebied,

Als voorpost op de muurschans,

Wie zwichten mocht, hij deinsde niet

De wakkre, brave Schuermans!

Wat hier zich opdrong uit de taal

Van vreemde spraakkornuiten,

Hij lichtte 't alles uit den zaêl

En stiet het wijslijk buiten.

Van 't ‘zartlijk wimmrend, landlijk schoon,’

Waarvoor 't gehoorvlies huivert;

Van duitsch gezwets en g[a]ller-hoon

Hield Hij ons Vlaamsch gezuiverd.

En weerden we al den stormloop van

Buur-mofferij en buur-fransch,

Wij danken 't meê den vromen man,

Den wakkren, braven Schuermans!

[p. 307]

 

Getuige 't Idioticon

 

Van 't denkend brein diens sterken!

 

Hij was geen idioot, die kon

 

Zulk woordenboek bewerken:

 

Bont pak, gewestlijk aangevuld

 

Met schat en kleur van streekspraak,

 

Daartoe hoort kunde, taai geduld

 

En letterzwoegers bleekkaak.

 

Waar David's val den arbeid staakt,

 

Wie waagt er de avontuur-kans?

 

Wie, die het werk ten eind volmaakt?

 

Het is de brave Schuermans!

 

 

 

Toch vond geen letterveld alléén

 

Hem werkzaam op den akker;

 

Nog elders sloeg Hij de oogen heen

 

Steeds even vroom als wakker:

 

Gespitst op louter waarheidszin

 

En valsch begrip ter wering,

 

Blies waakzaamheid in 't hart Hem in

 

't Behoud der zuivre leering.

 

Voor vreemde stelsels - stout en vrank -

 

Hield ‘Tijd en Vlijt’ zich puur gansch,

 

En wijt daarvoor zijn' warmsten dank

 

Den vromen, braven Schuermans!

 

 

 

En stond de kloeke borst dat uit

 

Zoo'n vijf en twintig jaren,

 

Het wettigt 't eens gestemd besluit

 

Van juublen feestvergaren.

 

Hem, die ons, vast een vierde eeuw lang,

 

Zijn vriendschap heeft geschonken,

 

Omringen wij in vriendendrang:

 

Hem de eerste teug gedronken,

 

En waar ooit hartlijke uitroep steeg,

 

Zij 't in dit plechtig uur thans,

 

Met roomers, driewerf vol en leeg,

 

Ter eer des wakkren Schuermans!

A.