Het Belfort. Jaargang 4

[p. 348]

Driejaarlijksche tentoonstelling van schilder- en beeldsnijwerken te Gent.

DEZE tentoonstelling, pas gesloten, heeft niet geheel en al beantwoord aan de verwachting der kunstliefhebbers. Geen enkel puikstuk, dat wil zeggen geene schilderij, geen gesneden beeld die door geniale opvatting en meesterlijke uitvoering boven de andere goede gewrochten verreweg de kroon spanden; maar een aantal goede stukken van tweede orde: landschappen, portretten, zeegezichten.

De groote historieschildering, waar de oude Vlaamsche meesters der XVII^e eeuw zoo veel roem mee behaalden, gaat te niet, evenals het genre of het huiselijke tafereel. Voor het eerstgemelde vak wordt te veel studie, te veel geleerdheid gevergd, voor het andere te veel opmerking. De meeste schilders werken om den broode, in der haast, zonder tijd - of lust? - te hebben om de geschiedenis, de oudheid, de volkszeden te bestudeeren. Vooruitgang is alzoo onmogelijk.

Het ontbrak wel niet aan groote doeken, maar doorgaans was daar weinig, bitter weinig op te lezen. Voor éen, voor twee figuren, onbeduidende onderwerpen, spant men een stuk linnen op van meters hoogte en meters breedte. Men waant een groot schilder te wezen

[p. 349]

wanneer men eene groote schilderij heeft afgewerkt! Het klein stukje van J. van Beers - 't zou gemakkelijk in den binnenzak van eenen overjas kunnen - was tienmaal meer waard dan de meeste groote schilderijen, welke de afsluitsels bedekten.

Vele schilders schijnen gedachtenloos te zijn. Hun werk, dat niets zegt tot geest of hart, beschouwende, vraagt men zich onwillens af: Was 't wel noodig daar tijd, kleur en linnen aan te verkwisten? Men schildert om te schilderen. Houdt het zóo aan, dan krijgen we weldra een tafereel te zien met de afbeelding van eenen kolenbak, of van eenen bezem - wie weet, misschien weleens van eenen waterpot, met permissie geschreven. Een der tentoongestelde stukken verbeeldde eenen paraplu, eene viool en eenen geblutsten hoed. In ernst: waartoe dient dat, wie kan dat koopen?

Blijft de ernst, de gedachte te zoek, de wulpsche zin dringt al verder en verder. Men zal eene naakte vrouw schilderen in de minst mogelijk passende toestanden, in een bosch, in de weide, b.v., enkel en alleen om eene naakte vrouw te schilderen. Is er niet een kunstenaar geweest, die naakte meisjes voorstelt, gereed te gaan baden tusschen de hooge, scherpe, onbeklimbare rotsen van het zeestrand?

Slechts een drietal ernstige stukken van 't godsdienstig genre hingen ten toon. Eene op Fransche wijze geschilderde Lieve Vrouw (door Dagnan) met een bewonderenswaardig hoofd, maar in 't midden van weinig behaaglijks; het Geestelijk huwelijk van S^te Catharina, (door Anthony) en eene Maria met het Kind, (door Th. Lybaert). Omtrent deze beide laatste, flink geteekend, zeer verdienstelijk gepenseeld, éene opmerking. Wat doet het XVI^e eeuwsch Gentsch stadsgezicht achter de figuren van de Madona en het Kind, en het middeleeuwsch landgezicht achter de figuren van 't Geestelijk Huwelijk? - 't Was, wij weten het wel, eene gewoonte bij onze oude kunstenaars, Maria, of eenige andere Heilige, af te beelden vóor een gezicht van de plaats, waar de besteller des tafereels

[p. 350]

verbleef, om dezen te beter voor de nakomelingschap aan te duiden; maar behoort dit nog in onzen tijd, vooral voor niet bestelde schilderijen? De voorstelling van Maria, of van eene andere heilige, is eene historische; waarom dan zulke figuur omgeven door bijzonderheden welke in geene de minste betrekking er mede staan?

De tentoonstelling had een groot getal nummers minder dan die van over drie jaren. Men is, bij het keuren, streng geweest voor verscheidene landgenooten, wier tafereelen zeker verdienstelijker waren dan tal van aangenomene, onder welke er gevonden zijn die geene uitstalling verdienden, zooals de Bekoorster (!), een afgrijselijk kladwerk, en zeker portret, dat kinderen en kindermeiden den schrik op het lijf joeg.... Het is zonderling dat men te Gent altijd te streng voor de stadsgenooten, al te toegeeflijk voor vreemdelingen is. Het tafereel van Rochegrosse, te Parijs (Tannhäuser op den Venusberg) hoewel goed geschilderd, verdiende niet voor de oogen des publieks te komen. Wij verstaan dat er lieden zijn, die dergelijke voorstellingen prijzen (de gustibus non disputendum), maar wij begrijpen niet dat men vergeet, dat de tentoonstelling ook bezocht wordt door minderjarigen.... Zulke uitstalling is, noch meer noch min, dan eene opwekking tot ontucht.

Er zijn luttel koopers gekomen. Wat wil men? Nog weinige lieden hebben kunstsmaak, in zeer weinige huizen van bemiddelden treft men hedendaags eene schilderij aan. 't Leven is louter proza geworden. Daarbij - wie dit jaar geld over had moest naar Parijs, om den grooten wereldbazar te zien en eenige Fransche bagatellen zonder waarde mee te brengen voor magen en vrienden!

Het getal kunstoefenaren vermeerdert van jaar tot jaar: het houdt gelijken tred met dat der advocaten, ingenieurs, apothekers en wachtende notarissen. Daarentegen verflauwt, bij de bemiddelde standen, de zucht voor schoone kunsten. Het vooruitzicht voor onze jonge schilders en beeldhouwers is dus weinig bemoedigend. Meer dan ooit loopt de kunst om brood.

G.