Het Belfort. Jaargang 4

[p. 343]

Karel Miry
1823-1889.

HET Belfort wil niet ten achter blijven in de hulde, den talentvollen Vlaamschen toondichter na zijn eenigszins plotseling overlijden, den 3 October jl., gebracht. Zoon uit het volk, het grootste gedeelte zijner loopbaan hebbende afgelegd zonder uitzicht op eenigen roem of welstand, werd het lot hem gunstig op eenen tijd, dat anderen, met de dichterlijke droomen der jeugd, hun geduld, hunnen werklust en hunnen moed reeds lang hebben verloren.

Miry was den 14 Augustus 1823 geboren bij arme lieden, waar de toonkunst werd beoefend. Zijn eerste leeraar was zijn oom Pieter Miry, later ‘orkestmeester’ van den Vlaamschen Schouwburg, toen het muziek aldaar door een acht- of tiental snaartuigen werd uitgevoerd. Gelijk zijn oom, speelde hij de viool, en hij ging met hem, op zon- en feestdagen, van de eene kermis naar de andere, waar op de maat geflikkerd werd. Miry zelf ging, na elken dans, met het schaalke rond om den ‘halven kluit’, waarna hij weer den boog in de handen nam en een wals of contredans begon te strijken, dat het een aard had. Waarlijk een droevig begin voor eenen kunstenaar!

Leerling der stedelijke Muziekschool geworden, toen Mengal pas bestuurder was benoemd, werd hij door dezen meester in de lessen van harmonie en contrapunt weldra opgemerkt. Na eenige prijzen behaald te hebben,

[p. 344]

beproefde hij zijne krachten aan kleine compositiën, en werd door zijnen anderen oom, den tooneelschrijver H. Van Peene, gelast met het op muziek stellen van diens eerste blijspelen: Keizer Karel, Een man te trouwen, Wit en Zwart, Brigitta, De Violier, Vader Cats, Anne Mie en meer andere. Eenige Fransche en Vlaamsche ‘romancen’ - men geeft nu eenmaal dien naam aan het eenvoudige, alledaagsche kamerlied - zooals Mon bon ange, Roosje, en eenige koren: de Eerbanier, de Eik, Drinklied, de Kermis, inzonderheid de Vlaamsche Leeuw, destijds op alle feesten gezongen, maakten zijnen naam over geheel het Vlaamsche land bekend. Miry had intusschen lessen en raadgevingen ontvangen van Ch. Hanssens en van Gevaert, lessen welke hij goed benuttigde. Drie zijner koorgezangen bekwamen in 1853 eene eerste melding bij het Nederduitsch Taalverbond; twee jaren te voren won hij eene medalie bij de Gentsche Société royale des Beaux-Arts voor eene ouverture en een koor.

Eene plaats voor 2^de viool viel open in het orkest van den Franschen Schouwburg. Op aandringen van Mengal bood Miry zich aan in het concours, maar mislukte.

Het stedelijk bestuur nochtans, nogmaals op aandringen van Mengal, verleende den jongen toonkunstenaar een hulpgeld om gedurende twee jaren te Parijs zijne studie voort te zetten. Hij leefde er arm.

Toen Andries als bestuurder van de stedelijke Muziekschool werd afgedankt.... werd Miry, op aanbeveling van zijnen vriend Gevaert, voorloopig met het bestuur van dit gesticht gelast, totdat hij, op zijne beurt, werd vervangen door den huidigen director, Samuél. Hij bleef, tot aan zijn overlijden, aan de school gehecht als onderbestuurder en als leeraar der harmonie, en genoot de voldoening verscheidene leerlingen te kunnen opleiden die hunnen meester, op het kunstgebied, geene oneer zullen aandoen.

Uitmuntend bestuurder van koren en orkest, werd

[p. 345]

Miry vroeg tot dergelijke bedieningen geroepen, eerst bij Broedermin en Taalijver (1846), later bij de Melomanen (1850) en als tweeden orkestmeester in den Franschen Schouwburg.

Miry heeft veel, zeer veel geschreven. Behalve de reeds gemelde stukken zijn nog, als de voornaamste, te noemen: Maria van Burgondië (1866), Frans Ackerman (1867), de Dichter en zijn droombeeld (op woorden van Conscience), de kleine Patriot (1883), Breidel en de Coninc (1888), operas. Onder zijne comische zangstukken vermelden wij: de Keizer bij de Boeren (1866), De occasie maakt den dief (1866), Brutus en Cesar (1867), Een engel op wacht (1869), Drie-Koningenfeest (1876), De Doopgetuigen (1879) enz.

Het Fransch tooneel heeft Miry ook eenige verdienstelijke stukken te danken: la Lanterne Magique (1854), Charles V (1857), Bouchard d'Avesnes (1864), le Mariage de Marguerite (1867), la Saint-Lucas (1870).

Verscheidene cantaten van Miry verwierven ook veel bijval; onder deze zijn te noemen: la Belgique ou le règne de 25 ans, les Orphelins, Lieven Bauwens.

Waar Miry zich vooral een meester toonde, was in zijne zangtooneelen voor de schooljeugd: liederen, fabelen, koren, kleine tooneelstukken, waar hij altijd door natuurlijke, lieve, bevallige motieven, nu eens oprecht lustig en geestig, dan plechtig en hartroerend, de toehoorders weet te verrukken. Geschreven voor kinderen, worden zij gemakkelijk en met voorliefde gezongen. Er kan geen betere lof van te zeggen zijn. Miry, overigens, was, in hoogen graad, melodist. Begaafd met een wonderbaar gemak, was hij schier onophoudend aan den arbeid.

Niet alles, wat hij in 't licht gaf, munt uit door oorspronkelijkheid: vele van de meest gekende formulen der Italiaansche school werden door hem te kwistig gebezigd; - toch kon hij bijwijlen oorspronkelijk zijn, en wist hij eene groote mate van vurigheid aan frischheid van uitdrukking te paren. Hij vond den weg tot

[p. 346]

het hart, den echten volkstoon, zoodat een groot getal zijner liederen na tien, twintig jaren en meer, nog elken dag in huis en op straat gezongen worden. Welke andere Nederlandsch componist geniet zulke voldoening?

La Belgique is een bevallig, hartelijk lied, vrede en liefde ademende, en ongemeen meer verdienende het volkslied der Belgen te worden dan Campenhout's onbeduidende Brabançonne, uitdrukking van haat en geweld. Wat de Vlaamsche Leeuw betreft, gecomponeerd niet in de Fransche omwenteling van 1848, gelijk men dezer dagen beweerde, maar bij de opkomst van het tweede geslacht der Vlaamsche kampers, in 1845, deze waarlijk opwekkende, fiere, begeesterende zang zal in den mond des Vlaamschen volks blijven als de uiting van zijne vurigste wenschen, van zijn ingeschapen fierheid en van zijne onverjaarbare rechten. Van veel minder gehalte is een ander, te Gent populair gebleven deuntje: 't Zijn de jongens van Gent.

Tot zoo verre de kunstenaar.

In den omgang was Miry een openhartig en levenslustig, vriendelijk en verdraagzaam mensch, zoodat hij in alle kringen vrienden telde. Meer in schijn, dan in werkelijkheid, verkleefd aan de zoogezegd liberale grondbeginselen, deelde hij geenszins in den haat, dien zekere voorstanders der moderne.... beschaving jegens andersdenkenden betoonen. Zijn hart was godsdienstig gebleven, de opvoeding aan den huiselijken haard had hij niet vergeten. Hij dacht veeltijds aan de kortheid des levens, aan de bestemming der ziel, aan den dag des Gerechts. Eens, aan de tafel gezeten van ridder de B., was er, onder het rooken der sigaar, sprake van heengaan naar het onbekende land, waar allen naartoe moeten. Onder de gasten was er een katholiek. Miry keerde zich tot hem, en zegde: ‘Gij, ik weet het, zult goed eindigen.’ En 't antwoord van den vriend was: - ‘Ik ben overtuigd, dat het met u niet slechter zijn zal.’ - Wat antwoordde Miry? - ‘Ik hoop en vraag het aan God.’

[p. 347]

Die genade is den beminnelijken, werkzamen man te beurt gevallen. Toen de dichter van Mon bon ange zijn einde voelde naderen, herinnerde hij nogmaals aan zijne vrouw dat hij, vóor de groote afreis, te biechten wenschte aan den Aalmoezenier van het krijgshospitaal, eenen ouden vriend, die hem, nu en dan, een goed woord had laten hooren, dat telkens wel onthaald was geworden en dat alzoo de ernstige samenspraak van 't laatste uur had voorbereid.

De priester kwam, met het woord der vergeving en met het Brood der Engelen, dat Miry verzocht en ontving met een oprecht geloof, met een levendig vertrouwen, met eene vurige liefde voor zijnen Schepper, die hem, zoon der armoede, aanvankelijk in de oogen der wereld gedoemd tot ellende en vergetelheid, geest, kunstgevoel, liefde tot arbeid had geschonken, waardoor hij in de maatschappij eenen voor vele kunstgenooten benijdbaren rang had verworven. Hij stierf, erkentelijk voor al het goede, dat hij genoten had, na de geestelijke Zuster, die hem verzorgde, onder eenen laatsten handdruk gezegd te hebben: ‘Ik sterf tevreden, omdat ik mag heengaan zooals ik het altijd heb gewenscht.’

Vrede zij zijner assche! En klinke zijn onvergetelijke Vlaamsche Leeuw, thans nog het lied van verbittering en strijd, weldra als hymne van voldoening en zege over geheel het Nederlandschsprekend gedeelte van België!

H.