Het Belfort. Jaargang 4

[p. 401]

Klaus Groth.

DEN 24 April is te Kiel, plechtig de 70^ste verjaardag gevierd van den prins der Platduitsche letterbeoefenaars, den onsterfelijken schrijver van Quickborn, Heisterkrog en Plattdeutsche Erzählungen. De gevierde zag het daglicht te Heide (Holstein), den 24 April 1819.

De held van het feest verdient ook onze Vlaamsche vereering want hij is de gemoedelijke dichter van het Plat-Duitsch dat zooveel overeenstemming heeft met onze eigene taal. Overigens heeft hij altijd het meeste belang gesteld in de Vlaamsche beweging, zelfs zijn het de gewrochten onzer herboren letterkunde die hem, volgens zijne eigene getuigenis, op den weg gebracht hebben waarop hij zooveel roem ingeoogst heeft. Getroffen door het feit dat de taal gesproken van aan de Oostzee tot in Fransch-Vlaanderen, het verschil van tongval en plaatselijke woorden en wendingen daargelaten, dezelfde was en als dusdanig op geheel die uitgestrektheid verstaan werd, wilde hij dien belankrijken tak der Dietsche taal in eere herstellen, en op het voorbeeld van Fritz Reuter schreef hij in de volkstaal, met dit gevolg, dat zijne gedachten in de gewone spraak van het volk gevoerd eenen dieperen en meer blijvenden indruk nalieten.

Een 20 jaar geleden trad de geleerde D^r Hansen, insgelijks fel beslagen in de Noordsche talen, in betrek met den Platduitschen schrijver, en bracht veel bij om den Kielschen hoogleeraar hier te doen kennen en waardeeren. Om ons taalgebied meer uittebreiden, vermits onze taal in den mond van een 20 millioen menschen leeft, bewerkten zij te zamen een aldietsch spellingstelsel dat, te wijten aan de weinige belangstelling, de weinige bekendheid en den geest van particularisme, het doel niet getroffen heeft welke de scheppers er van beoogden en dat, mocht het ooit zijne toepassing vinden, ons misschien eene meerdere belankrijkheid zou bijzetten welke wij door onze kleine getalsterkte thans onder de volkeren missen.

Klaus Groth mag nu van op den berg zijner 70 jaren vergenoegd en fier den blik laten weiden op 16 merkwaardige gewrochten waarvan er velen overgebracht zijn in het Nederlansch, het Hoogduitsch en het Deensch.

[p. 402]

Om Klaus Groth in Vlaanderen ook te vieren, is er, dank aan de bemoeiing van D^r Hansen, te Antwerpen een comiteit ingericht, waarvan wij hier den omzendbrief laten volgen:

‘Wij hebben de eer UEd. aan te kondigen dat er in deze stad een Comiteit van Vrienden en Vereerders des grooten Nederduitschen Dichters Klaus Groth tot stand gekomen is, ten einde hem ter gelegenheid zijner 70^e verjaring waardig te vieren.

Dit Comiteit bestaat uit Vlamingen, welke in Groth niet slechts den rijkbegaafden dichter en geleerde, den edelen volkszanger huldigen, maar nog den stichter eener uit de Vlaamsche ontstane letterkundige Beweging, den heropbeurder eener volksspraak - de Plat- of Nederduitsche, ook Nedersassische geheeten - welke van die der Nederlanderen maar tongvallig verschilt, en door dezen glad verstaan wordt, wen zij zuiver uitgesproken of in ‘aldietsche’ d.i. algemeen geldige spelling geschreven is. - De mogelijke verbinding, op letterkundig gebied, der oost- en westelijke vertakkingen zijner Moedertaal moet den blik des Vlamings verruimen en hem sterken in den strijd voor zijn zelfbestaan.

Het Comiteit bestaat voorts uit Noord- en Zuidduitsche taalen stamverwanten, welke hunnen beroemden landgenoot vereeren, en tevens hunnen dank betuigen willen aan de Vlamingen, die huns oorsprongs indachtig, in den dichter der Quickborn's, hartelijk tweemaal den Broeder toejuichen.

Kiel, in Holstein, zijn vaderland, wil hem een eeregeschenk aanbieden; Heide, zijn geboorte-oord en de hoofdplaats van zijn geliefd Ditmarschen, richt hem een gedenkteeken op; de Kieler Hoogeschool zal hem tot eere-doctor benoemen; Duitschland wil zijn gemaald afbeeldsel in de Nationale Galerij te Berlijn ophangen. Noord-Nederland, waar hij voordrachten hield en tot eerelid der Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden verheven werd, zal hem niet vergeten. In Zuid-Nederland, in Vlaamsch-België, waar de bijzonderste letterkundige genootschappen in hem hun uitstekend eerelid begroeten, in Antwerpen, Brussel, Leuven, Gent, in het binnenland, waar Groth zoovele Dietsche vrienden telt, mag en zal hij dan ook niet worden voorbijgegaan. Reeds heeft Brussel een feest-comiteit ingericht; reeds heeft de Koninklijke Vlaamsche Academie besloten hem een adres van hulde en gelukwensching aan te bieden, en heeft zij, om de Zaak niet van den Man te scheiden, eene prijsvraag over Dietsche taal- en letterkunde uitgeschreven.

Antwerpen, de Vlaamsche hoofdstad, tegen de Hollandsche grens en onverre van het gebied der Platduitsche tonge gelegen, is dan ook niet achtergebleven, vermits de eerste oproep ter Groth-viering te lande van hier is uitgegaan. De Scheldestad herinnert zich, dat zij eenen Kiliaan bezeten heeft, wiens aldietsch woordenboek: Etymologicum teutonicae linguae, een opvolger van Plantin's Thesaurus... Thresor du langage Bas-alman, dict vulgairement Flameng, de eenheid der Neder

[p. 403]

duitsche taal van Duinkerken tot Koningsbergen bevestigt. Zij mag niet vergeten dat een ander voedsterkind, de geleerde en dietschgezinde Willems, de Vader der Vlaamsche Beweging werd. Ook Conscience verwelkomde de Nederduitschen van derwaarts over, de afstammelingen dier ‘Oosterlingen’ der vermaarde Hanze, in wier aderen nog het bloed der honderdduizenden Nederlanders vloeit, welke Noord-Duitschland ontgonnen en bevolkten, en noemde hen: Dierbare Broeders! Het moge dan nog haar trots wezen, eenmaal de zetel der letterkundige Dietsche Beweging genoemd en geroemd te worden.

‘Om nu den Man te vieren die, met Fritz Reuter, insgelijks zijn volk leerde lezen’, en wiens Kiel zelf door Vlamingen gesticht werd, zal vooreerst eene Feestzitting ingericht worden, waarop, benevens eene Toespraak tot allen en eene Dankrede der inwonende Duitschers, eene Voordracht over den Dichter gehouden, een Huldedicht en een Adres zullen voorgelezen worden.

Het Comiteit zal verder onderzoeken wat er meest en best kan gedaan worden om eene blijvende herinnering der Groth-viering daar te stellen, hetzij door 's Mans Borstbeeld in de Stadsboekerij te plaatsen, hetzij door eenen Gedenkpenning te doen slaan, of anderszins, alles naarmate de middelen en de omstandigheden dit zullen toelaten.

Te dien einde richten wij ons tot alle Vlamingen zonder onderscheid, tot alle welgezinde Duitschers, tot beiden, die van Antwerpen in 't bijzonder, om hen vriendelijk te verzoeken, dit ons stam- en taallievend Werk der Vereering met hunne zedelijke en geldelijke hulp te willen ondersteunen.

Daartoe bieden wij UEd. hiernevens een Bewijs van inschrijving aan, hetwelk gelieve, met Uwe handteekening bekleed, ons onverwijld te willen terugzenden.

In vergoeding zullen de inschrijvers eene toegangskaart bekomen voor de Feestzitting, waarvan het lokaal en het programma door de Dagbladen nader zullen afgekondigd worden.

Leve Groth! Leve Vlaanderen! Leve Dietschland!

Het uitvoerend comiteit: Fr. Gittens, Dr. C.J. Hansen, Rich. Bocking, J. Blockhuys, Pol De Mont. J. Kroth, J.I. De Beucker, Jan Boucherij, Adolf Pauwels.