Het Belfort. Jaargang 3

[p. 435]

Het Vlaamsch in de kamer.

NA de goedkeuring der volmachten van de nieuw gekozen volksvertegenwoordigers heeft de Kamer eenigszins onverwacht de beraadslaging over de wetsontwerpen Coremans en De Vigne omtrent het gebruik onzer taal voor het strafgerecht aangevangen.

Men begon met het wetsvoorstel De Vigne. Gestemd werd o.a. eene bepaling, waarbij in de Vlaamsche gewesten de processen-verbaal in strafzaken in de landtaal moeten opgesteld worden. Echter zullen de in het Fransch afgelegde verklaringen in die taal worden opgeschreven.

Ten hoogste betreurenswaardig is eene wijziging, door den Minister van Justitie voorgesteld, die den 23 November door de Kamer werd aangenomen, en geheel onopgemerkt voorbijging. Naar luid daarvan zullen de processen-verbaal in fiscale zaken, dat is de processen-verbaal opgemaakt door accijns- en tolbeambten, nog steeds naar goeddunken dier beambten in het Fransch mogen worden opgemaakt. Deze bepaling werd in de wet opgenomen ten voordeele der Waalsche douaniers en accijnsbedienden, die in het Vlaamsche land nestelen. Waarom toch vervangt men hen niet door de Vlaamsche beambten, die men hier en daar in het Walenland aantreft?

Ook hebben de Snellaertskring en de Vlaamsche Conferentie der Balie van Gent onmiddellijk tegen dat artikel verzet aangeteekend en vragen zij dat het bij de tweede stemming zou verworpen worden.

Wij hopen dat de moedige en onverschrokken leider der Vlamingen in de Kamer, de heer Coremans het uit al zijne kracht met goed gevolg zal bestrijden.

Opmerkelijk is art. 2, waarbij voortaan in geheel België de verklaringen van getuigen en betichten in hunne taal moeten worden aangeteekend. Dit is eene eerste stap tot de rechtserkenning der talrijke Vlamingen, die in het Walenland gevestigd zijn. Tot hiertoe was men steeds alleen bezorgd geweest met den

[p. 436]

toestand der weinige Waalsche beambten en officieren, die in het Vlaamsche land dikwijls slechts tijdelijk verblijven, terwijl men niet de minste aandacht schonk aan de duizenden Vlamingen die sedert lang in het Walenland gevestigd zijn en er soms geheele dorpen, b.v. in het kanton Landen der provincie Luik, uitsluitend bevolken.

Den 17ⁿ Nov. ving de beraadslaging over het wetsontwerp Coremans in de Kamer aan. In die zitting gebeurde een allermerkwaardigst feit: voor de eerste maal sedert 1830 klonk het Vlaamsche woord in de Volks-Kamer. Zonder het natuurlijk te willen, bewees de heer Bara aan onze zaak eenen uitstekenden dienst. Hij daagde den heer Coremans en zijne medestanders uit om in de Kamer Vlaamsch te spreken. Hij verklaarde dat de Walen er volstrekt niet aan hielden dat de Vlamingen in de Kamer Fransch spreken. De reden van beleefdheid, die nog onlangs door een groot Vlaamsch blad tegen het Vlaamsch spreken in de Kamer werd aangevoerd, wees hij van de hand. Die uittartingen moede, voerde de heer Coremans onder de luidruchtige toejuichingen der Vlaamsche vertegenwoordigers en der talrijke toehoorders het woord in de moedertaal. Bij het uitgaan der zitting werd hem dan ook door de Vlamingen eene schitterende ovatie gebracht.

De Fransche pers is erg bang dat dit voorbeeld zal gevolgd worden: wij hopen dat de heer Coremans en zijne taalvrienden het daarbij niet zullen laten, maar elke gelegenheid zullen aangrijpen om in onze taal het woord te voeren. Wordt dat gedaan, dan zou het pleit ten voordeele van onze taalrechten spoedig beslist zijn. Daartoe moeten wij hunne aandacht inroepen op hetgeen één of twee jaren geleden in de Kaapkolonie, die eene Engelsche bezitting in Zuid-Afrika is, gebeurde. Tot dusver werd aldaar in het Parlement alles uitsluitend in het Engelsch afgehandeld; het gouvernement is overigens geheel Engelsch. Wat gebeurde nu: op zekeren dag kwamen twee ‘Boeren’ op het denkbeeld Nederlandsch te spreken in de Kamer. Een verschrikkelijke storm ontstond: de kloeke mannen hielden echter vol en thans spreekt men ten minste zooveel Nederlandsch als Engelsch in de Kamer. Een ander gevolg was dat de regeering onlangs een besluit uitvaardigde, waarin werd bepaald dat na verloop van zekeren tijd niemand meer tot eenig ambt zou worden benoemd, die niet zou bewijzen het Hollandsch machtig te zijn. Dat gebeurde in een land, dat aan eene vreemde heerschappij onderworpen is, en wij, Vlamingen, die in een vrij land en onder een eigen bestuur leven, moeten nog altijd bedelen en smeeken om een stukje van ons heilig recht te bekomen!

Gestemd werd art. 1 van het wetsontwerp Coremans, waarbij in beginsel wordt aangenomen dat in de Vlaamsche gewesten de geheele rechtspleging, daaronder begrepen de verdediging en het

[p. 437]

requisitorium van het openbaar ministerie in het Vlaamsch moet geschieden. Spoedig daarop echter zou men trachten dat rechtvaardige beginsel geheel te ontzenuwen. Ondanks het krachtig verzet der heeren Begerem en de Smet de Naeyer, volksvertegenwoordigers voor Gent, werd een voorstel van dezen laatste verworpen, dat nochtans alleen redelijk was? Terecht eischte hij dat om te vragen, dat de rechtspleging in het Fransch zou gebeuren, de betichte die taal moest machtig zijn. Anders toch wordt de rechtspleging eene schandelijke en onwaardige comedie, die enkel kan dienen om het gerecht bespottelijk te maken. En toch stemde de meerderheid der kamenleden waaronder - horresco referens - M. Schollaert, ondervoorzitter van het hoofdbestuur van het Davidsfonds en M. Oswald de Kerchove, beschermlid van het Willemsfonds daartegen: zij lieten zich medesleepen door het zoo dikwijls misbruikte woord ‘vrijheid’. Onder voorwendsel de vrijheid - schoone vrijheid, door den dwang van den advocaat afgeperst - van den betichte te beschermen, aarzelde men niet om te beslissen dat deze het recht zal hebben om te eischen dat hij als een dom, een redeloos stuk vee de behandeling zijner zaak bijwone. Maar een redelijk man, die vrij, dat is zonder dwang handelt, zal nooit vragen dat zijn proces zou gevoerd worden in eene taal, die hij niet begrijpt. Hij, die dat zou doen, ware rijp voor het krankzinnigenhuis. Te vreezen is het dat men aan het wetsontwerp Coremans nog zulke ingrijpende veranderingen zal doen ondergaan, dat de Vlamingen evenals in 1873 zullen moeten zeggen: ‘Wij zijn gefopt.’

Wat thans gestemd is, mag men vlakweg den triomf noemen van advocatenbaatzucht! Schande! men heeft durven beweren dat het niet noodig was dat de betichte de beschuldiging verstond! Onder voorwendsel den belanghebbende in zijn recht niet te krenken, laat men hem in zijne beschroomdheid zijne waardigheid afpersen. Waar is dan het beginsel dat men in het belang der menschheid en der openbare zedelijkheid iemand tegen zijne eigene onwetendheid moet vrijwaren? Hoevele slaven zijn er niet ondanks hen zelven ontslaafd, hoevelen hadden nooit op ontslaving gedacht?

Opmerkelijk is het, geen enkele liberale volksvertegenwoordiger heeft voor het handhaven onzer rechten gestemd. M^r Buls was afwezig!

Gent, 29 November.

Janszoon.

P.S. - Zooals wij het vreesden is in de beraadslaging van den 30 November het Vlaamsch beginsel van artikel 2 reeds gekrenkt, men heeft ongelukkig toegegeven dat het Openbare Ministerie het Fransch mag gebruiken wanneer de Verdediging Fransch spreekt, zelfs als de betichte het Fransch niet machtig is. - Alles is hertebeginnen, meetings en optochten moeten ingericht worden en dat men de volksvertegenwoordigers die het Vlaamsche land verraden hebben voor de vierschaar brenge der openbare meening.