Het Belfort. Jaargang 3

[p. 540]

Horatius' Ode I, 22,

vrij nagevolgd in het Kleefsche dialect¹, door X., te Düffelward bij Kleef, opgehelderd door P.W.

Integer vitae scelerisque purus		Brave Lüj^2, die nooit op et Hof^3 gezaete^4,
Non eget Mauris jaculis nec arcu		Brüke geen pistole en Törksche sabels,
Nec venenatis gravida sagittis,		Ok^5 geen flent^6, noch polver en schrot^7 te drage,
	Fusce, pharetra,		Om zich te waere.
Sive per Syrtes iter aestuosas,		Of ze bij hoog water de Riin bevare,
Sive facturus per inhospitalem		Of de kale hej Bönnekart^8 bereize
Caucasum vel quae loca fabulosus		Welle, of dat land met den onbekende
	Lambit Hydaspes.		Stroom van Ajasses^9.

1 Het Kleefsche taaleigen is een Nederduitsch dialect, dat gesproken wordt in het Noorden der Rijnprovincie, van Geldern, ten Zuiden, tot aan den Rijn, ten Oosten en ten Noorden, en Nederlandsch Limburg, ten Westen.

2 Aan de Nederlandsche klanken ui en ij beantwoorden in het Kleefsche de heldere û en î, niet gerekt, zooals in het Midden der Rijnprovincie of in het Zuiden van Nederlandsch Limburg, maar kort uitgesproken, zoo als in Westvlaanderen: derhalve lüj = lui (lieden), brüke = gebruiken (hier gebezigd in den Hoogduitschen zin van noodig hebben), Riin = Rijn, miin = mijn, wiit = wijd, verre.

3 Te Kleef, gewone uitdrukking voor de gevangenis geheeten de Zwanentoren.

4 De zachtlange ê wordt blatend (ae) uitgesproken. Derhalve gezaete = gezeten, zich waere = zich weren, baer = beer. - Gezaete = gezeten. De n eindletter na de stomme e, wordt, gelijk in Brabant en Limburg, onderdrukt. Derhalve pistole = pistolen, drage = dragen, waere = weren. Zoo ook bevare, bereize, welle, make, gebore, zweete, verdärve, waaje, wondere.

5 Ook.

6 Flent = flinte (Duitsch woord, dat geweer beteekent). - Gewoonlijk wordt de korte i tot e: zoo verder, welle = willen, ek = ik, es = is, slemmer, spennejaeger.

7 Pulver en Schroot.

8 Böninghardt, door het volk afgekort tot Bönnekart, is de naam eener uitgestrekte heide bij Alpen en Xanthen, Geldern, Sonsbeek.

9 Eigenlijk uitdrukking van verwondering ‘Ajasses wie groot’. Hier verdichte naam van een' grooten stroom.

[p. 541]

Namque me silva lupus in sabina,		Zoo word ek verschoond, van en kwoaje^1 weerwolf,
Dum meam canto Lalagen et ultra		As ek zonder zörg^2 in et Kattewald^3 miin^4
Terminum curis vagor expeditus,		Wiit verloop, öm verskes te make op miin
	Fugit inermem.		Lekker Marejke^5.
Quale portentum neque militaris		En toch es hej^6 zeker en slemmer^7 ondier
Daunias latis alit aesculetis,		As den baer dän^8 danst op de Kleefsche kermes,
Nec Jubae tellus generat, leonum		En de leuw, dän Afrika haet^9 gebore,
	Arida nutrix.		Wor ze zoo zweete.
Pone me pigris ubi nulla campis		As ge miin ok stuurt no de Gocher Hej toew^10,
Arbor aestiva recreatur aura,		Wor de beum^11 zoo dreug^12 as ene spennejaeger
Quod latus mundi nebulae malusque		Wasse, wor de wind en de schroowe^13 moorrook^14
	Juppiter urget;		Alles verdärve^15,
Pone sub curru nimium propinqui		As ge miin ok stuurt no et heete land,
Solis in terra domibus nagata,		Wor ek bes an et knej^16 in de zand mot^17 waaje,
Dulce ridentem Lalagen amabo,		Dor zelfs zoj ow^18 wondere woe^19 lief ek heb
	Dulce loquentem.		Miin lekker Marejke.

1 Kwoaje = kwade. Gelijk in Braband en Limburg, verandert de d tusschen twee klinkers in j. Zoo ook verder waaje = waden.

2 Zörg = zorg. Zoo ook öm = om, en hooger törksch = turksch.

3 Een gedeelte van het groote Rijkswoud, in het Kleefsche gelegen.

4 Miin = mij, accus. van ek. Zoo ook in den aanvang der twee laatste strophen. - As ek miin wiit verloop: als, terwijl ik mij verre verloop.

5 Marieke.

6 Hej = hij, de weerwolf.

7 Slem = slim, in de Hoogduitsche beteekenis van gevaarlijk.

8 Die.

9 Heeft.

10 Naar de Gocherheide toe. - Gocherheide, naam van een dorp bij Goch. - No = naar, zoo verder wor = waar, dor = daar.

11 Beum, gelijk in het Maaslandsch dialect, door Umlaut meervoud van boom.

12 Droog.

13 Schroow, scherp, bijtend, uitdrogend.

14 De rook der moren of turfmoerassen.

15 Bederven.

16 Tot aan de knieën.

17 Moet.

18 Zou je u wonderen = Zoudt ge u wonderen.

19 Woe = hoe.