|
| |
| |
| |
Kronijk.
Loopend nieuws.
Vlaamsche belangen. - De belangen der Vlaamsche taal- en etterkunde worden in het Ministerie van Landbouw, Nijverheid en Openbare Werken (afdeeling Schoone Kunsten) verzorgd door een bureel, aan welks hoofd vroeger wijlen de heer D. Delcroix geplaatst was, thans opgevolgd door den heer J. van Droogenbroeck, een onzer uitmuntendste dichters.
De heer Delcroix had den titel van afdeelingsoverste, en algemeen werd er gehoopt, dat zijn opvolger denzelfden graad zou hebben bekomen.
Men beweert (zegt Het Handelsblad), dat dit niet zal zijn. Wij kunnen onmogelijk gissen, waarom. Het vele en belangrijk werk, dat het Vlaamsch bureel verricht, is aan opperbeste handen toevertrouwd, en het komt ons voor, dat de titel der ambtenaren van niets anders moet afhangen dan van de waarde, welke hun werk bezit.
Het Vlaamsch bureel, volgens ons, diende in het Ministerie volkomen onafhankelijk te zijn, althans niet af te hangen van Waalsche ambtenaren, die, al zouden zij de Vlaamsche zaak niet vijandig wezen, toch onbevoegd zijn uitspraak te doen in welke quaestie dan ook, die er te verhandelen is.
Laten wij hopen dat de heer Beernaert, het wijze kabinetsopperhoofd, den eersten beambte van het Vlaamsch bureel den graad zal vergunnen, waar zijn talent en zijne reeds veeljarige diensten hem ten volle recht toe geven.
Vlaamsche Academie. - In hare bijeenkomst van 18 Januari, is er onder andere beslist aanvang te nemen met de uitgave door Hoogleeraar Roersch van een Glossarium op Alexanders Yeesten door Van Maerlant. De sevenste bliscap van Maria, mysteriespel der 15de eeuw uitgegeven door H. Stallaert, is ter zitting aangeboden: 50 exemplaren worden in den handel gesteld ten prijze van fr. 2,50, voor Holland gl. 1,50.
De bekroonde verhandeling over het Gothisch door Van Moerkerke, die over Middelnederlandsche letterkunde door Petit, zullen uitgegeven worden, die insgelijks over de bastaardwoorden nadat de
| |
| |
schrijvers de heeren Broeckaert en Craeynest elkander zullen verstaan hebben over de ineensmelting hunner respective bijdragen. De schrijvers der gewrochten met eene eervolle melding vereerd hebben zich laten kennen en zijn voor het Gothisch MM. De Pilsemaecker uit Denderleeuw en Stille uit Maastricht, beiden studenten der Hoogeschool van Leuven en leerlingen van den heer Ph. Colinet, en M. Simoens professor van het Atheneum dierzelfde stad, en voor de Middelnederlandsche letterkunde M. Broeckaert uit Wetteren.
Uitgaven der Academie: Verslagen en mededeelingen van 1887 4 bd. (Zij bevatten buiten de gedane mededeelingen, de eigenlijke verslagen en die over de prijskampen, bijdragen van den heer Claeys over Vondel, Jonkheer de Pauw Over Willems Madoc, P. Genard Aanteekeningen over de voorouders van Vondel, E. Hiel Gedichten, L. Mathot Jan-Antoon-Frans-Pauwels, J. Micheels De leeraars der Nederlandsche taal op een Vlaamsch Atheneum, L. Roersch Een onuitgegeven Nedlandsche gedicht van Janus Dousa, J. Van Droogenbroeck De Morgen, cantate, P. Willems Geschiedenis der stichting eener Vlaamsche Academie. 4 bd. 3,75.
Jaarboek met de portretten van den Koning, M. Beernaert en M. de Moreau, 2,50.
Zevenste bliscap van Maria, mysteriespel der 15de eeuw, door H. Stallaert, 2,50.
Davidsfonds. - Men schrijft ons uit Neeryssche:
Zondag 22e Januari hebben de leden van ons Davidsfonds het genoegen gehad Pater Croonenbergs, missionaris van den Zambees, te hooren. De Eerw. Pater is een bevallige spreker en alhoewel hij meer dan 10 jaren in den vreemde is geweest, is hij onze Vlaamsche taal nog goed machtig. In het eerste deel gaf de redenaar ons eene belangvolle beschrijving van onze taalgenooten, de Boeren uit den Transvaal. Verders sprak hij over de inrichting en over den vooruitgang zijner missie. Alle begin is moeilijk, zegt het spreekwoord, en de kristelijke zedeleer voegt er bij: Alle onderneming, die van God komt, moet het kruisteeken dragen. In den eerste dan groote beproevingen: de missionarissen verwekten nieuwsgierigheid maar verwierven weinig bijval; op 31 zendelingen stierven er 21. Maar nu is de toekomst hoopvol: de inlanders hebben den missionaris leeren achten en beminnen. Vele laten zich onderrichten, sommige zijn reeds gedoopt; de missie telt 18 statiën en 120 apostolieke mannen zijn werkzaam of maken zich gereed om de blijde tijding aan die volkeren te verkondigen. Het tweede deel der redevoering handelde over den roemrijken toestand van ons geloof in Amerika. Welke zegenpraal! Een voorbeeld: over honderd jaren waren er in de Vereenigde Staten maar 30,000 katholieken en geen een bisschop, nu zijn er 15 millioen geloovigen, een kardinaal, 14 aartsbisschoppen en 61 bisschoppen. En al die christenen volbrengen met iever hunne plichten. Buiten Belgenland is Pater Croonenbergs in Frankrijk, Spanje
| |
| |
en Engeland geweest en nergens heeft hij zooveel Communiën gezien als in Amerika en - eene goede les voor ons - er gaat zooveel mansvolk als vrouwvolk te Communie.
't Was eene aangename, leerrijke en stichtende voordracht.
Onze welgemeende gelukwenschingen, en onzen innigen dank aan Pater Croonenbergs!
- Vilvoorde gaf den 29 Januari een welvervulde avondstond van muziek en tooneel. Brugge van zijnen kant kondigt eene voordracht aan van den zeer eerw. kanunnik Duclos over Aard en Taal.
- In zijne laatste zitting van Januari heeft het Hoofdbestuur verschillige handschriften ten onderzoeke ontvangen. Het heeft een maatregel gestemd waarop de werkzame afdeelingen die aan bepaalde voorwaarden voldoen, in eene soort van gemeen fonds zullen mogen deelen, ook is er eindelijk uitvoering kunnen gegeven worden aan de besluitselen in de laatste algemeene vergadering te Leuven genomen.
| |
Boekennieuws.
Kompas voor jonge werklieden, gezellen, leergasten en landbouwknechten, uit het Duitsch vervlaamscht door den E.H. Van Speybrouck, oud-bestierder van S. Godelieves gilde te Ghistel en van 't Genootschap van Sint Franciscus-Xaverius te Clemskerke. - Fraai gebonden boekje van 92 bladz. in-16. - Prijs: 0,30. - Brugge, Verbeke-Loys.
Ziedaar een goedkoop en tegelijk uitmuntend nieuwjaargeschenk voor de volksjeugd. Het is de welgelukte vertaling van een werkje, dat in het Duitsch reeds tot vijf en twintig duizend afdruksels is verkocht en, zelfs ten tijde dat de Culturkampf ten hevigste woedde, door het Pruisisch staatsbestuur ter verspreiding werd aangemoedigd. Tegenover de verderfelijke en ongerijmde drogredenen van het Socialismus, geeft het aan den lezer het compas in de hand om zijne gedachten ten Hemel te richten; om, middenin de stormen van tegenspoed en de rotsklippen van zonde, het vaartuig der ziel naar de haven van zaligheid te brengen; om den bodem der plichten jegens God en den evenmensch wel af te meten; om den schat van vrome gevoelens en voornemens uit rede en verstand te ontgraven. Het Kompas is een wijze raadsman en een trouwe gezel, die ons alle tijdelijke en eeuwige gevaren leert vermijden, en steeds op het enge pad der deugd naar het ware geluk weet te brengen. Het is de voorganger van andere even nuttige en aangename volksboekjes, die hem van dichtbij zullen volgen.
- Wat ik hoorde en zag. Grepen en snuifjes, door Edward Vlaminck. (Bij Jos. Theunis, stadsdrukker te Antwerpen, ten prijze van fr. 0,50).
De hoofdtitel is toepasselijk op de twee eerste stukjes Op de Wandeling en Aan de Werf, maar niet op het bijzonderste deel De
| |
| |
gekke schaliedekker, want dat verhaal is de geestige en kluchtige boutade niet van eenen straatslenteraar immer met open oog en gespitste oor. Snuifjes vindt men alleen in Op de Wandeling, bij de twee andere zoekt men te vergeerfs naar het kriebelen eigen aan de stof en zaak door dit woord bedoeld.
De titel is dus slecht gekozen, Aan de Werf zegt niet veel, Op Wandeling is waarlijk luimig en goed humoristiek, De gekke schaliedekker is een verhaaltje goed bedacht en knap uitgevoerd. De schrijfwijze van M. Vlaminck is sierlijk, los en vloeiend.
Het eerste en laatste stukje bewijzen dat de schrijver aanleg heeft en dat er met werken iets goeds uit zijne pen kan groeien.
- Van de Bibliotheek belgica (Biographie générale des Pays-Bas), door de heeren J. van der Haeghen, Th. Arnold en R. van den Berghe verschenen dezer dagen de 83e-86e afleveringen, bevattende de opgave der belangrijke anti-Roomsch Martelaarsboeken, voornamelijk vier van deze, getiteld: Le livre des Martyrs, gui est un recueil de plusieurs Martyrs, qui ont enduré la mort pour le Nom de notre Seigneur Jésus Christ, door J. Crespin (1554), Het bloedigh Tooneel der Doops-gesinde, door Tielemans Jansz. van Bracht; De geschiedenis ende den doodt der vromen Martelaren, door Adriaan Cornelisz. van Haemstede; en: Het Offer des Heeren, waarvan de eerste druk dagteekent van 1562.
Deze opgave is voor de geschiedenis der Nederlanden van het hoogste gewicht; als zij volledig zijn zal, (en men mag dit verwachten van de ijvervolle bewerkers), zal het hoogst gemakkelijk na te gaan zijn wat er is van de fabel, sedert lang in school- en leesboeken en in openbare voordrachten luidende, dat er in de Nederlanden 100,000 menschen, wegens hun afval van de Roomsche Kerk door beulshand zijn omgebracht.
Nadat eenige katholieke schrijvers op de schroomlijke overdrevenheid hadden gewezen van het getal zulker ‘martelaren’ - er zouden er niet min dan 100,000 geweest zijn, wel geteld... maar nooit bij name genoemd - verminderde men het cijfer... ineens, tot de helft, dus tot 50,000, zonder het minste onderzoek, dus zonder den minsten schijn van bewijs; maar toen men ook met dát getal niet weinig den draak stak, was men wel zoo ‘goed’, de 50.000 nogmaals de helft minder te maken, zegge: 25,000... De uitgave der Bibliotheca belgica zal weldra de stoffe aan de hand doen om het bewijs te leveren, dat ook laatstgemeld cijfer gezien door een bijzonder sterk vergroot - of liever vermeerderglas. Inderdaad, in stede van 100,000, nog in vele leesboeken als een Evangelisch woord te lezen, zal 't naar onze meening, groote moeite kosten tot 3000 te geraken - en op dat getal zal er dan nog te onderzoeken zijn wie wezenlijk het leven heeft gelaten voor de belijdenis van zijn geloof en wie tot de gewone dieven, brandstichters en moordenaars te rangschikken valt. Dat onderzoek zal niet moeilijk wezen, dewijl in zeer vele plaatsen onzes lands de vier- | |
| |
schaar- en sententieboeken uit de XVIe eeuw nog bestaan, en daar allicht te vinden is om welke reden de vervolging en terechtstelling plaats had.
Wij houden ons overtuigd, dat het onderzoek deswege tot eenen verbazenden uitslag zal leiden; want het is bij sommige schrijvers een stelregel, dat er in de XVIe eeuw schier geene terechtstellingen geschiedden dan van anti-Roomschen. Men herinnert zich het ‘officiëel program’ van den ‘historischen’ stoet der Pacificatie van Gent, waar men leest: III. De H. Inquisitie... Dertien ‘geestelijke’ (!) rechters.... wagen, verbeeldende het ophangen van zeven ‘protestantsche’ Gentenaars, twee regels, twee groote onwaarheden. Wij moeten hier niet leeren, dat de geestelijken in ons land nooit rechters zijn geweest, maar wij herinneren met het oog op de Bibliotheca belgica, dat zeven ‘Gentenaars’ (?) den 30 Maart 1560 op de Veerleplaats ter dood werden gebracht, niet als protestanten maar als beeldstormers, kerk- en kloosterdieven, muiters en moordenaars, en dat de meesten eenen Roomschen priester hadden gevraagd om hunne biecht te spreken.
De waarheid vooral! Er zijn, ongelukkiglijk, in de geschiedenis der menschheid al jammerlijke bladzijden genoeg dan dat men, lichtzinniger wijze, goedmoeds, zou trachten die zwarte vlekken te vergrooten. Wij koesteren de vaste hoop dat na vollediging der opgave van de heeren J. van der Haeghen, Arnold en van den Berghe een onzer geleerden zich de moeite zal getroosten de quaestie eens van den keper te beschouwen, en de bewijzen bijeen te brengen van het wezenlijke getal terechtgestelden, voor aankleving en belijdenis der hervormde gedachten.
- Deken De Bo's Kruidwoordenboek, bewerkt en uitgegeven door Jozef Samyn, professor in 't kollegie te Meenen. - Drukkers-uitgevers, S. Leliaert, A. Siffer en Cie.
Behalve eene vlaamsche woordenlijst. behelzende rond de 4500 woorden of verschillende gedaanten van woorden, waardoor planten of kruiden worden aangeduid, vergezeld van de beteekenis en den wetenschappelijken naam in 't latijn en in 't Fransch, bevat dit werk nog:
2o Een Fransch woordenboek, dat, wat de plantennamen betreft, naar het derde deel verzendt en voor de andere kunstnamen naar het eerste deel.
3o Een Latijnsch woordenboek waarin al de plantnamen komen die in het eerste deel worden uitgelegd, met al de verschillende Vlaamsche en Fransche namen, die men aan ééne en dezelfde plant geeft.
Eindelijk in een bijvoegsel, dat niet minder belangrijk is en eene hooge letterkundige waarde heeft, komen al de stukken welke De Bo, in dicht of ondicht over planten en kruiden schreef en die, deels in Rond den Heerd, deels in de Tassche gedrukt, deels in De Bo's handschrift te vinden zijn.
Dit schoon werk, dat 300 bladz. groot octavo beslaat en waarvan de druk waardig is van den betreurden Vlaamschen geleerde, is bij
| |
| |
gemelde uitgevers te verkrijgen aan fr. 4-50 per exemplaar. Het verdient eene eereplaats in alle Vlaamsche boekenverzamelingen.
- Onze wakkere Vlaamsche kampioen J.-P. de Beucker, heeft op een blad in folio-plano uitgegeven eene Plaat der Moeszaden, geurige keukenkruiden en geneeskrachtige gewassen, eene hoogst nuttige leerzame lijst, die, behalve de Nederlandsche, Fransche en Latijnsche benaming van de voormelde gewassen, van ieder van deze daarbij aanteekent den levensduur, den duur (in dagen) van de ontkieming, 't getal planten op de are, de soorten en rassen. Niet alleen geneesheeren, apothekers, drogisten, moeshoveniers en liefhebbers, maar leeraren en vooral woordenboekmakers zullen hier hunne gading vinden. Uitgave van H. Claes te Antwerpen, prijs, fr. 050.
- Geschiedenis mijner jeugd, door Hendrik Conscience. - Een schoon boekdeel in-12, van circa 350 bladzijden. - Prijs: 1,25 fr.
Onder dezen titel zal eerlang in den boekhandel J. Lebègue en Cie, de eigenhandige levensbeschrijving verschijnen van den welbekenden vlaamschen schrijver. In zijnen gemakkelijken en tevens boeïenden schrijftrant legt hij den lezer al de lotgevallen zijns levens voor oogen, van zijne kindsheid af tot op het tijdstip zijner volkomene ontwikkeling als schrijver.
Alwie een boek van den vermaarden schrijver bezit of gelezen heeft, zal insgelijks dit werk, zijn eigen leven willen hebben; men ziet daarin klaarlijk hoe zijne goedaardige inborst en de zoo verschillige en zoo tegenstrijdige wisselvalligheden van zijn leven den schrijver hebben gevormd, wiens onuitsprekelijke voortbrengingsgeest zooveele schoone werken ons heeft nagelaten.
- Onder pers: Vie de Saint Pierre Claver, apôtre de Carthagène, de la Compagnie de Jésus, selon les anciens historiens, revus et complétés d'après les actes authentiques, par le P.C. Van Aken, de la même Compagnie. - Grand, S. Leliaert, A. Siffer et Cie. - Volume de 250 à 300 pages in-8o. - Prix: 2,50 fr.
G.
| |
Sterfgevallen.
† August Nicolas, te Versailles, de schrijver van Études philosophiques sur le Christianisme, L'art de vivre, La divinité de Jésus-Christ, La Vierge Marie et le plan divin, Du protestantisme et de toutes les hérésies dans leur rapport avec le socialisme, La Révolutîon et l'ordre Chrétien, L'État sans Dieu, Rome et la Papauté. Nooit zal men de Maistre en Chateaubriand noemen, Lacordaire en Ravignan, Blanc Saint-Bonnet en Louis Veuillot zonder den naam van Aug. Nicolas er bij te voegen. Tot den terugkeer van de hoogere klassen naar het geloof, heeft zijn invloed groot en gewichtig geweest.
† Henry de Pène, hoofdopsteller van Le Gaulois. Alhoewel hoofdzakelijk wereldsch boulevardschrijver was hij godsdienstig, ridder- | |
| |
lijk en rechtschappen. Hij laat een meesterlijk werk achter, Henri de France. Ofschoon vroeger Parijzisch briefwisselaar van L'Indépendance Belge is hij in de beste gevoelens gestorven vol godsvrucht tot O.L.V. van Lourdes.
† Adolf Siret, lid der koninklijke Academie van België, hij was schrijver van aantal letterkundige werken en inzonderheid werken van kunstcritiek. Met hem sterft zijn orgaan Le Journal des Beaux-Arts.
† Pater Anibal, S.J. te Madagascar. Hij laat merkwaardige werken achter over de taal en de zeden der Malgachen.
† Eugène Labiche, de vermaarde schrijver van zoovele meesterlijke blijspelen. Hij was lid der Academie.
† De Chantelauze, wel gekend om zijne werken over den kardinaal de Retz, zijne opzoeking over den pseudo Lodewijk XVII en zijne Mémoire de Philippe de Commines. Hij is te Parijs gestorven 68 jaar oud.
† Thomas Lauge, te Lyngbye, de schrijver van Aden og Havet en andere gevierde Deensche romans.
† Kirchoff, de beroemde Duitsche natuurkundige.
† Cuvillier-Fleury, de zeer bekwame letterkundige en lid der Fransche Academie.
† Edmond Tenier, bekende Fransche romanschrijver, te Parijs, 26 October.
† Nellement, te Parijs, gekend om zijne critische werken.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd