Het Belfort. Jaargang 3

[p. 101]

Kronijk.

Davidsfonds. - Op Zondag 11 December hield de Gentsche afdeeling voor een talrijk en uitgelezen publiek de prijsuitdeeling aan de bekroonde leerlingen in hare prijskampen voor lager en middelbaar onderwijs. Prachtig en welgelukt feest dat in het beste aandenken zal blijven bij al de aanhoorders. Het feestkoor ter eere van de heeren Claeys en de Potter, door MM. Van der Sloten en Bultynck vervaardigd, ter gelegenheid hunner benoeming tot leden van de Vlaamsche Academie, werd er op uitgevoerd, en de Eerw. heer H. Claeys sprak eene van die redevoeringen uit welke niet alleen boeien en verheffen maar ook overtuiging mede brengen. Het onderwerp zijner voordracht was ‘De liefde tot de moedertaal aan de kinderen in de scholen in te prenten’.

Op de feestelijke vergadering van Februari zal Senator Lammens het woord voeren.

- De afdeeling Borgerhout, rusteloos in haar werken en haar streven, hield op 11 December een toonkundig feest, opgeluisterd met eene merkwaardige en welsprekende voordracht over de Fransche naäping hier te lande, door M.J. Van der Voort.

In hare verkiezing koos zij tot bestuurleden de heeren Rosseels onderwijzer, en Di Martinelli, vrederechter.

- Op 2^den Kerstdag heeft de wakkere Vlaamsche Senator M. Lammens uit Gent, succes genoten in het Davidsfonds van Brugge, met eene voordracht over de oude Christelijke gebruiken in de huisgezinnen.

Het Vlaamsch in de Kamers. - Gansch December is er gehaspeld en getwist over Vlaamsche tolbedienden, Vlaamsche officieren en in het algemeen over Vlaamsche ambtenaren. Men moet waarlijk in België zijn om van den eenen kant zulke kleingeestige en hatelijke tegenkanting te vinden en langs den anderen zulke karakterlooze flauwhartigheid. Men vroeg eene geringe rechtsherstelling, eenen maatregel die zich zelven opdringt in alle ernstig leger, namelijk dat de officieren ten minste oppervlakkig de taal kennen hunner soldaten en van het land, waarin zij moeten leven en mogelijks geroepen kunnen worden te oorlogen, en ondanks de billijkheid en zelfs de noodzakelijkheid der zaak, zijn er mannen die eerder een rassenstrijd en de verbrokkeling van België

[p. 102]

zouden verwekken dan toetegeven op een punt van rechtvaardigheid en van gezond verstand. Men verstaat dat MM. Frère en Bara het vaderland onder de voeten zouden trappen om weer aan het bewind te komen, maar dat de meerderheid der Hoogekamerheeren achteruit deinst voor het getier van eenige politieke avonturiers zonder princiepen en zonder ander doel dan persoonlijke heerschzucht, dat is treurig en onverstaanbaar. Het Vlaamsch zal op denzelfden voet staan als het Fransch voor het getal punten bij de examen onzer toekomstige officieren, doch dat zal niet beletten dat zij perfect hun exaam zullen kunnen afleggen zonder een woord te kennen van de taal hunner manschappen. Is ons leger een ernstig leger, is het geen leger van parade, en heeft het iets van hetgeen men van zelf bij den krijgsman waant, het is te zeggen edelmoedigheid, loyauteit, weerdigheid en toewijding, ons officierenkorps zelf zal protest aanteekenen en eischen dat er recht geschiede en niet gehandeld worde tegen rede en verstand. Het amendement-Graux in het Senaat gestemd moet weder voor de Kamer, het is te hopen dat M. Coremans en zijne vrienden hoog het vaandel zullen houden der billijkheid en der rechtvaardigheid.

Eere aan M. Coremans, M. Jacobs en hunne vrienden, eere aan M. Hanssens, die alhoewel Waal en liberaal met volharding zijn amendement verdedigd heeft, eere aan Senator Lammens, Van den Bemden, Van Put, Wettnall, de Grünne, Van Ockerhout, Legrelle en Bethune die tot het laatste zich verzet hebben tegen het besnoeien en het verminken van het amendement-Hanssens, dat slechts een minimum kon zijn.

De wereld is verkeerd, de ambtenaars zijn voor het volk niet gemaakt maar omgekeerd het volk voor den ambtenaar...! Ons leger is er niet noodig om desnoods het vaderland te verdedigen, maar wel om aan officierkens het mogelijk te maken officierkens te zijn geborduurd en verguld op snee.... Het onvaderlandsch, hatelijk en trotsch woord van M. Frère zal blijven als de uitdrukking van den onwil tegen de Vlamingen ‘ik wil geen Nederduitsch spreken’.

Vlamingen op! geen gepaai meer met beloften. Laat de Koning gevoelen dat hij de Koning moet zijn van de Vlamingen gelijk van de Walen, want ontegensprekelijk is hier weerom de koninklijke steert in het spel. Eischt daden. Velen onzer gekozenen hebben zich aan het vuur van het gouvernement gewarmd en hebben gelijk Petrus hunnen meester verloochend!

De verontwaardiging over het gezegde van M. Coremans dat eene eigene taal een bolwerk is der nationaliteit, was enkel comedie. De geschiedenis en de enkele rede getuigen van de waarheid van dit aphorisme, en met het oog op ons tweeledig België is het vroeger nog gezegd door Walen en vreemdelingen zelfs.

Baron de Gerlache schreef: ‘Heden gelijk vroeger is het in

[p. 103]

de borst van Vlaanderen, dat het hart van België het hoogste en het warmste klopt.’ Mgr. Namèche: ‘Zoowel bij de Walen als bij de Vlamingen van jongs af aan de kinderen Vlaamsch aanleeren, zou het sterkste palladium, de heilzaamste waarborg zijn van de onafhankelijkheid van ons vaderland’; Mgr. Laforet: ‘Ik ben van degenen die denken dat men dienst bewijst aan de Belgische nationaliteit, als men dienst bewijst aan de Vlaamsche taal.’ Mgr. de Montpellier: ‘Weest Vlamingen, blijft Vlamingen in uwe zeden, in uwe letterkunde, in uw onderwijs, 't is een Waalsche bisschop die de Walen geerne ziet, die u dezen raad geeft.’ Kardinaal Dechamps: ‘Ik zet u aan om uwe Vlaamsche taal te beoefenen, ik zie er eene waarborg in van nationaal behoud.’ Mgr. Mermillod: ‘Bemint en beoefent altijd het Vlaamsch, die taal is 't die uwe goede Vlaamsche zeden redt en redden zal, het Fransch is het voertuig der omwenteling.’

Vlaamsche Academie. - Donderdag 27 December laatst hield zij hare plechtige openbare zitting, te Gent, in eene der zalen van het gouvernementshotel. Het lokaal was proppens vol en de heer Gouverneur vereerde de zitting met zijne tegenwoordigheid.

Waren aanwezig de heeren: Alberdingk Thijm, Claeys, Coopman, de Pauw, de Potter, De Vos, Gailliard, Génard, Gezelle, Hansen, Hiel, Mathot, Micheels, Obrie, Roersch, Snieders, Stroobant, Van der Haeghen, Van Droogenbroeck, Willems, effectieve leden; Bols, Broeckaert, Delgeur, Haerynck, Prayon, Schuermans, Sermon, J. Willems, briefwisselende leden; Arnold, Johan Bohl, Mgr Everts en Habets, Nederlandsche eereleden. De heeren Daems, De Laet, Dodd, Nolet en Stallaert hadden zich voor ziekelijkheid laten verontschuldigen.

De heer Voorzitter Willems hield eene boeiende en leerrijke redevoering over de pogingen die sedert de jaren 30 gedaan geweest zijn om eene Vlaamsche Academie interichten, en besprak ter dier gelegenheid al de groote namen onzer letterkunde zooals J. Willems, David, Bormans, Van Duyse, Van Ryswyck, Ledeganck, De Cort, Snellaert, Blommaert, Conscience, Heremans, enz. Hij eindigde met in vertrouwen de leiding der Academie voor 1888 in de bekwame handen over te geven van Jonker de Pauw.

M. Hiel, zelf belet zijn prachtig gedicht aan Van Maerlant te lezen, liet het voordragen door den Heer Hanssen. Zelden hoorden wij keuriger voordracht van verzen, zoo kundig wist de lezer het zingende van de maat en het kleppen van het rijm te onderdrukken dat men zou gewaand hebben vloeiende proza te hooren.

Pastoor Claeys belast met de lofrede van Vondel sprak eene boeiende en heerlijke rede uit waarin hij nogmaals de maat gaf zijner dichterlijkheid en zijner grondige kennis van letterkunde en schoonheidsleer.

[p. 104]

Deze drie voordrachten ontleden ware ze verminken, liever verzenden wij de lezers naar de Verslagen der Academie waarin zij opgenomen zullen worden.

De zitting eindigde met het afkondigen van den uitslag in de prijskampen.

Eerste vraag. Oud germaansche Taalkunde: De gouden eerepenning van fr. 600 is toegewezen aan M. Van Moerkerke leeraar aan de hoogere burgerschool te Utrecht.

Eervolle meldingen met bronzen eerepenning zijn toegekend ex oequo aan handschriften n^rs 4 en 5 met de kenspreuken ‘Die sprache fliest nicht aus der grammatik sondern die grammatik aus der sprache.’ ‘Ut desint vires, tamen est laudanda voluntas.’

Tweede vraag. Middelnederlandsche taalkunde. Gouden eerpenning van fr. 600 aan M.L.D. Petit, conservator der drukwerken aan de bibliotheek der rijkshoogeschool te Leiden.

Eervolle meldingen met bronzen eerepenning aan de handschriften 2 en 4 met de wederzijdsche kenspreuken ‘Mijn werk en was geen spel, Maar lastig was 't als mijnwerk’, ‘ten wert nye meester gheboren.’

Derde vraag. Taalzuivering. Gouden eerepenning van fr. 600 ex oequo aan de heeren: J. Craeynest leeraar in Sint Lodewijks te Brugge en J. Broeckaert letterkundige te Wetteren.

Voor de 4^de en 5^de vraag worden de prijzen niet toegewezen en de 6^de vraag was onbeantwoord.

M. Broeckaert voornoemd deed zich kennen als de schrijver van het handschrift N^o 2 met de eerste eervolle melding vereerd voor de tweede vraag.

Het Belfort biedt zijne beste gelukwenschingen aan zijne ekroonde medewerkers MM. Broeckaert en Craeynest.

Sterfgeval. - Jules Van Praet, minister van 's konings huis, is den 28 December laatst te Brussel christelijk overleden. Sedert drie jaren was hij blind, hij werd geboren te Brugge in 1806.

Onderscheiden diplomaat, fijne kunstminnaar (hij bezat eene der schoonste schilderijgalerijen) was hij ook een bekwame letterbeoefenaar. Hij schreef onder andere Histoire des communes flamandes en Essais politiques sur l'histoire des derniers siècles.