Het Belfort. Jaargang 2

[p. 475]

Onze leestafel.

MAATSCHAPPELIJKE ZAKEN, - De school van Leplay tracht ook de middelen te bevroeden en te beramen om den landbouw te beschermen en op te helpen. Urbain Guerin in de Réforme Sociale van 1 Mei 1887 duidt de volgende redmiddels aan: 1^o het verbeteren der werken, 2^o het leggen van inkomrechten op de vreemde voortbrengsels, 3^o het stichten van landbouwersbonden, vooral tegen de vervalsching gericht, 4^o het kasteleinen: 't ware goed dat de gedachten van Leplay, Garidel en Méplain diesaangaande in onze streken bekend gemaakt wierden.

- In den Economiste Catholique schreef de heer Campioni eene zeer gegronde studie over het stichten van een tijdschrift van maatschappelijke kennissen dat zou de tolk worden van dezen die in Belgenland de huishoudkunde beoefenen en de arbeidende standen tot de nieuwe inrichting der maatschappij bereiden. Hij steunt vooral op de krankheid der begrippen, de onwetendheid der grondbeginselen, 't gebrek aan ondervinding, de werkeloosheid en de versaagdheid bij de wetgevers, de priesters, en de bazen die moeten hand slaan aan de maatschappelijke inrichtingen en verbeteringen. (Econ. Cath. 1 Mei).

Allerhande Maren. - Edw. van Robays schreef in Rond den Heerd: ‘Het werk van den heer Tysmans (Beginselen der Meetkunde, 116 bl. prijs 2,75) is een ernstig, degelijk gewrocht dat voor de grondige schikkinge en behandelinge der stoffe den grootsten lof verdient en voor de Vlaamsche kunsteigene tale verre het beste is van al deze die in Dietscher tale over de eigenlijke meetkunde handelen.’ De wiskunde wordt bijgevolge in 't Vlaamsch onderwezen tot spijt van dezen die spotten dierven dat zulkdanig onderwijs in de moedertaal onmogelijk was.

- Egypte is van zin onzen Belgischen gezant naar de maan te zenden, omdat deze reeds drie jaren in Egypte verblijft en de taal der inboorlingen nog niet verstaat.

- Kapitein Conder heeft den uitleg der bediedteekens van de ‘Hittites’ gevonden, een volk dat men in het H. Schrift tegen-

[p. 476]

kwam. Omdat de schijngeleerden geen spoor van dat volk en ontdekten, wilden zij in hunne kortzichtigheid den Bijbel leugenachtig heeten. De ware wetenschap komt nog eens de getuigenis onzer H. Boeken bevestigen.

- Wat Het Belfort over den leergang der Germaansche talen te Leuven schreef, is schrikkelijk overdreven zegt de Student.

- Men heeft het reuzenstandbeeld gerecht van Ramses II, dat 38 voeten hoog is. 't Zal belangwekkend zijn om het wezen van dat beeld met de lijkpoppen van den vermaarden koning te vergelijken.

- In 't klein Seminarie te Sint-Niklaas worden de aankondigingsbrieven en de spelwijzers der tooneel- en zangfeesten in de moedertaal opgesteld. Aardig land waar zulk eene zake als groot nieuws moet vermeld worden. Wanneer genieten wij die schande in de andere gauen?

- Bij Maisonneuve te Parijs, verschijnt er ten prijze van 1,50 fr. het deel, eene boekenverzameling voor de volkenkunde, opgesteld door bedreven mannen in die wetendheid: L. de Rosny, A. Castaing, J. Oppert, enz.

- In 't Ned. Museum (1^e en 2^de afl. van 1887) komt er eene studie over folk-lore van A. Gittée. Schrijver doet het belang dier navorschingen uitschijnen. Hij duidt de middels aan die in in Vlaanderen tot beoefening dier kunde in 't werk dienen geleid. Er zou moeten een Vraagboek opgesteld worden. - ‘Waarom zou in Vlaanderen niet een maatschappij als beschermengel der volkssage optrede? Zij is gansch aangewezen: door zijne talrijke vertakkingen, door zijn groot getal leden, door zijn vrijzinnigen geest, is het Willems-fonds het best tot die taak berekend.’ Schrijver zal nog wat mogen wachten. De dorpsonderwijzers moeten als mêewerkers aangewonnen worden. Zulk werk verricht reeds eene ieverige schare van katholieke onderwijzers in 't ommeland van Oudenaarde. A. Gittée leert ons nog dat de beoefenaars dier wetenschap bij de mannen van 't licht als dompers beschouwd worden, en dat die liefhebberij als nutteloos geacht wordt, omdat Rond den Heerd en 't Daghet in den Oosten, folk-lore verzamelen!...

- De laatste aflevering van Lou Tresor dou Felibrige van Fr. Mistral wierd onlangs leden verzonden. Die woordenboek der Provençaalsche kantspraken beslaat twee deelen in folio van 1165 en 1196 bl. en kost 120 fr.

- De vertelboek van Tolstoï, Polikouchka, die laatst wierd bekend gemaakt is van minder bedied als zijne voorgaande gewrochten.

- M. Cam. Lemonnier is de belgische aap van Zola: in zijn laatsten roman, Le Mort, is hij ruwer en uitzinniger als Zola zelve voor wat de gedachten en de uitdrukking belangt.

- A. Proost schrijft in de Revue des Q. Scientif. van 10

[p. 477]

April 1887 eene zeer belangwekkende bijdrage over de ingeboren begaafdheden der vliesvleugelige kerfdieren. De wetenschap der katholieken wordt nog al verzwegen en hunne bevoegdheid dwaas genoeg geloochend, maar hunne wijsgerige en natuurkundige beschouwingen worden weinig weerleid.

- V., dien Wazenaar een vroolijken Jongen heet, schreef in 't Ned. Mus. 3^e afl. 1887: ‘The Song of Hiawatha van Lonfellow is vertaald door G. Gezelle niet in 't Nederlandsch, noch in 't Westvlaamsch, maar in de schrijftaal van den vertaler.’ De vroolijke jongen laat verstaan dat wij broddelaars gewoon zijn de tale van een ander te bezigen. Zijn oordeel is niet geheel in den haak. Gezelle is van 't gedacht van Schaepman, en Schaepman de weergalooze dichter van Aya Sofia schrijft: ‘De dichter heeft gemeend zich te mogen bedienen van de taal, zooals zij in Hooft en Vondel, in Bilderdijk en da Costa, in van Lennep en Potgieter den onuitputtelijke rijkdom harer vormen en krachten heeft geopenbaard. Het scheen hem minder passend, zoo hij, en dan in zijne mate nog, ging trachten anders te doen dan deze meesters; het andere is hem nog niet het betere gebleken. Het is dus een gedicht naar den ouden trant; maar het oude is somtijds frisscher dan het jonge. Dit is een troost.’

- M. Penka (Die Herkunft der Arier, Wien 1886) poogt te bewijzen dat het Arisch volk van Skandinaafschen oorsprong is, uit de gedaante van den schedel der oorstammen, 't gene nochtans met hunne Aziatische afkomst niet en strijdt, en uit de voorgeschiedkundige oudheden der spraakwetenschap uit het steenen tijdvak: 't gene wij diesaangaande kunnen achterhalen is nog te duister om onze Arische voorouders met het een of 't ander volk uit Europa op gelijken voet te stellen.

- ‘De heer Verstraeten is een kenner en bewonderaar van Vondel; zijne uitgaven hebben vele verdiensten, en zijn des te meer welkom daar gepaste aanteekeningen en studiën voor onze klassieken ontbreken...

Het boek (De Schatten uit de Volkstaal) is opwekkend, om dat het niet alleen beter laat oordeelen over schatten die verzameld zijn dan over degene die verspreid liggen, maar ook laat vermoeden wat er nog na te lezen is.’ (Nederlandsch Museum, 1887 bl. 145.)

- De brieven van Lodewijk XVI door de Nouvelle Bibliothèque populaire van Gautier uitgegeven, zijn niet echt.

- P. Servatius Daems schreef in de Vlaamsche School eene lofrede over Jan Ferguut. 't En was niet al wierook: er was wat myrrhe voor de ‘onhebbelijke lompen’ van de volkstaal.

- Het Willemsfonds is van zin Filleule du Roi van M^lle van de Wiele te doen vertalen en uitgeven. Flandria klaagt bitter van dat ontwerp.

- In Le Magasin Littéraire et Scientifique van 15 Mei komt

[p. 478]

er eene prachtige studie, la question brûlante, van Ch. Fuster, den gunstig gekenden Franschen oordeelkundige gericht tegen het wantalige, het wansmakelijke en het wanstaltige van Zola 's strekking. 't Wonderste van al, 't is dat de scheppingen dier zoogezeide realisten zoo scherp afsteken met al wat er in der wezentlijkheid omgaat en bestaat, wanof de trouwe weerprente door teêrgevoelige en opmerkzame kunstenaars aangewend zoo boeiend en zoo veredelend is.

- In De Vlaamsche Kunstbode (15 April en 15 Mei 1887) komt er eene geleerde studie van M.J.J. Hellemans over het behouden van h in het schrijven onzer plaatsnamen die op ghem uitgaan. Geheel het bewijs, dat niet en kan weerleid worden, steunt hier op dat g en h aan twee verschillige lettergrepen toebehooren, 't gene door den wetenschappelijken uitleg van verschillige plaatsnamen wordt blootgeleid. Schrijver volgt de wijze van Johan Winkler en dat is veel gezeid.

J. Claerhout.

Vlaamsche Academie. - Eindelijk gaat zij voor goed de hand aan het werk kunnen slaan: de standregelen of wetten zijn gestemd, de commissiën benoemd, de reglementen van inwendig orde bepaald, kortom al de voorloopige schikkingen zijn genomen en geregeld.

De eerste maandelijksche bulletijns met de gehouden leesbeurten zijn onder druk en het Jaarboek ligt gereed bij de Uitgevers dezes die drukkers der Vlaamsche Academie genoemd zijn. Men wacht slechts voor het uittezenden op de etsen der portretten van den Koning en van de heeren Ministers Beernaert en de Moreau.

De werkzaamheden gaan beginnen met de volgende uitgaven.

Glossarium op ‘Der naturen Bloeme’ van Van Maerlant, door Hoogleeraar Roersch.

Glossarium op ‘De Spieghel der Wijsheit of Leeringen der zaligheden’ van Jan Praet van Brugge, uitgave door Bormans voor de Koninklijke Fransche Academie van België, doch onderbleven door het afsterven van D^r Snellaert. M. Guido Gezelle is ermede belast.

Uitgave van ‘De Chryrurgie’ van Jan Yperman, volgens de handschriften uit de hoogeschool van Cambridge, de Burgondische bibliotheek en de Bibliotheek der Gentsche hoogeschool. Hiervan bestaat reeds eene slechte uitgave door D^r Broeckx. De heeren Gaillard en Gezelle hebben de taak op zich genomen.

Uitgave van ‘De zevende Blijdschap van Maria’, handschrift der Burgondische bibliotheek, door M. Stallaert.

Hoogleeraar Willems, Frans de Potter en Jan Van Droogenbroeck, onderscheidenlijk Voorzitter, Secretaris en lid der Vlaamsche Academie zijn in de jaarlijksche algemeene vergadering van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden tot buitenlandsche leden benoemd.

Het is eene schitterende onderscheiding die als klinkend ant-

[p. 479]

woord kan dienen aan de nuchtere aanvallen van Max Rooses en andere brekebeenen der liberale letterkunde.

Davidsfonds. - Op H. Sakramentsdag huldigde de nieuw gestichte afdeeling van Asper, onder eenen machtigen toeloop, hare werkzaamheden in met eene voordracht van den eerw. heer Pastoor Claeys. Met het talent en den dichterlijken gloed hem eigen paraphraseerde hij de leus: Godsdienst, Moedertaal en Vaderland.

De Gentsche afdeeling heeft beslist deel te nemen aan de huldebetooging-Conscience en den Landdag welke te Brugge plaats zullen hebben respectievelijk op Zondag 21 Oogst en Maandag 22 Oogst, ter gelegenheid der Breidel- en de Conincfeesten. De bijtredingen moeten naar het stadhuis van Brugge gezonden worden aan den Voorzitter van het 11^ste comiteit, D^r Van Steenkiste, die dan op tijd en stond de schikkingen zal laten geworden.

Varia. - Te Antwerpen is een Vondelcomiteit gesticht om nevens Amsterdam en Keulen waardiglijk het derde eeuwgetij van den gewezen en genialen slaapmutswever te vieren. Men spreekt er van een marmeren borstbeeld, eenen stoet, eene letterkundige plechtigheid, de opvoering van een zijner treurspelen en van openbare Vondel-leergangen. Men weet dat Vondel van Antwerpsche ouders toevallig te Keulen geboren is, en dat zijn vader die protestant was, de Scheldestad verlaten heeft bij de dood van zijnen broeder, omgekomen in de Fransche furie.

De heeren J. Lebègue en C^o te Brussel en Sythoff te Leiden zijn eigenaars geworden van het copijrecht der volledige werken van Conscience. Van de nagelaten werken van dezen geliefden schrijver zullen verschijnen De Geschiedenis mijner jeugd, en De Duivel van het Slangenbosch.

D^r A. Snieders is dezer dagen Belg genaturaliseerd. De heeren Buls en de Kerchove de Denterchem brachten eene ongunstige stemming uit. En nochtans passeeren zij voor Flaminganten!

Het Willemsfonds gaat zijnen Voorzitter M.J. Vuylsteke vieren met aanbieding van zijn portret en uitgave zijner prozaschriften.

Dank aan de bemoeingen van Volksvertegenwoordiger Dirckx gaat Turnhout luisterlijk het eeuwfeest vieren van den slag van Turnhout, den 27 October 1789 door Van der Meersch geleverd en gewonnen op de Oostenrijkers.

De Burgersgilde van Brugge biedt aan zijnen hoofdman, D^r Eugeen Van Steenkiste, zijn gesteendrukt portret. De Vlamingen zijn den heer Van Steenkiste dankbaar om zijne krachtige Vlaamsche houding in den stedelijken gemeenteraad en zullen met liefde het feest bijtreden. De inschrijving op het portret is fr. 5,00.