De Beiaard. Jaargang 2

[p. 335]

Verscheidenheden

Lead, kindly light,

dat Newman op een zeereis, onbewust op weg naar de Oxfordbeweging tot Rome toe, dichtte, is niet alleen in elke bundel van Catholic hymns opgenomen, maar ook in 't Anglikaans Book of Common Prayer. In ons land werd het verschillende keren vertaald en vormt b.v. N^o. 90 van de Liederen van 't Heilsleger, terwijl het ook in de Prot, bundel van Mej. Van Woensel Kooy voorkomt. Ds. Klaver heeft in 't tijdschrift ‘De Remonstrantsche Broederschap’ een bewerking geleverd en zó trekt het eenvoudig lied telkens weer aan, dat hier nog een nieuwe vertaling volgt, die zeker niet de laatste zal blijven.

Leid, lieve Licht, door zoveel wolken heen,
Leid Gij me voort.
De nacht is donker, ik ben heel alleen -
Leid Gij me voort.
Richt Gij mijn voet, ik vraag U niet te vroeg
Een vergezicht, één stap is al genoeg.

Niet altijd was ik zo of bad tot U:
Leid Gij me voort.
Graag koos ik zelf mijn weg, maar nu
Leid Gij me voort.
Ik volgde valse schijn, vol angsten, maar
Vol eigenwaan - vergeef me menig jaar!

Uw zegen bleef me zalig bij, dus nog
Leid Gij me voort,
Door wei en hei, door hoog en laag, tot och!
Ik ben verhoord
En mij Uw vredesengel tegenlacht,
Die ik zo lang genoot en weer verwacht.

G.B.

Hollandse waar -

Onze handelsgeschiedenis kan toelichtingen vinden in het spraakgebruik van vreemde volken. Steinreicher Holländer is even spreekwoordelik als riche comme un Hollandais. Onze oude concurrent over de Noordzee, die namen van allerlei artikelen met dutch heeft samengesmolten, bewaart minder vleiende uitdrukkingen over ons en noemt o.a. wartaal double-dutch. Een woord in alle talen is bitter evenals schiedam, helaas algemener bekend dan de naam van onze hoofdsteden. Trijp heet nog altijd velours d' Utrecht en behalve de vaderlandse bloembollen, koeien, boter en kaas in heel de wereld, hebben b.v. in Italië appelen en chocola afdoende reclame in de benaming Hollands, waarmee daar ook grote scheurkalenders worden aanbevolen, die wel enkel hun uitvin-

[p. 336]

ding in ons land zullen beleefd hebben. Z.g. oudhollands papier is van aktueler waarde, zodat Franse prachtuitgaven geregeld met hollande worden aangediend. In een roman over de 17^de eeuw vermeldt Handel-Mazzetti Holländisch Schweiszpulver, terwijl Tolstoi nog een paard uit zijn eigen tijd - ongelukkig niet van de beste soort - en een overhemd, door ons zelf altijd Engels genoemd, Hollands doopt. Van Tolstoi gesproken, zijn grootvader heet zó verkwistend, dat hij zijn wasgoed in een biezondere wagen geregeld uit Rusland naar Holland stuurde, blijkbaar bij wijze van kompliment aan een schat, die moeilik is uit te voeren: onze zindelikheid.

G.B.

Smaakbederf?

‘En deze onderneming, die tot zulk een smaakbederf in staat is, trekt nu ons Roomsche Zuiden in, om daar propaganda te maken voor de tooneelkunst! Is het niet hoog tijd dat een ieder, die hieraan iets kan veranderen, zijn uiterste krachten inspant om aan dit heilloos bedrijf een einde te maken?’

Aldus lees ik aan het slot van een tooneelkritiek, getiteld ‘Tooneelgezelschap Vincent Berghegge’, in het laatste nummer van ‘De Beiaard’. En aangezien het een feit van algemeene bekendheid is, dat het bewuste Tooneelgezelschap tijdens het a.s. zomerseizoen weder zal optreden in het Openluchttheater te Valkenburg, zoo zou dus het bestuur van dezen schouwburg allereerst en allermeest verantwoordelijk zijn voor het ‘heilloos bedrijf’, dat volgens de heer Frank Luns door deze ‘smaakbedervende onderneming’ staat te worden voltrokken. Het ligt voor de hand, dat het pathetisch beroep op de uiterste ‘krachtsinspanning’ van ‘ieder, die hieraan iets veranderen kan’, niet naliet eenigen indruk te maken op de bestuurderen te Valkenburg. Maar toen zij het jongste Augustus-nummer van ‘De Beiaard’ opensloegen, vonden zij op blz. 574 van B.H. Molkenboer O.P. eene kritiek, die op het tooneelbedrijf van Vincent Berghegge in het Roomsche Zuiden toch wel een eenigszins ander licht werpt.

‘Wie dorst vermoeden,’ zoo vraagt de ‘Beiaard’-redacteur, naar aanleiding der opvoering van ‘Saul's Verwerping’ door Kap. van Delft; ‘wie dorst vermoeden, dat het drama door zóó'n begaafde troep in zulk onbeschrijflijk dramatische natuur zou gegeven worden? Zeg ik teveel, als ik meen, dat van alle katholieke openlucht- en binnenshuisprestaties der laatste jaren dit werk van den Brabantschen priester met gemak de kroon spant? Het is waarachtig spel, het is een drama. Het boeit en het ontroert. Vincent Berghegge, die als Saul 't beste was op de hoogtepunten van zijn bleeke razernij, heeft uit Van Delfts's schepping alles gehaald wat er uit te halen was. Dichter en regisseur mogen elkander dankbaar zijn.’

[p. 337]

Geen wonder, dat wij, ná de allerwegen toestroomende recensies van eenzelfde gunstig allooi, waar het beste deel der vrijzinnige tooneel-kritiek zijn loftuiting mengde met alle de recensenten onzer katholieke bladen zonder uitzondering, in alle bescheidenheid meenden met onze tooneelkunst op den goeden weg te zijn! Te meer, toen wij deze meening dag aan dag zagen bevestigd door de opgetogenheid van welhaast twintig duizend toeschouwers.

Jammer blijft het, dat de heer Frank Luns niet tot het getal dier toeschouwers behoorde. Maar het is toch niet onze schuld, dat geen der alle zonder uitzondering genoodigde Redacties onzer Roomsche dagbladen en tijdschriften op hem hare keuze liet vallen, toen de recensenten werden uitgezonden naar het verre Zuiden. Jammer tevens, dat het oordeel van den heer Frank Luns ná dit onwillekeurig verzuim onzerzijds, niet meer zóó onbevangen schijnt als in het waarachtig belang der Katholieke tooneelkunst wenschelijk mocht worden geacht. Hoe anders zijn ‘uiterste krachtinspanning’ te verklaren tot verhindering van een ‘heilloos bedrijf’, terwijl toch van alle factoren, die de waarde van een openluchtspel bepalen (zooals tooneelstuk, dictie en actie, régie, décoratie en milieu der vertolking) alléén de namen en personen van enkele der medespelende artisten den criticusbijvoorbaat bekend konden zijn?

Wij vertrouwen dan ook stellig, dat de heer Frank Luns bij zijn aanstaand zomerbezoek aan het Valkenburgsche Openlucht-theater (waar ik hem reeds een hartelijk ‘welkom’ toeroep) aldra tot de geruststellende erkenning zal komen dat de tooneelkunst in het Roomsche Zuiden niet aan zoodanig smaakbederf is blootgesteld, als waartegen hij in zijn overmaat van kritischen zin meende te moeten waarschuwen. Wanneer hij op den feestdag der H. Apostelen Petrus en Paulus, de ‘première’ komt bijwonen van Vondel's Bekeerings-stuk ‘Peter en Pauwels’, (waarin de Roomsche rollen alle door katholieke beroeps-artisten worden vertolkt) dan zal hij bij deze eerste opvoering van het welhaast driehonderdjarig meesterwerk allicht tot verbeterd inzicht komen.

Mr. L.H.J. Smits