De Beiaard. Jaargang 1

[p. 473]

Staatkunde

HET is werkelijk een diep betreurenswaardig verschijnsel, dat de demoralisatie in sommige streken van ons land zoo onrustbarend toeneemt. Aldoor grooter wordt de schare van menschen, op wie de zucht, om gemakkelijk geld te verdienen, een onweerstaanbaren invloed oefent. De gouddorst grijpt in steeds breedere lagen om zich heen. En om het doel te bereiken wordt geen middel haast ongeoorloofd geacht.

De smokkelaar verdient aan den Duitscher, de detailhandel aan den smokkelhandel, de grossist aan den winkelier, de fabrieken aan den groothandel. Ieder weet of begrijpt er het zijne van; ieder is op zijn manier betrokken in datgene waarvan hij weet, dat het verboden is. Daarnaast moet gezorgd worden, dat men ontsnapt aan bekeuring, aan verdenking, zelfs aan den schijn van ook maar op een afstand mede te doen aan de groote beweging. Op slinksche middelen moet dus worden gezonnen, om de waarheid naar beneden te halen en te bemantelen. Bedrog en huichelarij, listen en trucs, omkooperij en leugen, oneerlijkheid in den handel, dat alles moet worden aangewend, om de rechtschapenheid in het openbaar en ten aanzien van ‘de ambtenaren’ te kunnen bewaren. Maar met dat al worden de karakters van duizenden en duizenden menschen bedorven, misschien voor goed ten onder gebracht. Tegen elken nieuwen overheidsmaatregel moeten nieuwe wapenen van sluwheid en misleiding worden bedacht, na elke ontmaskering gestreefd worden naar handelwijzen en methoden, waarmede met succes kan worden geopereerd. Groote winsten worden gemaakt. En elk, die verdiend heeft, is de aanleiding dat er weer zooveel menschen meer de verleiding niet kunnen weerstaan en vallen. Ik heb door en door eerzame en brave menschen van voorheen de stelling hooren verdedigen, dat het een zonde zou zijn tegenover God, om thans, nu de gelegenheid geboden wordt, niet zijn fortuin te maken.

Hoeveel personen van goeden naam en faam hebben al niet in de gevangenis gezeten, die zich daarvoor vroeger

[p. 474]

diep geschaamd zouden hebben. Men beschouwt de gevangenis niet meer als een voor het leven onuitwischbare schande, doch als een onaangename omstandigheid, die nu eenmaal aan het bedrijf vastzit. Aan de Rechtbank te Arnhem alleen lagen onlangs ongeveer 10.000 smokkelzaken op berechting te wachten. En de meeste dier zaken eindigen met gevangenisstraf. Het jammerlijke van deze soort van bestraffing is daarenboven nog, dat hij die er mede heeft kennisgemaakt, er voortaan op bedacht is, het zóó aan te leggen, dat hij zelf buiten schot blijft, doch dat anderen het risico loopen. Zoo maakt het strenge straffen indirect weder nieuwe slachtoffers. Voeg daarbij, dat in het algemeen de grooten, die het meest verdienen, achter de schermen werken, en de minder gesitueerden tegen grove betaling het eigenlijke gevaar laten loopen.

Het droevigst is echter, dat deze hartstocht de vrouw in massa heeft medegesleept. De vrouw, de verpersoonlijking van de deugd, bestemd om het jonge geslacht in alles wat edel is en goed op te voeden en op te leiden, zij gaat thans voor in het plegen van het kwaad. Bij honderden en honderden zijn de vrouwen en meisjes haar begrip van eer en fatsoen kwijt. En waar zij vaak haar avontuurlijk en heimelijk bedrijf te samen met mannen van allerlei gading, bij avond en ontij uitvoeren, behoef ik niet te wijzen op het zedenbederf in engeren zin, hetwelk daaruit weder voortvloeit. Men aanschouwe de tientallen van kinderen, die dagelijks onze rechtszalen moeten binnentreden, om te beseffen, hoe jammerlijk een deel van ons volk aan ontaarding ten prooi is.

En wat geschiedt er met het geldelijk profijt van dit heillooze gedoe? In praal en weelde, in brasserij en lichtzinnigheid wordt het verdaan. De komende jaren zullen wel schril de reactie op dat alles vertoonen. Godsdienstzin, eerlijkheid en betrouwbaarheid zullen een sterken knak gekregen hebben.

Zoo zal het einde van den oorlog ook een zedelijke uitkomst voor ons volk beteekenen.

Dat God ons dit het nieuwe jaar brenge!

Arnhem.

J.R.H. van Schaik