De Beiaard. Jaargang 1

[p. 81]

Tooneel

WE zullen de voornaamste gebeurtenissen van het Nederlandsch Tooneelleven hier bijhouden, zonder de kroniek als 'n inlichtings-bureau te bedoelen. Waar gezonde kritiek op het esthetisch èn zedelijk gehalte der vertooningen bloeit, moeten ze wel op peil blijven, terwijl andersom alles negeeren en alles doodzwijgen wat ons niet aanstaat, 't verkeerde steunt. Nu we de traditie van Thijms tooneelblad De Spectator naar krachten wenschen te hervatten, mogen we ons misschien eenigen invloed beloven op 't algemeene repertoire, zooals bijv. Bourgets ‘Divorce’ door katholieke aanbeveling gespeeld werd, en hopen we met onze beste dilettanten, die immers Vondel van de binnenkamers naar den schouwburg hebben teruggebracht en nu met Mysterie-spel en Calderon voortgaan, de eischen van het goede tooneel te dienen.

Kon. Ver. Het Nederl. Tooneel: Gijsbreght van Aemstel -

Dat we moeten beginnen met een vaarwel aan Van Schoonhoven lijkt niet bemoedigend. Hij was een even zedelijke als esthetische kracht van de Koninkl. Vereeniging, omdat hij z'n leven lang, en échter in werkelijkheid dan op de planken, een ‘godtvruchte ridder’ was. Daaruit kwam zijn vrome kreatie van Gijsbreght's titelrol voort. Het edele spel van dezen vereerden tooneelman was 'n heel bizondere vorm van roomsch apostolaat, dat zich immers overal thuis voelt. Het koperen kruisbeeld als herinnering van z'n kollega's was daarom voor hem het beste ridder-kruis.

De laatste Gijsbreght van de Kon. Ver. was weer heelemaal romantisch in tegenstelling met de styleering van vorige jaren. Jammer, dat die romantische decors zoo slecht verzorgd waren en de jongere akteurs de verzen verknoeiden. Maar Jan Musch als Vosmeer en Louis Bouwmeeeter met z'n prachtig Bode-verhaal maakten veel goed, zooals de kostuums van Cato Neeb ook gelukkig het leelijke decor 'n beetje lieten vergeten.

N.V. ‘Het Tooneel’: Mercadet -

Een reprise van de

[p. 82]

Balzac's meesterstuk werd al lang verwacht en we moeten Willem Royaards dankbaar zijn, dat hij die verwachting bevredigde. 't Stuk zelf met z'n vlotte dialoog en sober-lijkend maar stout gegeven is uiterst boeiend en amusant; denk er nu Royaards bij in den allesbeheerschenden titelrol, in dézen titelrol vooral, en ge voelt wel, wat de komedie weer geweest is. De bezetting der andere rollen voldeed minder dan vroeger. Toch waren Henriette Demmink en Louis Saalborn verdienstelijk, om van beproefde krachten als Anna Sablairolles, Alex Faassen Sr. en Ko van Dijk niet te spreken. Alleen moet de laatste nog wat wennen aan den Royaards-stijl. Jammer, dat het aardige fijne rolletje van den klerk Minard door Jan de Vos Jr. bedorven werd en Erfma de figuur van De la Brine allerakeligst chargeerde. - De drie verschillende interieurs heeft Royaards verenkelvoudigd, wat met de hulp van Frits Lensvelt en Nel Bronger best slaagde. - Hetgeen technisch in deze vertooning wel 't meest treft, is het radde tempo waarin ze, volop Fransch, werd afgewerkt. In Mercadet geeft Royaards zich als speler en leider op z'n best.

N.V. Tooneelver.: De Generale Repetitie van Een Kostbaar Leven -

Een groot deel van zijn succes met deze ‘vroolijke historie’ (in 'n jaar ruim 150 opvoeringen!) mag Heyermans danken aan z'n bewerking naar plaatselijke toestanden en 'n ander groot deel aan de animo, waarmee de klucht onder Adolf Bouwmeester gespeeld wordt. Misschien vindt een of ander tooneelist het bedenkelijk, zóó de ‘geheimen van het vak’ te onthullen, maar die onthulling zal heusch den bloei van 't tooneel niet schaden. Het gedoe der Generale Repetitie, zooals hier vertoond, is voortreffelijk: Wat nood dat ‘het Tooneel’ zich al lachende zoo eens in den spiegel bekijkt? - De bezetting was ruim voldoende. Adolf en Frits Bouwmeester, Cor Smits, Marie Meunier en vooral het goede auteurs-type van A. Hooykaas vergeten we niet licht. De regie, van den direkteur zelf, verdient allen lof.

[p. 83]

Roomsch tooneel -

De volgende plannen zijn in voorbereiding:

Marias Leven, een mysteriespel van L.A. Braun, O.P. met muziek van W. van Kalmthout zal te Nijmegen worden vertoond; de voorbereiding is in vollen gang.

David en Saul, bijbelsch Drama van A. van Delft pr., zal als openluchtspel gaan a.s. zomer te Valkenburg, waar door een speciale Commissie het Rotspark tot schouwplaats wordt ingericht.

Sint Servaes legende zal in dramatische bewerking van Chr. Metz pr. ter gelegenheid van de zeven-jaarlijksche heiligdomsvaart te Maastricht in de maanden Juni-Juli, aldaar worden vertoond.

Judith, een bijbelspel van Herman van den Eerenbeemt, gaat voor het Lustrum van ‘St. Thomas Aquinas’ te Amsterdam op 15 Mei in de Stadsschouwburg.

L'Otage van Paul Claudel. De dramatische kunst begint in ‘De Violier’ veld te winnen. Op 4 Februari hield Vincent Harrow er een voordracht van Paul Claudels: De Gijzelaar, in een eigen vertaling. Dat het nieuwste werk van den Roomschen dramaturg, die al zooveel mooie dingen schreef, door den Kunstkring ter kennis van haar leden is gebracht, strekt den Kring tot eer! Zie over L'Otage een goed artikel van W. Nieuwenhuis in den Tooneelgids.

Frank Luns.