Band. Jaargang 13

[p. 364]

Het boekenrek

‘Het Boek van Joachim van Babylon’, door Marnix Gijsen. Uitgave A.A.M. Stols, 's Gravenhage; 176 blz.

Dat dit in 1946 geschreven meesterwerk van de Directeur van de Voorlichtingsdienst der Belgische Regering te New-York, vorig jaar reeds aan zijn zeventiende druk was, bewijst dat er in Nederland en Vlaanderen een levendige belangstelling bestaat voor het uitzonderlijk rijke talent van deze vooraanstaande romancier. Bij zijn verschijnen hebben de meest onderlegde critici deze roman eenparig bestempeld als een meesterwerk dat de vooroorlogse dichter en essayist Marnix Gijsen met één slag in de rij der grote schrijvers van Europa deed plaats nemen. Ik zal mij dan ook wel wachten U een korte inhoud te geven van dit ‘oprecht verhaal van het leven van Joachim van Babylon en van zijn beroemde huisvrouw, de kuise Suzanna’. Ieder pogen in die zin kan slechts een ontluisteren zijn van deze psychologisch diep doordringende roman, gesteld in een glashelder proza, die tevens als een synthese is van de alzijdige cultuur waarop de auteur met recht en reden kan bogen. Het feit dat de vroegere dichter van Sint-Franciscus thans als romancier de grondslagen van de katholieke levensbeschouwing soms heftig aanvalt doet niets af van de buitengewoon grote intrinsieke waarde van Gijsens creaties, waarvan ‘Het Boek van Joachim van Babylon’ tot op heden de meest geslaagde is.

O.D.M.

‘De nuchtere Minnaar’, door Lode Baekelmans. Uitgave N.V. Wereldbibliotheek, Lange Koepoortstraat, 2, Antwerpen. 208 blz. geb. in flexibele band: 37,50 fr.

Zoals Marnix Gijsen het zo gevat zegt in zijn inleiding tot deze verhalenbundel, is ieder verhaal van de uitmuntende verteller die Lode Baekelmans is, niets anders dan ‘het leven zelf, gezien door een goed en genereus mens’. De folkloristische schilder van de volkstypen uit het Antwerpse Schipperskwartier en van de kleine burgerluidjes met hun louter materiële bekommernissen, werd in Januari 11. 75 jaar en dit was voor W.B. een welkome gelegenheid om in één aflevering de beste verhalen over te nemen uit de vroeger verschenen bundels ‘Dwaze Tronies’, ‘Het Geheim van de Drij Snoeken’, ‘Het gemoedelijke Leven’, ‘De Idealisten’ en ‘Mensen’. Mij schonk het lezen en herlezen van deze diep menselijke verhalen, - ware brokjes realistisch-

[p. 365]

folkloristische vertelkunst, vol speelse humor, maar die het vermag aandacht, sympathie, meelij en zelfs liefde in ons op te wekken voor de kleine luidjes die maar al te vaak naar de zelfkant van het leven verdrongen worden, - een zeer aangename en genoeglijke avond.

O.D.M.

‘Mijn tweede Leven’, door Jean du Parc. Uitgave Jan van Tuyl, Antwerpen-Zaltbommel (Triomfreeks), 248 blz. Prijs geb.: in reeksverband 65 fr., buiten reeks 130 fr.

Terwijl we de laatste bladzijden van deze zoveelste vrouwenroman van Jean du Parc met een staag groeiende ontroering doorlazen, bereikte ons de droeve mare van zijn overlijden. De toneelschrijver Willem Putman, die na de oorlog onder het pseudoniem van Jean du Parc tot een onzer beste en meest productieve volkse romanciers uitgroeide, dankt zijn populariteit vooral aan zijn scheppingen van enkele niet onverdienstelijk uitgebeelde vrouwenfiguren. We denken hier vooral aan ‘Mevrouw Pilatus’, ‘Marilou’, ‘Christine Lafontaine’, ‘Jeanne d'Arc’, ‘Paula van Berkenrode’ e.a.

Ook in dit nieuwe boek tracht de auteur te peilen naar de diepste roerselen van de vrouwenziel. Deze geschiedenis van de vrouw Yola Taeymans, die als klein kind haar moeder en haar klein broertje verloor en wiens vader zelfmoord pleegde, is inderdaad een interessant geval. Het is niet te verwonderen dat deze practisch alleenstaande vrouw, na de kostschooljaren, wanneer ze als jonge letterkundige aan de universiteit haar eerste successen kent, zich dra tot het huwelijksavontuur zal laten verleiden door een knappe jonge zakenman. Hun verbintenis kan echter moeilijk tot een harmonisch geheel uitgroeien omdat hun beider arbeidsveld en belangstellingssfeer zo gans uiteenlopend zijn. Hieruit volgt bijna logisch dat Yola compensatie zal zoeken bij een meer poëtisch aangelegde schoolvriend, te meer daar alles er op wijst dat ook haar man een relatie heeft. Dat dit alles slechts schijn was blijkt eerst na zijn tragische dood. Dan eerst zal Yola begrijpen, haar frivole leven vaarwel zeggen en een tweede leven beginnen om de schulden van het eerste uit te boeten. Deze roman is beslist geen uitblinker. Toch weet hij te boeien en te bekoren!

O.D.M.

‘De oude Kracht’ door Lode van Berchem. Uitgave Jan van Tuyl, Antwerpen-Zaltbommel (Triomfreeks), 254 blz. Prijs geb.: in reeksverband: 65 fr., buiten reeks 130 fr.

Hij, een jeugdige, charmante pleziermaker, laatste telg van een oud Hollands geslacht dat zijn rijkdom gebouwd heeft op het baggerbedrijf en het uitvoeren van grote havenwerken. Zij, een jeugdig, schatrijk en energiek Amerikaans meisje. Ziedaar de twee hoofdingrediënten van deze spannende roman. Ondanks zijn grote tekortkomingen imponeert deze lanterfanterende telg van het oude Europa het temperamentvolle meisje uit Amerika. Boos hierover wil ze hem een duur lesje geven, vast besloten als zij is zijn zaak te redden. Ze weet het zo aan boord te leggen dat zij het merendeel der acties in handen krijgt zodat zij presidente wordt van het vervallen bedrijf. Maar nu loopt het natuurlijk volledig spaak tussen hen beiden. Het wordt een verbitterde strijd, waarin zijn sluimerende persoonlijkheid eindelijk wakker wordt. Tot zij inziet dat hij toch de meerdere is. Maar wanneer zij dan de verzoenende hand uitsteekt weigert hij hooghartig. Tot wanneer dan een tragische gebeurtenis hen ten slotte toch bij elkaar zal brengen in een

[p. 366]

happy end dat er waarachtig niet zo maar met de haren is bijgesleurd. Zeer goede ontspanningslectuur die de doorsnee-lezer doorlopend zal weten te boeien.

O.D.M.

‘Verloren Tronen’, door L. Aletrino. Scheltema & Holkema's Boekhandel en Uitgeversmaatschappij N.V., Amsterdam. 269 blz. Prijs geb. f 7.90.

Dit zeer onderhoudend boek, geschreven door de ‘Redacteur Buitenland’ van het ‘Algemeen Handelsblad’, bevat een stuk hedendaagse geschiedenis zoals wij ze niet in de klassieke geschiedenisboeken vinden.

Krantenberichten en anecdotes over het doen en laten, het leven en het lot van koningen en keizers, worden meestal gretig gelezen. Hier zijn ze jarenlang verzameld en bijeengebracht in een vlot en leesbaar boek.

Wij vernemen hoe het de sedert de eerste Wereldoorlog onttroonde vorstenhuizen vergaan is. Komen achtereenvolgens aan de beurt: Tsaar Nicolaas II, Keizer Wilhelm II, de Habsburgers, de Koningen van Montenegro en van Albanië, Alfonso XIII van Spanje, de Balkanvorsten, Victor-Emmanuel III en Umberto II van Italië en Faroek van Egypte.

Waar wonen ze? Wat doen ze? Hebben ze nog afstammelingen? Hoe staan ze tegenover de huidige regeringsvorm van hun land? Deze vragen en nog honderde meer beantwoordt Aletrino.

23 fraaie portretten maken van dit interessante boek een aantrekkelijk bezit.

L.W.

‘L'Afrique mouvante’, door Gabrielle d'Ieteren en André Villers. Uitgeverij ‘Le Sphynx’ Brussel. 280 blz. Prijs: ing. 90 fr.

Dit is het verhaal van een autotocht doorheen Afrika. Met een 6 PK. reekswagen vertrokken vanuit Tunis, doorkruisen de schrijvers van dit merkwaardig boek achtereenvolgens het nieuw onafhankelijk koninkrijk Lybië, Egypte, dat na de val van koning Farouk nog geen bestendige regeringsvorm gevonden heeft, Soedan met zijn onzekere toekomst. Over ‘onbereden’ wegen zijn ze langsheen de kust van de Rode Zee naar Erythrea en Ethiopië getrokken, door het onhergbergzaam Abyssinisch bergland, naar het onveilige Kenya waar de Britten jacht maken op de Mau-Mau, doorheen Uganda om in het Noorden van Belgisch-Kongo te belanden.

In een levendige geestige stijl vertellen zij hun lotgevallen en dwingen onze bewondering af om hun kranige en gewaagde prestatie. Zij geven echter veel meer - zij belichten de toestanden en levensvoorwaarden in de diverse doorkruiste landen waarover in 't algemeen maar weinig bekend is. Rekenen wij daarbij een dertigtal mooie foto's in heliogravuur, dan krijgen wij alles bij elkaar een zeer interessante reportage over deze Afrikaanse gebieden in volle ontwikkeling.

L.W.

‘Le Mouvement Coopératif en Territoires Tropicaux Arriérés’. Deuxième Symposium International d'Economie Rurale Tropicale. Uitgave Afrika-Instituut, Leiden en Rijkslandbouwhogeschool, Gent. 304 blz.

Specialisten uit België, Frankrijk, Groot-Brittannië en Nederland hebben zich tijdens de studiedagen die in 1952 te Gent gehouden werden, gebogen over de problemen die de organisatie van een plattelandseconomie in de jonge landen opwerpt. Onder leiding van Prof. de Wilde is het Symposium tot het besluit gekomen dat het oprichten van coöperatieve verenigingen van overheidswege dient aangewakkerd en gecontroleerd te worden. De uitbouw van de coöperatieve beweging moet echter organisch gebeuren, van de dorpsvereniging naar een geïntegreerde

[p. 367]

organisatie, en zich beperken tot leefbare werkzaamheden. Subsidiëring is niet aan te bevelen. Deze besluiten, wars van theoretische planningsdrift, pakken de problemen aan van een practisch standpunt en zijn naar ons oordeel van aard diepgaande en duurzame resultaten te bereiken, hoewel aanvankelijk misschien minder spectaculair dan een grootscheepse actie van bovenaf, gespijsd door ruime toelagen, maar waarvan de betekenis voor de inlanders verborgen blijft.

R.P.

‘Kort en klaar!’

Dit is de titel van een brochure over het nieuwe verkeersreglement, geschreven door vrederechter Frans Ghijsels, uit St-Jans-Molenbeek, en uitgegeven door de Vlaamse Toeristenbond.

Ze omvat 48 bladzijden bondige, boeiende, heldere tekst + 8 bladzijden verkeerstekens in driekleurendruk.

Deze buitengewoon nuttige brochure kost slechts 15 fr in de boekhandels van de V.T.B. te Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Hasselt, Kortrijk.

Leden van de V.T.B. of de V.A.B. betalen op vertoon van hun persoonlijke lidmaatschapskaart voor 1954 slechts 10 fr.

V.A.B.

‘Mau-Mau and the Kikuyu’, L.S.B. Leakey, Methuen, London.

Dr Leakey's boek is veruit één der bijzonderste en één der meest objectieve verhandelingen over de problemen welke thans in Kenya aan bod zijn. Beknopt, eenvoudig, maar gefundeerd, slaagt hij er in, hij die gewonnen en geboren werd onder de Kikuyu's, ons een duidelijk beeld te geven van Kenya's sociale organisatie. Hij deelt zijn boek in in twee delen: The Kikuyu before the coming of the European en The Kikuyu today and the Mau-Mau movement. Het is duidelijk dat een veringrijpende, maar wijze politiek moet gevonden worden, om deels misverstand, deels wantoestanden uit de weg te ruimen, rekening houdend met een steeds toenemende volks-aanwas en een onmogelijke opslorping van het bevolkingsoverschot in de industrie. De blanke in deze gebieden, die door de opstandige Mau-Mau hoofdzakelijk als een grond-dief wordt aangezien, zeer ten onrechte, moet er nochtans kunnen in slagen om de nog steeds onvruchtbare gronden vruchtbaar te maken, de industrie te ontwikkelen en de werkkrachten te verdelen, naar een wel-overwogen plan, welks uitvoering een grotere welvaart voor allen moet verzekeren.

R.

‘Land and Population in East-Africa - Exchange of Correspondence between the Secreteary of State for the Colonies and the Government of Kenya on the Appointement of the Royal Commission.’ Her Majesty's Stationary Office, London.

Uit deze briefwisseling mogen de krachtinspanningen blijken die in de jongste jaren werden ondernomen, om klaarheid te scheppen in de economische toestand in Kenya. Ook in deze stukken wordt gewezen op de misvattingen van diegenen die onbezonnen de politiek aankleven van ‘Afrika behoort aan de Afrikanen’. Het grote probleem blijft: ‘The only prospect of a long-term solution to the problem posed by an expanding population largely composed of African peasants gravely handicapped by ignorance and a now totally unsuitable system of land utilization, lies in developing to the full, by the most appropriate, and sometimes necessarily entirely new methods, all the resources of East-Africa - resources of land, of water and minerals, together with the many ancillary enterprises such as manufacture, transport and processing, and indeed, any industries which can be developed profitably in the region’.

[p. 368]

‘Native Administration in the British African Territories’ - Part V, Lord Hailey - H.M.S.O., London.

In de winter van 1950-1951 verschenen de eerste vier delen van deze buitengewoon gedetailleerde historische studie. Deel V handelt thans over Basutoland, Bechuanaland (Protectoraat) en Swaziland. Lord Hailey geeft om te beginnen voor elk gebied belangrijke statistische gegevens, vervolgens overschouwt hij de oorsprong en de ontwikkeling van de verschillende stammen die het gebied bewonen of bewoonden, onderzoekt hun economische mogelijkheden, volgt de historische ontwikkeling en noteert de verschillende hervormingen die het algemeen voorkomen in de loop der XXe eeuw hebben beïnvloed. Dit ernstig wetenschappelijk werk van groot geduld en bijzondere kennis en ervaring, is een naslagwerk en een studieboek, dat moeilijk kan overtroffen worden.

R.

‘Jeugdwerk’, Horatius, Klassieke Galerij n^r 82, De Nederlandse Boekhandel, Antwerpen.

Een boekje vol sprankelende levensblijheid en levenswijsheid, van de hand van de eeuwig jonge Horatius, die in het tiende praatje ‘De Verdienste van Lucilias’ zijn letterkundig standpunt aldus formuleerde: ‘Kortheid zij ons doel. De zin moet vlug verlopen en zich niet bezwaren met vermoeiend woordgedreun. De stijl moet soms scherp, soms meer guitig zijn, rhetorisch, dichterlijk of fijnbeschaafd als van een die zijn kracht verbergen wil.’

A.

‘Phaidoon’, Platoon, Klassieke Galerij n^r 94, De Nederlandse Boekhandel, Antwerpen.

De beroemde dialoog van Platoon, waarin hij de onsterfelijkheid van de ziel tracht te bewijzen met wijsgerige argumenten, is in deze reeks zeker op zijn plaats. De vertaling is van Dr. P.E. Francken en diens toelichtingen zijn zeer welkom.

A.

‘India’, Persdienst Ambassade van India te Brussel.

Het eerste nummer van dit cultureel inlichtingstijdschrift bevat behalve enkele zeer interessante bijdragen over Indische Schilderkunst, de wonderen van Ajanta, de Vrouw in het moderne India, Indische Bouw en Beeldhouwkunst, een inleidingswoord van Pandit Nehru, P.A. Menon, de gewezen Indiase Ambassadeur te Brussel, een perspektief op de toekomst door Dr. Radhakrishnau, vice-president van India, een fabel en merkwaardige gedichten van Sarojini Naidu. Het schrift is keurig geïllustreerd met fotos en op het omslag werd een Hindu-miniatuur in de originele kleuren afgedrukt. Als kennismaking warm aanbevolen.

A.R.

‘Griekse Kunst’, Lubke, Pernice & Sarne, De Nederlandse Boekhandel, Antwerpen.

Waar wij vroeger voor uitgebreid en rijk geïllustreerd studiematerieel over de Oudheid gedwongen waren ons tot de buitenlandse uitgeverij te wenden, stellen wij thans met gewettigde fierheid vast, dat althans enkele Vlaamse uitgeverijen, waaronder De Nederlandse Boekhandel te Antwerpen, zich inspannen om ons in onze eigen taal dergelijke onontbeerlijke lectuur te bezorgen. Méér, deze te bezorgen in een voorkomen dat onze dank en onze bewondering verdient. Het beroemde werk van Prof. Lübke ‘Kunst des Altertums’, in de bewerking van Prof. Pernice en met de aanvulling en bijwerkingen van Dr. Sarne, ligt thans voor ons, in zeer verzorgde uitgave, overvloedig en met kennis van zaken geïllustreerd. Een heerlijke vaststelling, na een verrijkende, opmonterende lectuur. Men ervaart opnieuw, maar intenser, het geluk der kinderjaren, delvend in deze schatkamer van onvergankelijke schoonheid en kunst. Moge het zijn weg vinden in elke Vlaamse bibliotheek.

A.R.