Band. Jaargang 13

[p. 67]

Hoe leefde België, economisch en industrieel in 1953

IN de annalen der economisten en financiële deskundigen zal 1953 worden beschouwd als een jaar van economische, monetaire en sociale stabiliteit. Velen vreesden bij de aanvang ervan dat de Korea-boom zich zou wreken in een depressie. En het eerste halfjaar bracht voor de verbruiksgoederensectoren inderdaad een alles behalve gunstige conjunctuur. In het tweede halfjaar verbeterde de situatie van die sectoren echter zienderogen, terwijl de basissectoren, met uitzondering van de kolenmijnen, hun productie en afzet zagen verminderen. In de twee laatste maanden van het jaar steeg de staalproductie, kregen de metaalverwerkende industrieën nieuwe orders, waardoor 1953 op een optimistische noot kon worden afgesloten en men met minder zorgen het nieuwe jaar tegemoet gaat.

De staalindustrie, nog steeds een kurk waarop onze economie drijft, realiseerde over het eerste halfjaar een productie van gemiddeld 392.327 ton siderurgieproducten per maand tegen een gemiddelde van 429.460 ton over het eerste halfjaar 1952. Men moet deze daling echter alles behalve dramatiseren. Het maandgemiddelde der jaren 1936-38 bedroeg 253.000 ton en ook die vooroorlogse jaren waren door de herbewapening beïnvloed. Het is een feit dat onze staalindustrie sinds de bevrijding een grootscheeps moderniseringsprogram heeft doorgevoerd en een zeer concurrentiële positie op de wereldmarkt heeft weten te veroveren. De kwaliteit van het Belgisch staal is veel verbeterd en er wordt meer en meer overgeschakeld naar het afgewerkte product, b.v. de dunne plaat. Te Luik fungeert een pilot-unit, de lage oven, een nieuw systeem dat de fabricage van gietijzer mogelijk maakt met gebruik van kolen van lage kwaliteit. Het mag worden onderstreept dat de Belgische siderurgie aldus een voorsprong heeft op het gebied van het wetenschappelijk onderzoek. De producenten klagen over de scherpe concurrentie, welke hen dwong de prijs van het staal te verlagen tot 4.000 fr. per ton. Toen het staal in de Korea-‘boom’ tot 7.000 à 8.000 fr. was gestegen dienden zij echter duur schroot te verwerken en er werden zelfs ertsen uit Brazilië geïmporteerd. Thans werken de hoogovens met de traditionele ertsen uit het bekken van Longwy en met de Zweedse ertsen. De siderurgie kan overigens, ingevolge een beslissing van het Hoge Autoriteit der Kolen en Staalgemeenschap, over een veel grotere hoeveelheid Franse ertsen beschikken.

[p. 68]

In de sector der kolenmijnen heeft de eenheidsmarkt van het Schumanplan voor gevolg gehad dat de export van Belgische kolen naar de vijf partnerlanden verdubbeld is tot ongeveer 500.000 ton per maand of zes millioenton per jaar, terwijl de vooroorlogse export zelden de 3 millioen ton overtrof (ondanks de toenmalige lage lonen...). Men klaagt erover dat de voorraden der kolenmijnen gestegen zijn tot 3 millioen ton, maar in deze voorraad is slechts de helft bruikbaar. De Minister van Economische Zaken werkt thans aan een oplossing om de sluiting van de zeven putten der kolenmijn John Cockerill in de Borinage te voorkomen of een oplossing te vinden, welke dit gebied schadeloos zou stellen voor de enige industrie die er werk verschafte aan 6.000 arbeiders, waaronder ongeveer 2.000 Belgen, een industrie welke niet meer leefbaar is.

De Raad van Ministers en de Hoge Autoriteit van het Schumanplan hebben aan de Assemblee van de Gemeenschap een uiteenzetting gegeven over het investeringsbeleid dat door de Hoge Autoriteit zal worden gevolgd. Men dient er uit te onthouden dat Luxembourg alles behalve ‘dirigistisch’ gezind is. Maar de belangstelling voor dit eerder academisch debat was niet zeer groot, daar men verwacht had dat de President van de Hoge Autoriteit, Jean Monnet, zou hebben kunnen aankondigen dat de besprekingen met de Verenigde Staten, in verband met een belangrijke dollarlening, tot een goed einde werden gebracht. Dit is voorlopig nog niet het geval. Men verwacht nochtans dat de States aan de staalindustrie en kolenmijnen der zes landen een lening zullen toestaan van circa 300 à 500 millioen dollar.

In de metaalverwerkende industrieën werden enkele spectaculaire resultaten behaald. De Antwerpse werven bouwden een enorme paketboot, de ‘Santa Maria’, voor Portugal en een petroleumtanker voor de Petrofina die ‘Elisabeth’ werd gedoopt en 30.000 ton meet. Op de inspanning van de organisatie Fabrimetal in Kongo hoeft hier niet gewezen te worden. Ook dit jaar zal een missie van metaalindustriëlen een rondreis doen in Kongo. De Belgische fabrieken van rollend materieel zullen, op basis van Amerikaanse patenten, 95 Dieselelectrische locomotieven bouwen. Hiervan profiteren o.a. de grote werkhuizen te Mechelen en Brugge. Maar het grote nieuws in deze sector is onbetwistbaar het feit dat België binnenkort over zeven nieuwe montagebedrijven van Europese personen- en vrachtwagens zal beschikken. Ingevolge de beslissing van de regering dienen de merken die een voldoende verkoop hebben hun wagens in België of een der beide andere Beneluxlanden te monteren. Dit heeft voor gevolg dat in Mei a.s. de Volkswagen te Vorst bij Brussel in een geheel nieuwe fabriek zal worden gemonteerd. Peugeot wordt bij Usines Ragheno te Mechelen gemonteerd. In dezelfde stad zal op de Guido Gezellelaan een Mercedes-montagelijn verrijzen. Opel en Ford worden respectievelijk bij General Motors en Ford-Antwerpen op de lijn gezet. Citroën, Renault, Standard hebben eigen bedrijven in ons land. Panhard kocht industriegrond in de haven van Brugge. De fantastische ontwikkeling van de automobiel is in 1953 niet vertraagd. Er werden 75.000 nieuwe wagens en vrachtwagens verkocht en op het Brussels autosalon exposeerden niet minder dan 81 merken van personenwagens.

[p. 69]

De verbruiksgoederensectoren zijn over het tweede halfjaar in een gunstiger ontwikkeling gekomen, meer dan de gewone seizoensheropleving van de Herfst kon doen verwachten. Het meest spectaculaire evenement waren de Russische orders voor fijne wollen weefsels en speciale weefsels voor een eerste bedrag van 80 millioen frank. Voor het eerst sinds generaties bestellen de Russen weefsels... en men heeft hierin, o.i. terecht, de invloed gezien van de nieuwe Malenkov-politiek. Op het ogenblik onderhandelt de h. Leo Meers, directeur bij het Departement van Buitenlandse Zaken met Moskou over een handelsverdrag van 3,5 milliard frank Belgische export naar Rusland, terwijl met Polen een accoord werd afgesloten voor 900 millioen frank en Tjecho-Slowakije 750 millioen frank leveringen. De export van tapijten naar de Verenigde Staten verloopt normaal. Terloops: het markante feit van 1953 is dat België een overschot aan dollars had. Dit is het gevolg van de gestegen dollarexport, ook gedeeltelijk van de verkoop van ‘Kongolese’ dollars te Brussel, daar de kolonie op een bepaald moment een tekort had aan Belgische franks.

Men schat dat vanaf het van kracht worden der De Taeye-wet in België in 1949, ongeveer 100.000 goedkope woningen zijn gebouwd. Het is een resultaat dat in de andere Europese landen met verbazing en bewondering wordt besproken. In Nederland en Engeland word het principe van deze wet, met variantes, overgenomen.

De haven van Antwerpen ontving 13.000 schepen met 30 millioen ton, wat gevoelig meer is dan in 1952. Ter vergelijking: in 1950 liepen gemiddeld 807 schepen per maand de haven binnen, in November j.l. 1.100 schepen. Men verwacht dat de besprekingen van de commissie van Cauwelaert-Steenberghe over het zo druk besproken Moerdijkkanaal dat de haven met de Rijn zou verbinden, binnenkort zullen leiden tot een accoord. Hoe dit compromis over het eeuwenoude Belgisch-Nederlandse geschil er zal uitzien? De besprekingen van Dr F. van Cauwelaert met zijn Nederlandse collega Oud-Minister Steenberghe die een Noord-Brabander is, zijn strikt geheim. Maar de heftige campagne van de Hollandse tegenstanders van het kanaal, o.a. Prof. Gerretson in de Amsterdamse ‘Telegraaf’, wettigen de hoop dat de beide onderhandelaars waarschijnlijk over veel punten overeenstemming hebben bereikt of althans positieve voorstellen aan de twee regeringen zullen kunnen doen.

De gewezen premier Prof. Gaston Eyskens heeft op de Leuvense Sociale Week een program van werkloosheidsbestrijding ter sprake gebracht. Het A.C.V. lanceerde een brochure waarin positieve voorstellen worden gedaan om de werkloosheid te verhelpen, o.a. de verlaging der indirecte belastingen en de sanering van de distributie. Het blijft een feit dat de werkloosheid de zwakke plek is van de sinds de bevrijding in België gevoerde economische en sociale politiek. De politiek van de automontage gaat 5.000 arbeiders werk verschaffen en men denkt eraan veel meer uitbreiding te geven aan het program van de vruchtbaarmaking van 340.000 hectaren braakliggende gronden. Veel hangt echter af van het dynamisme der plaatselijke autoriteiten.

[p. 70]

Zo wordt de burgemeester van Koksijde tot voorbeeld gesteld. Hij heeft in korte tijd de werkloosheid in zijn gemeente volkomen doen verdwijnen door het aanleggen van wegen en het uitvoeren van andere nuttige werken. Hieruit blijkt ook dat de zoveel besproken misbruiken inzake onrechtmatig verkregen werklozensteun veelal bestaan in de verbeelding van enkele reactionnaire patroons en krantenmannen. Kortom, 1953 dat ook op financieel gebied een stabiel beleid en vertrouwen in de frank te zien gaf, getuige het grote succes der Staatsleningen, is in vele opzichten bevredigend geweest. De arbeidsvrede werd niet verstoord en tussen de beide grote vakbonden en het Verbond der Belgische Nijverheid werden in dat jaar de besprekingen over een nieuw ‘sociaal pact’ begonnen. Hierop worden vanzelfsprekend grote verwachtingen gebouwd.

A.G. Samoy