Band. Jaargang 12

[p. 146]

Oponthoud te Tripoli
(vervolg)

IV.

TRIPOLI ontwaakt. In de kleine haven die rechtstreeks met de zee in verbinding staat liggen drie Britse destroyers, een petroleumschip met de Belgische driekleur op de achterstreven en een fonkelend nieuw zeiljacht.

In de vroege morgen heerst er al heel wat bedrijvigheid in het Engels hoofdkwartier vlakbij de ‘albargo’ waar de wachtaflossing enkele kijklustigen trekt. Militaire vrachtwagens volgeladen met ‘tommies’ en matrozen rijden buiten, gevolgd door lichte gevechtswagens in de richting van het oefenterrein.

De baas van de ‘albergo del Mehari’ kijkt met gekruiste armen deze dagelijkse doening aan. Hij behoort tot de enkele honderden Italianen die Tripoli na het einde van het Mussolini-bewind niet verlaten hebben. De Uno-voogdijschap bevalt hem maar matig, doch hij heeft er wel profijtjes bij. De Amerikanen en Engelsen maken veel verteer; en ze zijn correct in de omgang. Veel hoffelijker dan die Arabieren met hun aanstellerigheid alsof zij de oorlog gewonnen hadden. Onder het fascistisch regime waren hun moskeeën gesloten. Als goede Italiaan veracht hij de Arabieren met een diep ingewortelde haat. Het doet hem genoegen te kunnen vaststellen dat ook de Angelsaksers niet al te best met de gesluierde bruingezichten opschieten. Het naburige internationale vliegveld is fijntjes ‘Castel Benito’ blijven heten. De naam doet hem telkens denken aan de zo treurig aan zijn eind gekomen ‘duce’. En het hospitaal draagt nog steeds de naam ‘Vittorio Emmanuele’ al is die na zijn onttroning een paar jaar geleden in Egypte gestorven. Wanneer je door de stad wandelt kan je ook nog overal op de openbare gebouwen de Romeinse Lictorenbundels aantreffen. Doch de lira is lire geworden en draagt Engelse en Arabische opschriften. Hij is echter zo waardeloos als in Italië zelf.

Hij wendt zich om naar de gast die buitenkomt. Kennelijk een oudkoloniaal. Althans daar heeft hij het enigszins arrogante uiterlijk van. Hoeveel boys zou hij hebben? Minstens een tiental, schat hij, te oordelen naar de belangrijheid die hij zich tracht te geven.

Zijn gelaat blijft echter onbewogen en hij groet onderdanig:

- Good morning, sir.

- Bonjour!

Met typisch Belgische jovialiteit steekt de andere hem zijn pasgevulde, lederen sigarenkoker toe.

- Grazie.

[p. 147]

Ze beginnen een gesprek in het Frans. De herberghouder spreekt het vrij goed. Zijn vader had destijds te Napels een klein restaurant met ‘cuisine française’. Het vleit hem zichtbaar dat de Belg hem om zijn ‘onberispelijk’ Frans complimenteert. Maar desondanks krijgt de gast geen enkel kwetsend woord voor de ‘beschermers’ of voor de Arabieren uit zijn mond. Wel verklapt hij dat het groot militair kamp der ‘Yankees’ buiten de stad vol modern oorlogsmaterieel steekt bestemd voor de strijd in de woestijn.

Hij loopt terug naar binnen om een oog in 't zeil te houden terwijl de kelners het ontbijt serveren: thee met toast. Het wordt opgediend in de gang waar het nog heerlijk fris is.

Aan een der tafeltjes zit Steven in een oude Engelse illustratie te bladeren. Het interesseert hem bitter weinig en zijn gedachten zijn elders...

Nelly lijkt plots veel ouder geworden wanneer zij in de binnenkoer verschijnt. Ze kijkt rond. De poëtische charme is weg en de ijle witheid der muren en kolonades valt haar tegen. De clair-obscur-contrasten van de grillige arabesken in de hoefijzervormige bogen, die haar de vorige avond zo bekoord hadden, zijn verdwenen. Ze voelt zich leeg en moe als na een fuif in een nachtclub zoals zij destijds met Jean-Pierre een paar had meegemaakt te Brussel.

Het eerste wat ze ziet als ze de gang inkomt die naar de hall leidt is de opgetrokken rug van Steven die over zijn lectuur gebogen zit. Een poos voelt ze een neiging opkomen om hem te ontvluchten. Ze is ontstemd en beschaamd over het gebeurde van de afgelopen nacht en ook over haar houding van de vorige avond. Hoe heeft ze zich zo maar aan Steven's omhelzing kunnen overleveren? Hoe liet ze zich zijn kussen welgevallen? Het ging zo vlug en het was zo wonderlijk zoet.

Tenslotte neemt ze vlug plaats aan een tafeltje voor hij haar gezien heeft.

Op de vraag van de kelner of hij haar ontbijt mag opdienen knikt ze bevestigdend, er goed voor zorgend op geen enkele manier Steven's aandacht te trekken.

Terwijl ze zonder veel eetlust aan haar thee slurpt bedenkt ze hoe de deur der badkamer gelukkig op de knip was. Stel je voor dat ze die opengelaten had en dat Steven haar kamer was binnengekomen! Ze herinnert zich hoe ze na die vreselijke nachtmerrie half naakt en ten einde krachten als in coma was blijven liggen. Steven's lippen brandden nog op haar mond en ze stelt zich voor dat hij... Neen! Ontsteld zet ze haar kop met een smak op het schoteltje terug en voelt zich een ogenblik of ze onpasselijk gaat worden.

Steven's rug heeft even gebogen, doch hij keert zich niet om.

Nelly's gedachten dwarrelen terug naar sermoenen over reinheid en onkuisheid uit haar kostschooljaren te Sint-Kathelijne-Waver. Hoe ver buiten haar zelf staand vond ze dit alles destijds. Zo irreëel. Zo allesbehalve voor haar bestemd. Zou ze een paar dagen voor haar huwelijk haar lichaam overgeleverd hebben aan die man, daar vlak bij haar? Ze vraagt zich verschrikt

[p. 148]

af hoe zij hem in de ogen zal zien, straks wanneer hij zich zal omwenden...

Zal ze voorzichtig naar haar kamer terugvluchten?

Stevens heeft zijn illustratie gesloten en schuift zijn zeteltje een weinig achteruit. Dan legt hij zijn linkerbeen over zijn rechterknie en vouwt zijn handen te zamen. Hij kijkt dromend naar zijn duimtoppen. Zo blijft hij een ogenblik zitten tot hij zijn hoofd langzaam omdraait...

Steven's ogen ontmoeten die van Nelly waaruit donkere onrust spreekt. In een nerveuze kramp wendt hij een ogenblik zijn blik terug af. Dan kijkt hij opnieuw, aarzelend. Uit zijn ogen spreekt dezelfde vertwijfeling.

Het kost Steven enige moeite om overeind te komen. Hij vermant zich, staat recht en komt naar Nelly toe.

Geen van beiden spreken een woord.

Dan steekt hij haar zijn hand toe:

- Morgen, Nelly.

Zijn stem klinkt hees. Zij antwoordt niet. Dan vervolgt hij:

- Heb je een goede nacht gehad?

Wil hij haar tot bekentenissen uitlokken of doet hij maar alsof hij niets gehoord heeft? Ze verwerpt de eerste veronderstelling.

- Het bed was niet al te best, zegt ze toonloos, zijn vorsende blik ontwijkend.

- O! Is het enig antwoord.

Ze is hem dankbaar dat hij er niet verder op ingaat.

Hij probeert een onverschillig gesprek in te zetten en vertelt haar dat hij reeds een kleine ochtendwandeling langs de haven heeft gemaakt.

Hij heeft niet meer kunnen slapen veronderstelt ze. Flauw herinnert ze zich dat zij de douche gehoord heeft even voor ze weer in slaap viel.

Andere passagiers komen eveneens hun ontbijt nemen. De mensen spreken met gedempte stem. De missiezendelinge bekommert zich over een kindje wiens moeder even terug naar de kamer is om een vergeten voorwerp te halen. Beeldt ze zich maar in dat de zuster haar onderzoekend bekijkt? Ze draait zich verveeld weg. Ze is haast blij als Steven voorstelt de straat op te lopen.

Het is reeds warm.

Zwijgend steken ze de straat over en wandelen naar de stad toe. Geen van beiden weet een wending aan het gesprek te geven. Steven trekt haar aandacht op het Belgisch tankschip en het zicht der nationale driekleur geeft haar een intens verlangen naar huis. Ze schrikt terug bij de gedachte dat ze morgen vroeg Jean-Pierre zal ontmoeten. Als in haar droom ziet ze weer de verwijtende ogen in zijn mager gezicht.

Stilaan dringt het besef in haar door dat er iets hopeloos verknoeid is. Ze is niet meer het jonge meisje dat vol moed en verlangen de zes duizend kilometer verre reis ondernam om haar verloofde terug te vinden en om de vrouw te worden van de man die een jaar op haar gewacht had...

Een krakende open koets met een oude Arabier op de bok is naast hen komen rijden. Met een brede welsprekende geste nodigt de koetsier hen uit onder de wiegelende, gescheurde parasol plaats te nemen.

[p. 149]

Even later rijden ze de stad uit.

Voorbij de ‘albergo’ passerend ziet geen van beiden hoe de non hen hoofdschuddend nakijkt.

Af en toe spreekt de koetsier zijn paard vreemde woorden toe. Na een paar mislukte pogingen om de scheefgezakte koets in een drafje te krijgen blijft de uitgemergelde knol, wiens ontstoken ogen wemelen van de vliegen, maar stapvoets doorhinken.

Ze zijn nu buiten de stad, die omgeven is door een bouwvallige versterkingsmuur van amper drie stenen dik. Herinnering aan een vervlogen periode toen de buks nog een gevreesd wapen was.

Nog altijd heeft geen van beiden gesproken. Als van heel ver hoort Nelly het gebroken Engels van de koetsier die hen allerlei dingen aanwijst. Een eind buiten de stad nodigt hij hen uit tot afstijgen om ze de werking van een besproeiingsinstallatie uiteen te zetten.

Bijna struikelt Nelly als ze naar het span terugkeren en Steven moet haar even met de arm ondersteunen.

En de tocht gaat verder in een eentonig galopje over de smalle geasphalteerde weg, waar ze af en toe een uitgedroogde dromedaris kruisen, die flegmatiek naast zijn inlandse geleider loopt onder de zware last van gevlochten manden met vijgen of dadels. De koetsier is zachtjes aan het neuriën gegaan.

Ten slotte komen ze aan een klein dorp dat rond een met grote palmbomen beplant plein is gebouwd en waar ze op uitnodiging van de gids een moskee bezoeken.

Dan rijden ze terug naar Tripoli toe langs een andere weg die korter lijkt.

De parasol biedt geen voldoende bescherming tegen de zon meer. De lederen kussens zijn gloeiend heet en onwillekeurig is Nelly tegen Steven gaan aanleunen zodat haar gelaat, dat ook door de tropenhelm niet voldoende werd beschut, zich nu volledig in de lommer bevindt. Vruchteloos poogt ze overeind te gaan zitten, maar uitgeput glijdt ze opnieuw in Steven's armen en valt uitgeput in slaap. Vaag in haar onderbewustzijn voelt ze hoe ze zacht gewiegd wordt op het eentonig rhythme van de koets.

Een schaduw buigt zich over haar doch ze merkt niet meer hoe Steven haar zacht op het voorhoofd kust terwijl hij stil onverstaanbare woorden mompelt...

De boordcommandant is van het vliegtuig teruggekeerd met het nieuws dat ze na de middag zullen opstijgen. Het lijnvliegtuig uit Rome heeft het gewenste wisselstuk meegebracht en de machine staat terug startklaar. Even later verschijnt de Sabena-vertegenwoordiger met de B.O.A.C.-car van de avond tevoren. De bus staat voor de deur als een teken dat aan dit oponthoud te Tripoli een eind gekomen is.

De baas van de ‘albergo’ heeft voor zijn onverwachte gasten nog een verrassing bedacht en laat het middagmaal opdienen op het terras vlak bij

[p. 150]

de haven. Daar zitten ze in de schaduw van een soort casino dat een ondergrondse verbinding met de ‘albergo’ schijnt te bezitten.

Nelly en Steven hebben een tafeltje alleen. Er waren nog twee couverts vrij aan de overzijde, doch niemand komt hen storen. De hotelhouder moet zich misrekend hebben. Of waren deze plaatsen wellicht bestemd voor twee bemanningsleden die afwezig zijn en zich wellicht reeds te ‘Castel Benito’ bevinden? Zo heeft het lot hen weer samen alleen gebracht, bedenkt Nelly.

Wanneer ze ziet hoe Steven moeite heeft om de ‘spaghetti’ rond zijn vork te winden moet ze even inwendig glimlachen en als hij naar haar opkijkt nadat hij het slangerige goedje in kleine hapjes heeft gesneden, die zich beter laten hanteren, bemerkt hij een guitige glimp in haar ogen, zodat ze beiden plots tot grote verbazing van hun buren in een geforceerd en zenuwachtig proesten losbarsten.

De vreemde beklemming van 's morgens is gedeeltelijk gebroken. Hun conversatie wordt losser en meer ongedwongen.

Geen van beiden kijkt om naar de ‘Albergo del Mehari’ wanneer ze na het dessert wegrijden.

De air-hostess heeft weer haar moederlijke taak over de passagiers opgenomen en zich met moeite rechthoudend vooraan in de schuddende autobus houdt ze appel. Op ieder naam volgt een kort: Présent!

Telkens wordt de aangeroepene door zijn medereiziger vlug aangekeken. De dikke oudkoloniaal blijkt Dupong te heten.

- Zuster Amata!

Achter in de bus antwoordt een zachte, beheerste stem:

- Aanwezig!

Nelly en Steven bekijken elkaar verwonderd en wenden zich dan haast gelijktijdig om naar de non die de vele vorsende blikken onbewogen en glimlachend trotseert.

- Er zijn dus drie Vlamingen in het vliegtuig, fluistert Steven. Je hebt met haar gesproken in de vlieghaven gisterenavond. Wat vertelde ze?

- Ze gaat voor de derde maal naar Leopoldstad. Ze zei dat dit de laatste maal was. Ze is een maand met verlof geweest.

- Wat bedoelde ze met die laatste maal?

- Ze zei dat haar zwartjes haar niet kunnen missen en dat ze in haar missie thuishoort.

Steven weet zelf niet waarom hij daarop wrevelig antwoordt:

- Nonnengeklets!

Waarop Nelly hem verwonderd aankijkt.

- Wat heb je tegen die zuster, Steven?

Hij haalt slechts zijn schouders op:

- Weet men ooit waarom men iemand sympathie of antipathie toedraagt?

- Vind je haar dan antipathiek?

- Zo zou ik het niet noemen, maar ze heeft iets over zich dat me niet bevalt!

- Dat kan ik niet begrijpen, Steven!

[p. 151]

- Ik begrijp het zelf niet, Nelly, besluit hij met een nieuw schouderophalen.

In de DC-4 die heel de voormiddag in de blakkerende zon heeft gestaan is het onmenselijk warm. De thermometer boven de cockpit wijst 52° aan!

Zoals zijn andere mannelijke medereizigers zit Steven weldra in zijn hemdsmouwen en een paar deftige dames maken zelfs een paar knoopjes los, wat ze zich anders nooit in gezelschap zouden permitteren. De luchtverversertjes onder het bagagenet worden helemaal opengedraaid en wanneer het vliegtuig stijgt betert het stilaan.

's Namiddags vliegen ze over de Sahara.

Steven maakt aantekeningen voor wat hij met een groot woord zijn reisjournaal noemt en Nelly droomt het hoofd achterover geleund in de zetel terwijl ze zich met een machinaal gebaar koelte toewuift met het bruine papieren zakje dat bestemd is om in geval van luchtziekte bepaalde diensten te bewijzen. Hoe dichter ze bij Leopoldstad komen hoe minder ze denkt aan Jean-Pierre. Ze wil aan hem niet denken. Een poos heeft ze lust haar handtas te nemen om zijn foto aan Steven te tonen ten einde het effect op zijn gezicht te zien. Doch ze onderdrukt even vlug deze vreemde opwelling waarover ze zich een stond later reeds beschaamd voelt. Ze heeft haar lotsbestemming in de handen van het blinde fatum gelegd en tot haar ontsteltenis betrapt ze er zich op dat ze wenst dat alles zou gebeuren zoals ze het in die nare droom te Tripoli gezien heeft. Zou ze haar droom aan Steven vertellen? Ze ziet in dat zoiets onmogelijk is. En er is niemand aan wie ze zou kunnen vertellen wat er in haar omgaat. Niemand kan haar raad geven of haar op een andere manier van dienst zijn op dit moeilijke ogenblik...

Als Steven papier en potlood opbergt zitten ze samen te praten over oude herinneringen uit hun jeugd die ze in Vlaanderen achterlieten en ze merkt gaandeweg dat ze veel dichter bij Steven staat dan bij haar verloofde, die na een jaar scheiding totaal vervreemd is en met wie ze trouwens niettegenstaande hun tweejaar-lange verloving zo weinig alleen geweest is omdat Jean-Pierre het alleen zijn stelselmatig vermeed. Misschien deed hij dit met opzet omdat hij zo schaars van woorden was en aanvoelde dat dit vaak drukkende zwijgen niet paste bij haar meer opgewekte en soms uitgelaten natuur...

Bij het avondmaal maken ze een enig-mooie zonsondergang mee boven de woestijn. Door de raampjes aan de overzijde zien ze de zon op de einder liggen als een vurig-vlammende oranjeappel die zich zienderogen achter de kim verbergt. Het duurt vijf minuten en dan is het volkomen duister.

Nelly is ingedut.

Ze vliegen nu boven Nigeria en naderen Kano, de tweede en laatste pleisterplaats voor Leopoldstad.

Het vliegveld is speciaal uitgerust voor nachtlandingen. De landingsbaan wordt in de duistere nacht duidelijk afgetekend door dubbele rijen lichtbakens. Van op de signaaltoren der luchthaven worden seinen gegeven met rode, groene en blauwe lichten. Het is rond tien uur als de motoren stilvallen.

Met slaperige ogen trekt de passagierskaravaan enigszins onwennig

[p. 152]

naar de bar waar warme koffie geschonken wordt.

De ventilators pogen vruchteloos wat frisse lucht naar binnen te brengen in de broeierige atmospheer.

Buiten is het weinig beter.

Langs de stoffige straatweg zitten zwijgzame negers, gekleed in een wijde, witte of grijsgestreepte burnous, tussen slangenvellen, ivoren beeldjes, handtassen en portefeuilles, die ze te koop aanbieden. Kruisbeens neergehurkt staren ze de passagiers met lome ogen aan, maar wippen fluks en veerkrachtig overeind telkens iemand een voorwerp aanraakt en ze een koper menen ontdekt te hebben. Wanneer Steven de prijs van een handtas op een derde terugbrengt stemt de neger er na enig morren en opbieden in toe. Voor het derde van de gestelde prijs krijgt hij er zelfs nog een kleine brieventas in krokodillenleer bij.

- Neem die handtas als een kleine herinnering, zegt Steven.

Nelly vraagt zich af of dit een afscheidsgeschenk is.

Een uur later hangen ze weer hoog in de lucht en overvliegen ze Kameroen en Gabon.

Beiden slapen met rustige ademtocht.

Nelly's rechterhand ligt veilig omsloten in Steven's linkervuist...

V

Elisabethstad.

Hier is het dat we Jean-Pierre op deze enigszins frisse winteravond zullen aantreffen.

Jean-Pierre verlaat zo juist de kapperszaak op de avenue de l'Etoile rechtover de Banque du Congo. Zijn tropenhelm voelt wat wijd aan nu zijn haar pas geknipt is en in zijn hals wordt hij lichte stekelige prikkelingen gewaar die hij vergeefs met een schouderophalen tracht te stillen.

Hij blijft nog een ogenblik in de schaduw staan om te bedenken hoe hij zijn tijd nu verder gaat besteden vooraleer hij om acht uur op het rendezvous in ‘Le Royal’ verschijnt. Het is even over zes en hij moet zich nog gaan opfrissen, omkleden en een wagen huren. Dat laatste zal hij maar eerst doen.

Onder het opstappen bedenkt hij dat hij beter gedaan had van die fuif nooit te spreken; het zal hem een boel geld kosten. Helaas, hij heeft het beloofd tijdens zijn eerste sortie met Marc de Falcq en Jos. Merckx, toen hij hier twee maand geleden uit Leo aanlandde. Voor ik me in het huwelijk gebonden leg geef ik een grote fuif aan al de vrienden, had hij gepocht. Gelukkig was dit aantal vrienden tot drie beperkt gebleven; enkele weken geleden was Frangçois de Lathouwer zich bij het vrijgezellenclubje komen voegen. Toen hij hen veertien dagen geleden in de ‘Relais’ meedeelde dat Nelly Woensdagmiddag uit Brussel vertrok en dat hij dezelfde morgen naar Leo zou afreizen waar zijn oom 's Vrijdags hun huwelijk zou inzegenen hadden ze hem onmiddellijk samen als in koor toegeroepen: dan geef je Dinsdagavond maar je fuif, Jean!

Zover was het dan: het afscheid van het jonggezellenleven.

De baas van de huurauto vraagt of er een chauffeur bij moet. Ja, dat zal wel best zijn. Van slapen komt er deze nacht niets in huis en dan kan hij nog met de taxi naar het vliegveld gebracht worden morgenvroeg te 6,30 uur.

[p. 153]

Hij gaat met de arm door het raampje leunend naast de zwarte bestuurder zitten en voelt de avondkoelte als een streling op zijn gelaat.

Vreemd dat hij zich dit weerzien van Nelly anders had voorgesteld. Toen hij de eerste dagen te Leo was - vorig jaar in Juli - dacht hij gek te worden van verlangen naar zijn meisje. Meer dan één nacht had hij in zijn hotelkamer onder het muskietennet liggen huilen. Oom Leo, de oude gebaarde missionaris, was in die dagen zijn enige steun geweest. Avond aan avond was hij hem gaan opzoeken in het klooster nabij de Sint-Annakathedraal tot in de loop der maand September het ontstellend bericht kwam dat Nelly niet kon vertrekken. Ze schreef dat ze om gezondheidsredenen niet mocht overkomen en zeker niet naar Leopoldstad, waar het klimaat dodelijk zou geweest zijn. Een week lang had hij zich in zijn kamer opgesloten. Hij speelde op zijn eentje met de kaarten en legde de ene ‘patience’ na de andere; tussendoor herlas hij haar brieven. De zwaarste vermoedens drongen in zijn geest binnen. Wilde zij het op die manier afmaken en was die ziektegeschiedenis een uitvlucht om de aftocht voor te bereiden? Die veronderstelling was onjuist zoals naderhand bleek uit de brieven van zijn moeder, die overigens een jeugdvriendin was van Nelly's moeder; ze waren beiden van Keerbergen. Na haar huwelijk had zij haar echtgenoot naar Berchem gevolgd waar vader de dokterspractijk van grootvader had overgenomen. Hijzelf had tweemaal het eerste candidaatsexamen in de geneeskunde afgelegd, doch zonder veel succes. Daarna had hij een paar jaren bankbediende gespeeld te Brussel, wat hem juist genoeg opbracht voor zijn boeken en zijn uitgangpartijtjes met Nelly, die hij ondertussen tijdens een vacantie te Keerbergen had leren kennen. Haar ouders zagen er tegen op dat hun dochter met een klerkje zou vrijen, ook al was het dan een dokterszoon, en vader had dan maar moeten uitzien naar een beter baantje, wat dan dank zij een familierelatie bij de Otraco te Leopoldstad gevonden werd.

Op een avond was hij in de buurt van de inlandse wijk gaan zwerven en later keerde hij er nog dikwijls terug. Op een van die tochten maakte hij kennis met Michel, bediende bij de Compagnie Maritime Beige, een type van eerder twijfelachtig allooi. Ze werden vrienden en sindsdien hoorde oom Leo slechts nog heel zelden van hem. Na herhaald aandringen van Michel hadden ze samen een kleine flat gehuurd - wat goedkoper was dan een hotelkamer - en ondanks de soms eigenaardige gedragingen van zijn vriend begon deze kameraadschap stilaan een noodzakelijk deel van zijn leven te worden. In het begin had hij geprotesteerd toen Michel 's avonds gichelende negermeisjes meebracht, maar hij zag er tegen op naar zijn eenzame hotelkamer terug te moeten en zwichtte ten slotte voor Michel's bedreigingen. Zijn passief toekijken bleef daarenboven niet duren. Op een avond waren er twee meisjes gekomen. Hij had verwonderd uit zijn boek opgekeken. Michel was met een van beiden de slaapkamer binnengetrokken zich met een grijns in de deuropening omkerend: zou je er ook eens niet van snoepen, oude kerel! Toen de deur achter Michel toesloeg zat hij verbijsterd en ontsteld toe te zien hoe het negerinnetje zich kalm-glimlachend ontkleedde en haar kleurige panjes over een stoel hing waarna ze naar hem toekwam. Hij had zich laten overrompelen en voor het eerst in zijn leven geslachtsgemeenschap bedreven. Het was als

[p. 154]

een vrucht die nieuwe honger opriep die helaas niet te stillen was. Tot Michel op een avond wegbleef. Na een paar dagen vernam hij op de C.M.B. dat Michel voor een of ander duister zaakje ingepikt was. Hij was sindsdien nog een paar keren in de buurt van de negerwijk teruggekeerd.

Naderhand kreeg hij bericht dat vader zijn overplaatsing naar de B.C.K. had bewerkt en dat hij naar E'ville mocht vertrekken, waar Nelly hem begin Augustus zou komen vervoegen.

De hoofdstad van Katanga beviel hem beter dan het daverende en uitgestrekte Leopoldstad.

Hij logeerde een week lang in het Albert I op de avenue Royale bij het station tot hij kennis maakte met Marc de Falck, luitenant bij de koloniale Weermacht, met wie hij een kleine villa op de avenue Churchill betrok. Marc was gescheiden; zijn vrouw leefde te Namen met haar ‘amant’. Hij sprak er nooit over. Marc hield niet van negerinnetjes; zijn maîtresse was het vrouwtje van een ingenieur uit Lubumbashi. Jean-Pierre dacht aan de gulzige blikken waarmee Marc alle vrouwen opnam; wat zou Nelly er van denken?

De wagen stopte op de avenue Churchill. Hij geeft de inlandse chauffeur order te wachten en loopt naar binnen.

Op tafel staat de onvermijdelijke whiskyfles.

- Allo, Jean? roept een stem uit de badkamer hem toe.

- Het wagentje staat voor de deur, geeft hij ten antwoord.

Het verveelt hem dat Marc al terug is van het militair kamp. Liefst had hij dit laatste uur alleen doorgebracht. Hier zou hij Nelly Zaterdag binnenleiden. Zou het haar bevallen? Hij monsterde de meubels en de onmogelijke collectie pin-up-girls door Marc uit alle mogelijke illustraties geknipt en met spelden tegen de muur geprikt. Die moesten in ieder geval vanavond nog weg. Stel je voor dat Nelly haar half-naakte geslachtsgenoten, de meesten in tamelijk gewaagde en zelfs provocerende houdingen, zag hangen! Hij begint ze een voor een van de wand te halen tot Marc eensklaps binnenkomt, zijn hals wringend onder het weerbarstig boordknoopje.

- Verdomme nog toe, Jean, je bent toch met geen begijn ingescheept?

Jean-Pierre gaat onverstoorbaar voort.

Marc, die de volgende dag naar het officierenlogement van het XII^e bataljon zou verhuizen haalt ten slotte de schouders op:

- Waarom laat je in godsnaam die dingen niet hangen; hoe kan ik me hier nog thuis voelen als ik jullie naderhand kom opzoeken?

Marc schenkt zich een glas whisky vol en drinkt het in een teug leeg. Maar Jean-Pierre antwoordt niet en trekt op zijn beurt de badkamer binnen. Terwijl hij onder de douche het koude water over zijn rug laat lopen bekijkt hij zijn eigen naaktheid en stelt zich de vraag of het met Nelly hetzelfde zou zijn als bij de negerinnetjes te Leo. Zou Nelly de ommekeer niet merken die zich in hem sinds een jaar voltrokken heeft?

Hij beziet zich aandachtig in de spiegel. Ondanks zijn zeven-en-twintig jaar kan hij al enige grijze haren tellen op zijn schaars zwart-begroeide hoofd. Zijn bruine ogen kijken onrustig uit zijn getrokken bleek gezicht. Hij is steeds ontstemd wanneer hij zijn spiegelbeeld bekijkt. Het heeft niets van dat don

[p. 155]

Juan-type dat de vrouwen het hoofd op hol jaagt, zoals Marc bijvoorbeeld, die hij daarom in stilte benijdt. Had hij dan nog het opgeruimd karakter en de speelse geest van de Lathouwer bezeten; maar ook dat niet! Hij is niets onderhoudend in de omgang; hoogstens wanneer hij aangeschoten is. Is het daarom dat de vrienden hem op de rolpartijtjes meenemen?

Terwijl hij in de slaapkamer zijn smoking aantrekt vallen zijn blikken op Nelly's foto op de kleine sécrétaire bij het raam. Hij bestudeert haar fijn pagekopje, kort geknipt naar de laatste mode, met het sympathieke open gezicht dat hem toelacht. Hoe is het mogelijk dat ze op hem verliefd werd? Van hun eerste ontmoeting in de ‘Grand Veneur’ herinnert hij zich dat ze hem haast geen enkele blik had gegund. Toen ze een paar maanden later voor het eerst samen uitgingen waren ze ‘Carmen’ gaan kijken. Hij was gek op opera en klassieke muziek. Hij deed verder niets liever dan met een mooi spannend boek in een hoekje kruipen terwijl haar voorkeur naar sport en openluchtleven ging.

Meer dan eens had ze hem tegen zijn goesting in meegenomen op lange wandelingen in de hei. Wanneer ze ergens neerzaten wilde ze onmiddellijk al weer verder. Op een van die wandelingen hadden ze beslist te trouwen.

Hij is op de rand van het bed gaan zitten en herleest haar laatste brief.

‘Liefste, allerliefste Jean, schrijft ze, nog enkele uren scheiden ons. Eindelijk zullen we terug en voor goed verenigd zijn. Ik verlang vreselijk veel naar jou.’

En verder:

‘Zal ik je niet veranderd vinden? Ben je dezelfde lieve jongen gebleven?’

Hij grinnikt met een pijnlijke trek rond zijn mond. Moet hij ook deze illusie breken? Dan het slot:

‘Donderdagmiddag land ik te Leopoldstad. Zul je op de vlieghaven zijn? Ik wou dat deze week al voorbij was en ik ben toch zo benieuwd naar ons huisje op de avenue Churchill. Vele groeten van vader en moeder en een regen kussen van mezelf.

Je Nelly.’

Met trage gebaren bergt hij de brief in de blauwe omslag en legt hem terug in de lade die hij afsluit. Hij kijkt nog eens rond en hoopt dat Marc morgen verse lakens laat leggen door de boy, die het anders vast vergeet.

Dan is het tijd om naar de ‘Royal’ te gaan.

Samen met Marc gaat hij Jos en François afhalen, die niet ver uit de buurt wonen en in de duisternis rijden ze samen naar de avenue Royale.

Hun plaatsen zijn gereserveerd aan een tafeltje bij het open raam.

Jos Merckx, redacteur van een der plaatselijke kranten, vertelt het laatste nieuws uit België. François, die dokter is, berijdt zijn stokpaardje, de kinderbeperking en Marc weet te berichten dat de echtgenoot van zijn maîtresse voor een week naar Jadotstad moet, wat François aanleiding geeft tot een lang omstandig verhaal over zijn laatste verovering op het laatste bal. Daarna komt er nog een geschiedenis over de gouverneur van Kasai. Vervolgens nog een paar schandaaltjes waarin Marc gespecialiseerd is en waar hij steeds met een zeker welbehagen in rondwentelt. Kortom het gewone geroddel van een jonggezellenbijeenkomst. Bij het dessert stellen ze vast dat Jean practisch nog niet aan het woord is geweest. Eigenlijk zijn ze dit van hem gewoon. Maar

[p. 156]

dit is zijn fuif en straks legt de gérante hem de rekening voor waarop twee dure flessen voorkomen; dus moeten ze hem wat opmonteren. Het zijn de gestereotypeerde aardigheden die iedere candidaat-echtgenoot in de gestelde omstandigheden te horen krijgt. Marc zorgt voor de pikante noot en Frangçois laat ze zelfs tot het peil der boertigheden afdalen, tot Jean-Pierre wrevelig zegt dat ze best op een ander onderwerp kunnen overschakelen, wat ze met enigszins ontstemde gezichten doen nadat Marc nog een allusie maakt op de pin-up-girls, die van de muur verdwenen zijn, waarop Jos met een gewichtige zucht besluit dat alle mannen dezelfde worden als ze op trouwen denken. Hij denkt hierbij - wat de anderen niet weten - aan het blauwtje dat hij gelopen heeft een maand voor zijn vertrek uit België, wat de oorzaak is dat hij hier nu alleen zit.

De goede stemming is een poos weg. Marc speelt gedachtenloos met zijn ledig wijnglas doch Jean-Pierre is van mening dat het zo al goed is en doet teken aan de boy dat de rekening mag afkomen.

Een poos later brengt de taxi hen naar ‘Le Relais’, een chique maar niet te dure amusementsgelegenheid. Daar lopen ze op oude bekenden en na een poos zit Jean-Pierre alleen op zijn barkruk. De barman begint vruchteloos een praatje. Achter zich hoort Jean-Pierre hoe Marc juist aan het vertellen gaat dat hij gaat trouwen en bij wijze van welkom aan het vrouwtje de pin-ups weggenomen heeft, waarop een algemeen gelach losbreekt en iemand hem vals op de schouder komt kloppen met de vraag of het liefje de concurrentie niet kan verdragen. Inwendig ziedt hij van woede doch hij weet zich een onverschillig air te geven en flapt er uit dat de pin-ups door naakte negerinnetjes moeten vervangen worden, wat algemene bijval vindt. Iemand vraagt of hij misschien specialist is terzake, wat hem met inwendige schaamte vervult als hij terugdenkt aan Michel en de nachtelijke esbattementen te Leo.

- Ik betaal nog een rondje, zegt hij en ervaart dan plots dat de drie vrienden aangegroeid zijn tot een tiental. Een der vrouwen knipoogt tegen haar man en komt naast Jean-Pierre op een kruk zitten.

- Wel schatje, fleemt ze, hoe voel je je nou? Wat jammer dat je gedecideerd bent; met jou wou ik nog wel eens herbeginnen. Geen angst? vraagt ze.

- Denk je dat ik aan mijn proefstuk ben, antwoordt hij brutaal, zijn hand op haar naakte schouder leggend.

Ze gichelt treiterig:

- Kom nou, niet snoeven. Je bent nog een bleutje! Wat zou jij d'er wel van afweten?

Marc vreest dat Jean-Pierre zijn mond voorbijpraat en komt haar van hem afnemen, wat Jean woest maakt.

Ten slotte blijft hij voor goed alleen aan de schenkbank. Heel de nacht gaat het dansen verder.

Om vijf uur willen François en Jos naar huis gebracht worden. Alle vier zijn ze flink over hun theewater. Marc zingt de ‘Internationale’, wat zijn lijfstuk is wanneer hij 's morgens in gezegende toestand naar huis toerijdt.

Het is bij vijf uur als de wagen in de avenue Churchill stilhoudt.

Jean wordt plots spraakzaam en wil dat Marc nog meegaat naar het vlieg-

[p. 157]

veld, doch deze weigert en wil slapen. Hij heeft moeite om uit zijn smoking te komen en werkt zich in zijn tweedpak.

Dan gaat hij naast Marc, die zijn ogen reeds gesloten heeft, op de rand van het bed zitten:

- Marc?

- Ja... a...

- Hoe ging het met jou die eerste nacht?

- Verdomd, kerel, zanik nou niet!

Woedend heeft Jean-Pierre zich omgekeerd en flapt de deur toe. Hij hoort hoe Marc hem nog iets toeroept, doch loopt verder, in der haast zijn reiskoffertje opnemend, naar de auto.

- Naar het vliegveld, zegt hij tot de chauffeur, terwijl hij zich in de kussens laat zinken.

Zijn hoofd staat op barsten. Kleine hamertjes kloppen op zijn schedel, afwisselend met het steken van scherpe priemen in zijn slapen.

Wat een kater! zucht hij.

Beelden uit fuiven te Brussel schieten hem door de geest. Een paar keren was hij met Nelly naar een nachtclub geweest wat haar niet erg was bevallen. Zou dit haar beter bevallen?

Ze zijn de avenue Churchill reeds doorgereden en snellen door de vroege ochtendschemer de route de Jadotville op.

Het uitdrukkingsloze en slaperige gezicht van de chauffeur draait zich om:

- Het vliegveld, monsieur.

Hij rekent af en doet er een ‘matabis’ bij voor de neger die dankend zijn bruine kepi afneemt en onderdanig de deur openhoudt terwijl hij uit de wagen strompelt.

Het is nog een tijdje te vroeg en hij laat zich een warme koffie opdienen in de kleine bar. Het kikkert hem op.

Aan de muur hangt een almanak. Woensdag 9 Augustus 1950, leest hij. Vanmiddag vertrekt Nelly uit Brussel. Morgen komt ze te Leopoldstad toe en Vrijdag zijn ze getrouwd. Zaterdag is hij hier terug... Wat zal er intussentijd niet allemaal gebeurd zijn?

Hij kan zich moeilijk voorstellen dat Nelly het hier aardig zal vinden Als Marc zich nu maar correct houdt!

Hij rilt als hij even voor zeven uur het veld oploopt. Hij voelt zich belazerd. Waarom heeft hij in 's hemels naam die fuif gegeven!

Zal Nel me niet veranderd vinden? Werktuigelijk mompelt hij binnenmonds: wat maakt dat voor verschil!

Zeer veel, antwoordt een stem in zijn binnenste.

Dan neemt de DC-3 hem op.

Na de middag zullen ze in Kongo's hoofdstad aanlanden.

Zou hij Michel niet ontmoeten? Hij had daar plots behoefte aan. Hij heeft iemand nodig om samen naar de bodem van zijn verdriet te kijken.

Ze zijn nog niet eens gestart als hij al in slaap ligt.

Paul Haegeman

(wordt voortgezet)