Band. Jaargang 11

[p. 158]

Het boekenrek

‘Regenboog der Kempen’, Deel II: ‘Volk aan de Arbeid’, door Emiel Van Hemeldonck, Verlucht met talrijke kunstfoto's. - Uitgave Lannoo, Tielt, 104 blz. Ing. 88 blz., geb. 112 fr.

Met het verschijnen van dit tweede deel is deze regenboog dus volledig. Deel I en Deel III werden reeds vroeger besproken in deze rubriek (1950, blz. 276-277 en 1951, blz. 117). Nu ook Deel II van de pers is stellen we met genoegen vast dat onze hooggespannen verwachtingen ten volle bevredigd werden. Terwijl een regenboog slechts de hoofdkleuren bevat, mogen we gerust zeggen dat het werk van Van Hemeldonck het veelkleurige leven der Kempen, in al zijn rijke tinten, meesterlijk weergeeft. In die zin bevat dit verzamelwerk zelfs méér dan de titel inhoudt. En zulks is zeker geen gebrek. De illustraties van dit tweede deel zijn nóg talrijker en nóg meer verscheiden dan in de vroeger verschenen delen. Met de welwillende toelating van de uitgever illustreren wij dit nummer met vier foto's, overgenomen uit ‘Regenboog der Kempen’. Zij zullen duidelijker tot de lezer spreken dan de meest lovende kritiek.

O.D.M.

‘De Goede Engel’, door Aster Berkhof. - Uitgave Jan van Tuyl, Antwerpen-Zaltbommel (Tweede Triomfreeks). 276 blz. Geb.: 110 fr.

Aster Berkhof, de veelschrijver! Hoeveel romans zond hij reeds op de boekenmarkt sedert zijn ‘De Student gaat voorbij’? En ‘De goede Engel’ is niet het laatste, want ondertussen verschenen reeds andere werken van deze vruchtbare schrijver, en werden nieuwe romans aangekondigd. Dit alles bewijst dat een boek van Berkhof synoniem is van best-seller. Zijn werken zijn meestal tamelijk slordig van bouw, maar helemaal niet slecht geschreven. ‘De Goede Engel’ is geen uitzondering op deze algemene regel. Een brokje tragiek, een brok romantiek, psychologisch doorzicht, zin voor gezonde humor, zijn kwaliteiten die zeker opwegen tegen de ietwat slordige constructie.

Berkhof is een rasschrijver. Weinigen kunnen bogen op een talent als het zijne. We zijn van oordeel dat dit talent thans voldoende gerijpt is om een meesterwerk te scheppen. Hij is er toe in staat... en lezend Vlaanderen heeft het recht dit van hem te verwachten.

O.D.M.

[p. 159]

‘Sprongen in de Branding’ door Belcampo. - Uitgave Kosmos, A'dam - Antwerpen. 140 blz. Geb. f 6.90 of 110 fr.

Belcampo's verhalen nemen in onze literatuur een gans afzonderlijke plaats in. De fantasie en beeldingskracht van deze Noordnederlandse schrijver zijn slechts te vergelijken met deze van de ongeëvenaarde Edgar Allan Poe. Als illustratie van de surrealistische verbeeldingskracht en het intellect van deze schrijver verwijzen we naar ‘De dingen de baas’, een modern sprookje dat ongeveer een derde van deze bundel beslaat, en waarin de levenloze digen weigeren zich nog langer aan de mens te onderwerpen en zelfs het gezag in handen nemen, tot inwendige twisten er hen toe dwingen tot de oude orde terug te keren. Het verhaal ‘De Storm’ is een ander hoogtepunt in deze heterogene bundel van de fantast Belcampo.

O.D.M.

‘De Indringer’, door Leo Op de Beeck. - Uitgave Davidsfonds, Leuven 202 blz. Ledenprjis: ing. 23 fr., geb. 35 fr.; handelsprijs: ing. 46 fr., geb. 70 fr.

De zoveelste heimatroman, maar dan toch iets gans nieuws en anders dan wat ons in dit soort boeken gewoonlijk geboden wordt. Alhoewel we hier en daar de indruk krijgen een en ander, vroeger, al ergens anders gelezen te hebben, - (dit is ook onvermijdelijk nadat dit genre de laatste decennia door zovelen beoefend werd), - toch is er iets zeer origineels in deze roman die werkelijk boeit en ook zeer vlot leest. Dit originele ligt in de sterke persoonlijkheid van ‘De Indringer’, een vooruitstrevend landbouwer uit een vreemd dorp overgekomen. Met behulp van ‘kantjesvolk’ dat hij behendig op zijn kant weet te krijgen, brengt hij een ware omwenteling te weeg in de traditionele landbouwmethodes. wint eerst de jeugd, en langs deze de oude koppige hereboeren. Kortom, een mooi boek, geslaagd zoals er maar weinig zijn in dit genre.

O.D.M.

Roerloos aan Zee. - Jan Walravens - Uitgave ‘De Sikkel’, 116, Lamorinièrestraat, Antwerpen - Prijs 85 fr. genaaid; 110 fr. gebonden.

Een sterk brutale roman waarin de geschiedenis wordt behandeld van een jong architect, Herman Kempadel, die de knellende band wil verbreken van de streng godsdienstige en intellectualistische opvoeding die hij thuis genoot, en daarom een liaison aanknoopt met een knappe, intelligente en temperamentvolle vrouw, die juist door temperament en opvoeding zijn tegenpool vormt. Het wordt echter een noodlottige liefde, en op zekere dag schiet de jonge architect zijn minnares in een vlaag van wanhoop en jaloersheid neer, op het ogenblik dat hij haar terugvindt in de armen van een van haar vroegere aanbidders, die later een groot opiumzwendelaar blijkt te zijn. Juist vóór de moord had de jonge vrouw het zo ver gedreven zelfs Herman's vader op de proef te hebben gesteld. Walravens schetst verder het verloop van het gerechtelijk onderzoek en het proces, om te trachten de werkelijke drijfveren van Herman's daad op te sporen. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis en na zijn vrijlating tracht ook Herman met God en zijn geweten in het reine te komen. Wanneer hij uiteindelijk tot de slotsom meent gekomen te zijn dat God, waaraan hij zo lange tijd heeft geloofd in feite niet bestaat, maakt hij een eind aan zijn leven, dat voortaan voor hem toch geen zin meer schijnt te hebben.

Deze al te beknopte samenvatting van het gegeven kan onmogelijk een getrouw beeld geven van het boek. Het verhaal is geschreven

[p. 160]

in de ik-vorm, en wordt verteld door Herman's vader, de gewezen Atheneumleraar en Shakespeare-kenner. Over gans het boek weegt een zwaarmoedige, angstige noodlotsstemming, en het uitrafelen der hoofdkarakters die maar niet klaar zien in de zin van het leven, hun lotsbestemming en hun daden, wijst er op dat Walravens het existentialisme als het ware heeft ingezwolgen. Het volstaat echter niet met het etiket ‘existentialisme’ een literaire schepping te bestempelen als een meesterwerk, noch te veroordelen en te verguizen. Het is nu eenmaal een karakteristiek van deze tijd, en men kan het de auteur niet kwalijk nemen dat hij zich een kind toont van zijn tijd. Walravens' eerste roman wijst er echter op dat de auteur deze tijdsgeest nog niet volledig heeft geassimileerd en nog niet helemaal heeft laten bezinken.. Zijn werk zondigt door overdrijving, gebrek aan nuancering, een zekere onevenwichtigheid, en gewilde brutaliteit in de bewoording, of de beschrijving van situaties, brutaliteit die o.i. zelfs niet gewettigd wordt door het gegeven. ‘Roerloos aan zee’ laat echter vermoeden dat in Walravens een auteur steekt die ons met de tijd een roman van formaat kan schenken, want hij kan flink schrijven, en karakters op meesterlijke wijze uitbeelden. Zijn eerste roman is vooral in dit opzicht een aanwinst.

G.V.

Antwerpen door de Eeuwen heen. - door Floris Prims - Uitgeverij ‘De Sikkel’, 116, Lamorinièrestraat, Antwerpen.. 695 blz. met 13 kaarten en 215 afbeeldingen, waarvan twee in kleuren. Ing. 360 fr.; geb. 390 fr. Luxe-editie: 460 fr.

Dit werk is wellicht het beste, het meest-volledige en zeker veelzijdigste werk dat ooit over onze metropool werd geschreven. Niemand was ook beter geplaatst of voorbereid om ons dit standaardwerk te leveren dan E.H. Kan. Dr Floris Prims, gedurende lange jaren archivaris van de Sinjorenstad. Officieel werd hij enkele jaren geleden op rust gesteld, maar rusten doet hij daarom nog niet. Het boek dat thans voor ons ligt is daar een sprekend bewijs van.

Het is een schatkamer van gegevens voor al wie zich documenteren wil over Antwerpen's geschiedenis, vanaf het ontstaan der metropool tot op de vooravond van de eerste wereldoorlog.

De auteur beperkt zich echter niet tot de politieke, diplomatieke, en militaire geschiedenis der stad. Ook de kerkelijke organisatie, en de sociale en economische evolutie krijgen geregeld hun beurt naarmate voortgeschreden wordt in de tijd, evengoed als de ontwikkeling van het kulturele en artistieke leven in de Scheldestad.

Het zeer lijvige boek werd opgeluisterd met een paar honderd, meestal originele en weinig gekende afbeeldingen die de attractie en de leesbaarheid ervan aanzienlijk verhogen. Daarvoor zorgen trouwens ook de talrijke typische en pittoreske details die in de tekst, omzeggens op elke bladzijde, voorkomen.

Een bevredigende samenvatting geven van dit prachtboek is onmogelijk. Het is te veelzijdig en té rijk, en om het even welke detailopgave zou de voorstelling van het boek, wegens onvolledigheid schaden. Het is een boek dat in de boekenkast zou moeten zitten van elke Antwerpenaar en van elk Vlaams intellectueel voor wie Antwerpen toch steeds de hoofdstad van Vlaanderen blijft. Mag ik eerlijk bekennen dat ik na de lezing van het boek haast ging betreuren dat ik zelf geen Sinjoor ben. Schrijver en uitgever haalden eer van hun werk.

M.V.