Baghijnken van Parijs. Oock is hier by ghedaen die wyse leeringe die Catho zijnen sone leerde
(1860)–Anoniem Baghijnken van Parijs– Auteursrechtvrij
[pagina XVII]
| |
[pagina 1]
| |
Te Parijs was een maget ionck,
Die Iesum hadde wtuercoren.
Al wat haer herte begheerde
Quam haer altemael te voren.
Sy minde Iesum alsoo seere
Werwaert dat sy henen ghinck,
Sy versmade goet ende eere
Ende daer toe alle dinck.
Sy ghinck voor haer moeder staen
Ende badt haer door houde,
Dat sijse door haer edelheyt
Baghijne maken woude.
| |
[pagina 2]
| |
Sy sprack: ‘Dochter, lieue kint,
Baghijnkens draghen oorden.
Simpel is alle haer dinck
Ende daer toe luttel woorden.’
Sy sprack: ‘Lieue moeder mijn,
Des goede Baghijnkens pleghen,
Wil ick houden oft ick can
Ende gheerne gehoorsaem wesen.’
Sy seyde: ‘Lieue dochter mijn,
Soo ghinck aen mijnen rouwe.
Ghy zijt van hauen alsoo rijck,
Ghy meucht wel sijn een vrouwe.’
- ‘Moeder’ sprack sy, ‘Moeder mijn,
Waer sijn sy gheuaren
Die van hauen alsoo rijck
Ende schoone vrouwen waren?
Sy ligghen inder aerden swert
Veel vuylder dan een prye.
Soo langhe als ick dit leuen kenne,
Soo en worde ick nimmermeer blye.’
- ‘Ay dochter, lieue kint,
Hebdy dit voor ooghen,
Soo en worde ick v ionghe lijf
Nimmermeer ghedooghen.’
| |
[pagina 3]
| |
- ‘Ay moeder, ten is mensch soo wijs
Die weet tot eenigher uren
Hoe langhe hem sijn ionghe lijf
Op deser werelt sal dueren.
Wy sijn swacker dan een rijs
Dat buyghet met alle winden.
Wanneer dat compt de bitter doot
Soo neemt die blijschap eynde.’
= ‘Nu gaet in v camer, lieue kint,
Doet om u smalle sijden
V cierheyt ende schoone iuweel
Ende laet dese redene lijden.’
- ‘O moeder, daer staet een spieghel bloot
In my soo wijde ontdaen:
Wat is die bitterlijcke doot
Die niemant en mach ontgaen.’
- ‘Och lieue dochter, lieue kint,
Siet aen v rijcke maghen,
V groot goet, u schoone lijf
Ende oock v ionghe daghen.’
- ‘Moeder, des en doe ick niet,
Ick wil sijn mijns liefs ghenoot.
Mijn lief was arm gheboren
Ende allendich tot in sijn doot.’
| |
[pagina 4]
| |
- ‘Och mijn dochter, lieue kint,
Siet aen v ionghe iaren
Ende sidt op mijn telder wit,
Wy sullender spelen varen.’
- ‘Moeder, des en doe ick niet,
Dat waer my groot miskief.
Hy reet op eenen ezel bloot
Mijn alderliefste lief.’
- ‘Dochter, ick sal alle priesters goet
Doen bidden voor v siele.
Laet ons vermeyen gaen
Om bloemkens in onse prieele.’
- ‘Moeder, des en doe ick niet,
Myn lief versmade alle dinck.
Ick wil sijn weghen volghen na
Die hy met zijnen cruyce ghinck
Alsoo iammerlijck gheladen.
In droefheden sijn herte woet.
Die bloemen die onder hem spronghen
Dat was sijn heylighe bloet.’
- ‘Och dochter, wildy Baghijne wesen,
Soo en moechdy nimmermeere
Van hauen oft van goede
Vercrijghen eenighe eere.’
| |
[pagina 5]
| |
- ‘Moeder, siet aen den laster groot
Die hadde mijn alderliefste lief:
Want daermen honden te villen plach
Ende onreynicheyt te pleghen,
Daer wert mijn alderliefste lief
Aent cuyde ghesleghen.
D’welck hy ootmoedelijck verdroech
Al om onsen wille.
Eenen rock men door die wonden tooch
Ende als een lammeken sweech al stille.’
- ‘Nv siet in die camer, lieue kint,
Die bedden schoon en wijt ontdaen:
Daer mach een arm Baghijnken
T’sauonts op slapen gaen.’
- ‘Moeder, ick draghe een bedde bloot
Ende mijn lijf daer op ghestreckt,
Sijn aderen ende schoone leden
Sijn al van een ghereckt.’
- ‘Och dochter, als ghy Baghijne sijt
Ende van hauen sijt alsoo bloot,
Soo en mach v vrient noch maghe
By staen in gheender noot.’
| |
[pagina 6]
| |
- ‘Moeder, mijn alderliefste lief
Hem en stont niemant by,
Daermen handen ende voeten doorsloech
Met plompe naghelen dry.
Sijn moeder gaf hem een doeckelkijn,
Daer sij haer kint sach hanghen bloot:
Dat quetste haer herte ende sin.
Mocht ick haer helpen draghen
Haer droeffelijck lijden groot,
Soo had ick wel gheuaren
Ende comen inder enghelen schoot.’
- ‘Nv neemt mijn sleutelen, lieue kint,
Ende ontfangt den dieren schadt.
Ten is keyser noch coninck soo groot,
Hem en werdes te badt.’
- ‘Moeder, des en doe ick niet.
Ick draghe den sleutel vanden schat.
Mijns liefs Heeren bloot,
Dat is de spere daer Loginus mede stac
Ende mijns liefs Heeren herten ontsloot.’
| |
[pagina 7]
| |
- ‘Och dochter, ghy sijt van goede rijck
Ende van lichaem alsoo schoone,
Ghy moecht wel alle daghe
Spannen een vergulden croone.’
- ‘Moeder, dat en begheer ick niet,
Daer van staet mijnen moet:
Ay, om my staet ghespannen
Eenen scherpen doornen hoet.’
- ‘Och dochter, lieue kint,
Gode claghe ick mijnen noot.
Mijn herte dat v seer bemint:
Ick vreese dat sal steruen die doot.’
- ‘Moeder, het sal sijn gheleden,
Wy twee moeten scheeden.
Bidt mijnen lieuen vader
Dat hy v herte sedt te vreden.’
Die dochter keerde haer omme
Ende ghinck al te hant
Totten Baghijnkens houe,
Daer sy de meestersse vant.
Daer viel sy neder op haer knien
Ende seyde: ‘Ionckvrouwe, doet ootmoet
Dat ghy my door die minne van Gode
Baghijne maken doet.’
| |
[pagina 8]
| |
Die ioncvrou sprack: ‘Wel maghet cleen
Ende seer ionck van daghen,
Wildy wesen Baghijnken
Ende grauwe cleederen draghen?’
Sy sprack: ‘Lieve meestersse sijn,
Des goede Baghijnkens pleghen,
Dat wil ick houden oft ick can
Ende gheerne gehoorsaem wesen.’
‘Soo moet uwen rooden mantel af
All om die minne van Gode.
............
............’
Sy viel neder op haer knien,
Ootmoedelijck dat sijse booch
Ende werp den rooden mantel
Ter aerden dat hy vlooch.
Sy deden haer d'oorden aen.
Men hinck haer om een doeckelkijn
Ende men sette haer haestelijck
Een arm suster by,
Die haer soude leeren bidden,
Naeyen en spinnen,
Hoe een arm Baghijnken
Haer broot soude winnen
| |
[pagina 9]
| |
Vasten ende penitentie doen
Ende haer simpelijck houden,
Ende des smorghens vroech opstaen
Ende vroech ter kercken gaen.
Och! Iesus heeft mijn herte beuaen
Soo vast met zijnder minne.
Ick en can ter kercken niet ghegaen
Ghenaeyen oft spinnen.
- ‘Gaet ter kercken, maghet ionck,
Ende bidt den lieuen vader,
Ghy sijt een arm Baghijnken
Dat hy v wilt beraden.’
- ‘Ionckvrou, in Gode ick my stelde
Doen ick dit leuen koos,
Ende ick van mijnder moeder schiet
Ende lietse alsoo troosteloos.’
- ‘Soo gaet ter kercken, maghet ionck,
Bidt Iesum door sijn minne
Dat hy v nae dit leuen gheue
Der enghelen ghewinne.’
- ‘Ionckfrouwe, ick ben van wille arm
Ende ick en begheere niet,
Ick was arm ende willeloos
Doen ick van mijnder moeder schiet.’
| |
[pagina 10]
| |
- ‘Soo gaet ter kercken, maghet ionck,
Ende bidt der maghet vry,
V moeder is in grooter noot
Dat sy haer troostersse sy.’
- ‘Ionckfrou, in Godt heb ick ghesedt
Allegader mijnen moet.
Hy salt wel doen sonder mijn bede
Duncket hem wesen goet.’
- ‘Ionckfrou, wildy ghehoorsaem zijn
Soo doet nae mijnen raet
Ende beghint te wercken,
Ende soo houden Baghijnen staet.
Den sondach is een goet beghin,
Den maendach compt hier by.
Beghint te wercken, maghet ionck,
Soo suldy recht ghehoorsaem zijn.’
- ‘In maendage moet ick al den dach
Met mijnen lieue gaen,
Die tranen die hem ontrijsen
Die moet ick altemael ontfaen.
Ick moet hem helpen draghen
Sijn deerlijck lijden groot,
Datmen hem groote eere dede
Ende namaels laster groot.’
| |
[pagina 11]
| |
- ‘Gaet in dincxdaghe, maghet ionck,
Dat is een goet beghin.
Haddy eenen dach begonnen
Hy brocht den anderen in.’
- ‘In dincxdaghe moet ick al den dach
Herde onledich weesen,
Want mijn lief ende die moeder sijn
Sijn in grooter vreesen.
Vvant sy weten alsoo wel
Den grooten rou ende bitteren doot
Die mijn alderliefste lief
Daeromme lijden moet.
Mocht ick hem helpen lijden
Ende ick daer vore mochte kiesen
Waer hemel ende aertrijck mijn
Ick wout daerom verliesen.’
- ‘Gaet in woonsdaghe, maghet ionck,
Dat is een goet beghin.
Haddy eenen dach beghonnen,
Hy brocht den anderen in.’
- ‘In woonsdaghe moet ick al den dach
Herde onledich wesen
Ende voor den valschen rechter staen,
Want Iudas heeft door fellen nijt
Een comenschap ghedaen.
| |
[pagina 12]
| |
Vvant hy heeft verraden ende vercocht
Dat puer onnoosel bloet:
Het doet mijnder herten soo wee
Dat icker om quelen moet.’
- ‘Gaet in donderdaghe, maghet ionck,
Dat is een goet beghin.
Haddy eenen dach beghonnen
Hy brocht den anderen in.’
- ‘In donderdaghe moet ick al den dach
Herde onledich sijn,
Dat ick mijn alderliefste lief
Sijn bloet sach schincken in wijn
Ende sijn soete lichaem
Tot eender spijsen gheuen
Sijnen lieuen vrienden,
Dat sy eeuwelijck moeten leuen.
Ick moet tot Oliueten gaen
Met grooter iammerheden,
Daer Mijn alderliefste lief
Sal gaen in zijnen ghebeden
Soo iammerlijck al weenende
Ende bedroeft in zijnen moet,
Dat hy van grooter vreesen
Sal sweeten water en bloet.
| |
[pagina 13]
| |
Viel dat bloet ter aerden
Dat soude my costen den sin:
Dat moet ick altemael ontfanghen
In mijn doeckelkijn.’
- ‘Gaet in vrijdaghe, maghet ionck,
Dat is een goet beghin:
Haddy eenen dach beghonnen
Hy brengt den anderen in.’
- ‘In vrijdaghe moet ick al den dach
Al onder den cruyce staen
Daer mijn alderliefste lief
Aen hinck soo wijde ontdaen.
Met minnender herten bleef hy doot
Ende met saechten moede,
Want die lieue moeder sijn
Werde nadt van zijnen bloede.
Met suchtender sielen bleef hy doot
Ende met tranende ooghen.
Droeffelijck bonden sy hem sijn ooghen.
Ick claghe mijn eeuwelijck doogen.
Met droeuer herten bleef hy doot
Ende met roepende monde.
Sijn doorne croone doet my soo wee
Ende sijn deerlijck miswonde.
| |
[pagina 14]
| |
Met gherechten aderen hinck hy daer
Ende met ghespanden armen,
Sijn iammerlijck suchten
Ende oock sijn deerlijck karmen.
Met beuender herten bleef hy doot
Ende met brekende leden.
Handen ende voeten doorwont
Ende alle sijn lieue leden.
Ick en can claghen nimmermeer
Sijn ouer deerlijck eynde.
Sijnre lieuer moeder was soo wee
Och! dat haer herte weynde.
Vvt zijns herten gronde
Dat leuende water vloet
Vanden hoofde totten voeten
Dat was sijn heylighe bloet.’
- ‘Gaet in saterdaghe, maghet ionck,
Dat is een goet beghin,
Haddy eenen dach beghonnen
Hy brocht den anderen in.’
- ‘In saterdaghe moet ick al den dach
Herde onledich sijn,
Oft ick die lieue moeder mijn
Setten mocht in vreden.
| |
[pagina 15]
| |
Mocht ick haer helpen draghen
Den iammerlijcken rouwe
Die sy int herte draghet
Die alderliefste vrouwe.’
- ‘Gaet in sondaghe, maghet ionck,
Dat is een goet beghin,
Haddy eenen dach begonnen
Hy brocht den anderen in.’
- ‘In sondaghe moet ick al den dach
Herde onledich wesen,
Als mijn alderliefste lief
Is vander doot verresen.
Hoe dat ick hem nuttelijck
In mijnre sielen mocht ontfaen
Ende beteren al mijn sonden
Die ick dese weke hebbe misdaen.’
- ‘Soo blijft tot Gode, maghet ionck,
Want daer en is Bagijn in al t’connent
Van dusdanighen moede.’
Tot den alderliefsten Godt
Sy die maghet liet.
Haer lieue camer suster
Droeffelijck van haer schiet.
| |
[pagina 16]
| |
Daer bleef dat arm Baghijnken
Wel seuen iaren lanck,
Dat sy van aertscher spijsen
En adt noch en dranck.
Die suyuere ghinck ter cameren,
Tot Godt sy haer bewant
Den soeten Iesum Marien sone,
Die sy seer beminden, sy vant.
Hy seyde: ‘Godt groet v, maghet ionck.
Ick ben der minnen bode,
Tot v ben ick hier ghesandt
Vanden hooghen Gode.
Dat ghy v bereyt, maghet ionck,
Ende ontfanckt dat dierbaer cleet
Dat Iesus Marien sone
V altijt heeft bereet.’
- ‘Ick en wil van Iesus gauen niet
Ick wil wesen zijns ghenoot.
Hy was arm gheboren
Ende allendich tot in sijn doot.’
- ‘Ontfanckt, o goede Baghijnken,
Dat Iesus v wil gheuen.
Ghy meucht wel eeuwelijck
In grooter rusten leuen.’
| |
[pagina 17]
| |
- ‘Och! lacen, hy en hadde te rusten niet
Als hy hinck alsoo bloot:
Hy was arm ende willeloos
Ende bleef van minnen doot.’
- ‘Ontfanckt dan, arm Baghijnken,
Dat ouerschoone iuweel.
Iesus wil hem vermeyen gaen
Met v in sijn prieel.’
- ‘Ick en wil van sijnre gauen niet
Al is heer Iesus alsoo rijcke.
Ick wil arm ende willeloos
Ende blijuen sijns ghelijcke.’
- ‘Soo sal ick claghen sijn moeder
Ouer sijn hertelijcke lief,
Dat ghy van sijnre hauen
En begheert ymmer niet.’
- ‘En gheefdy my dan geenen troost
Ick sal my seluen wreken,
Ick sal v doen minnen
Dat v hert sal breken.’
- ‘Mocht ick heer Iesus minnen
Ende hy my dan gaue die macht,
Soo had ick mijn lijden groot
Tot een salich eynde ghebracht.’
| |
[pagina 18]
| |
- ‘Ionckvrou, ghy sijt van wille arm
Ende alle dinghen af ghegaen.
Quaem die soete Iesus tot v,
Waer mede soudy hem ontfaen?’
- ‘Quaem die soete Iesus tot my
Mijn herte soude sijn wooninge sijn.’
- ‘Vvat soudy hem wel geuen meer,
Wel arm Baghijnken?
Hy is een coninck ende heer
Ende alle dinck is sijn.’
- ‘Waren die oogen in mijn hooft
Der sonnen claer ghelijck,
Sy souden hem lichten waer hy ginck,
Den waerdighen coninck.’
- ‘Vvat soudy hem wel gheuen meer,
Wel arm Baghijnken,
Hy is een coninck ende heer
Ende alle dinck is sijn.’
- ‘Vvaren die vlechten op mijn hooft
Peerlen ende dierbaer ghereyen,
Ick soudese onder sij voeten spreyen
Dat hy daerouer trade vroech ende spade.’
| |
[pagina 19]
| |
- ‘Vvat soudy hem wel gheuen meer,
Wel arm Baghijnken?
Hy is een coninck ende heer
Ende alle dinck is zijn.’
- ‘Vvaren mijn handen een tafelbert
Ende al mijn vingeren schragen
Saphieren ende een dierbaer robijn
Dat soude sijn tafel sijn.’
- ‘Vvat soudy hem wel geuen meer,
Wel arm Baghijnken?
Hy is een coninck ende heer
Ende alle dinck is sijn.’
- ‘Vvaer mijn hooft goudijn
Ende mijns herten bloet waer wijn,
Ick soudet hem gheerne schincken
Moecht ick des waerdich sijn.’
- ‘Nv bereyt u haestelijck
Ghy sult met my varen
In dat rijcke daer ick woone
Met menichte der enghelen schoone.’
Die Godtheyt wert daer openbaer.
Ter middernacht die camer scheen
Ghelijck der Sonnen claer,
| |
[pagina 20]
| |
Die Bagijnen quamen alle,
Die clocken ghinghen alle clincken.
Sy begonsten door die minne van Gode
Den lof van Marien te singhen.
Nv luydet alle blijdelijck
Des soeten Iesus schelle:
Heere Iesus is hier bouen
Ende die enghelen alle.
Dan quam die meestersse
Ten eynde van seuen iaren,
- ‘Hier was een arm Baghijnken
Waer machse sijn gheuaren?’
Doen seyde haer camer susterken:
- ‘Te Gode dat ickse liet.’
- ‘Ick en sach dat arm Baghijnken
In seuen iaren niet.’
Sy ghinck ter cameren haestelijck
Daer vant sy haer alleyne
Den soeten Iesus Marien sone
Ende oock die maghet reyne.
Sy seyde: ‘Godt groet v, maghet ionck,
Hoe staghet met uwen leuen.
Dat ghy den schoonen Baghijnhof
Hebt seuen iaer begheuen?’
| |
[pagina 21]
| |
Sy seyde: ‘Ick en sach ter werelt sint
Noyt sterffelijck creatuere,
Ionckfrou, ghy seght seuen iaer
Ten dunckt my niet een ure.
Seyndet nv haestelijcke
Eenen bode ghetrouwe
Totter lieuer moeder mijn
Ende troostse die edel vrouwe.’
Die bode ghetrouwe voer te hant
Ende brocht die moeder salighe mare
Dat haer lieue dochter
Ten eeuwighen leuen ware.
-‘Nv claghe ick Gode mijn leuen groot
Ende prijsen herten toren
Dat ick alle mijnen tijt
Aldus droeffelijck hebbe verloren.
My en siet ter werelt nimmermeer
Eenich mensche blijde,
Ick en sie die lieue dochter mijn
Des daechs tot eenighen tijde.
Mocht ickse eenwerf aenschouwen
Die ick aen mijn herte droech
Ende sy voor my bade,
Soo hadde ick goets ghenoech.’
|
|