Ars moriendi

§ Dat antwoert dat die zundige menschen gheuen sullen.

Daer op sullen de sundige menschen antworden. O here mit onrecht zo zijn wi verdoemet Want wi zijn ghedoept inden naem des vaders. des soens ende des heylighen geestes. ende wi hebben gheloeft dat dese drie personen een waerachtich god is. Ende daer omme zijn wi mit onrechte verdoemt. Want ghi hebt ghesproken int euangelio. Qui crediderit et baptizatus fuerit hic saluus erit. Die gheloeft ende ghedopet is die sal salich werden. Oec hebt ghi gheseyt die in mi gheloeft. al waer hi doot hij sal leuendich werden. Waeren wi niet weder gheboren wt den water ende den heylighen gheest. ¶ Item ghi hebbet noch claerre gheseyt Salich zijn die ghene die ghelouen ende niet en sien. Inder waerheyt wij en hebben v niet vleyschelick ghesien. ende nochtans hebben wi volcomelick gheloeft. Ende in die gheloue zijn wi volstandich ghebleuen tot den wtganck ons leuens.

Dus waren wi doot ouermits ons zunden dat heylighe gheloue sal ons weder leuendich maken. O heer ghi weet oec wel dat wi cranck waren ende die duuel onse viant heuet ons iamerlicke bedroghen. O here ghi en sult vmmers uwe woerden niet loghenachtich maken

Want al hebben wi dus langhe gheleghen in die pijne der hellen daer wi mit onrecht in gheworpen zijn wij sullen nu nochtans verlost werden ouermits dijne rechtueerdicheyt.

¶ O rechtueerdighe richter hebben wi niet gheuast ende aelmissen ghegheuen. v kercken gheuisiteert. ende ander goede wercken ghedaen die v bet openbaer zijn dan wi wtspreken moghen. want ghij weet dat binnenste des menschen herten

§ Hier op sal die strenghe richter antwoerden ende segghen Al ist dat ghi dat doopsel ghehadt hebt ghij hebbet nochtans beulecket mit zunden. ende niet weder omme schoen ghemaect. Want int doopsel verzaecte ghi sathanam ende alle sine wercken ende ghi ghelouede mijn geboden te houden. ende nochtants hebstu mijn gheboden versmaet ende hebt sathanam den duuel ghedient. Hebtstu niet in dijn quaetheyt ende in dijn vloecken ende zweren den duuel voer goede aengheroepen. waer omme hebstu hem ghedient Heb ick niet gheseyt ghij en moecht mij

[fol. 84r]

ende den duuel niet dienen. Dezen hebstu ghedient ende nae mijn of nae mijnen geboden en hebstu niet gheuraghet. ¶ Als ick u lieden ende verdriet toe seynde hebt ghi mij daer ock in ghedanct ende ghelouet. Voerwaer neen ghi. mer ghi hebbet teghents mi dinen schepper gheblasphameert. ende hebt ghezworen bij minen ghebenediden wonden ende mijn passi ende martely. O ghi verwoede onuerstandel honden ghi hebt mi meer pinen aen ghedaen mit uwen vermaledijden vloecken ende zweren dan die ioden deden die mij cruusten. O mit wat zwaren pijnen sulstu ghepinighet werken. Want ick sal op v laten reghenen siedende peck ende bernende zweeuel. ¶ O ghi ypocriten wat ghebaecht ghi v van dijnen vasten. hebt ghi dat niet meer ghedaen omme lof des menschen. dan om mijnen wille ¶ Item in zunden hebstu dijn leuen toe ghebracht ende hebt gheene penitencie willen doen die wijle datstu die tijt hadste. Mer ghi docht hoe ghij die tijt toe brenghen mochste in idelheit ende in quaetheyt. ende ghi hebt lieuer geweest kinderen des duuels. dan kinderen des ewighen leuens. ¶ V buycken sal ick doen schoren ende ontwee rijten mit vuerighen tanden. ¶ Ghi segt ghi hebt in mi gheloeft is dat waer als ghi segt waer omme en hebstu dan mijn lere ende mijn gheboden niet bewaert

O ghi serpenten mit den monde hebstu veel gheseyt als die pharizeus dede mer mit der herten hebstu den duuel ghedienet. Van buten scheenstu simpel ende heylich van leuen mer van binnen waerstu grimmende honghierighe woluen. ¶ Ghi segt mi oeck dat ghi ghesundighet hebt teghen mi ende nochtans weerdich zijt te besitten dat ewige leuen omdat ghi dat doopsel ontfanghen hebt. Ten mach alsoe niet toe gaen want ten was v niet ghenoch. dat ghijt doopsel ontfanghen hadt ghi most oeck hebben ghedaen dat ghene dat ghi int doopsel beloeft hadt. Hadstu penitencie begeert te doen doe ghi ghezundicht haddet. sonder twiuel ic soude mi ouer v hebben ontfemen als ick ouer menighen sunder gedaen hebbe die hoer sunden leet waren ende begheerden penitencie te doen. ¶ Dit en hebstu nyet begheert te doen ende daer omme sal die helle horen mont on luken ende sal v leuendich verslinden

¶ Als die rechter dit gheseyt heeft. soe sal hi zijn aensichte wredelick keren tot den zundighen kersten menschen ende sal segghen. O ghi quade kersten menschen ick eysche van v mijn preciose heylighe bloet dat ick omme uwen wil wtghestort hebbe an die galghe des cruces om v te verlossen vander ewigher doot Hier op en sullen die zundighe menschen niet weten te antwoerden. ende si sullen staen als stommen. ¶ Dan sal die strenghe richter segghen. Siet want ic mijn duerbaer bloet omme uwen wil te vergheues wtghestort hebbe soe gaet haestelick van minen heylighen tot mijnde luchter siden.

[fol. 84v]

WAnneer die rechtueerdighe richter een ieghelike zunde ende doechde mit reden onderscoht heuet. Ende dye quaden wt den goeden verscheyden heuet nae dat een yeghelick verdient heeft So sal zijn ansichte bernen als een vuer Ende hi sal segghen tot sinenxij.apostelen. O ghi richters want ick v belouet hebbe te ordelen ouer leuendighen ende ouer doden. daer omme wijs nu dye sentencie ouer dit zundighe volck. Ende dan sullen die apostelen antwoerden. O here mit recht zijn se verdoemt. want si v heylighe gheboden versmaet hebben

¶ Dan sal die strenghe rechtueerdighe richter een anxtelicke sentencie gheuen. ouer den quaeden menschen ende ouer den duuelen ende sal aldus segghen.

§ Gaet van mi ghi vermalediden. in dat ewighe vuer. dat den duuel mit zijnen enghelen bereyt is van aenbeghinne der werlt. ¶ O wtuercoren mensche maeket dat vmmer dese onuerwinlike sentencie ouer v niet en werde ghegeuen.

§ Als die richter dit ghesproeken heuet. soe sullen die wrede duuelen daer bereit zijn mit ketenen ende mit crouwelen ende besluten die bi een mit ketenen. endestotense voert ende slaense mitten crouwelen ende brenghense mit groten ghecrijs int afgront der hellen. Die sielen sullen hoer handen slaen ende knersen op horen tanden ende hulen soe iamerlic. ende aldus sullen si vanden duuelen werden bracht in die ewighe verdoemenis myt siel ende mit lijf. Ende sullen daer ghepijnighet worden mit die onsprekelike pine daer te voren af ghescreuen is

§ Item het is te weten dat wi nu hebben ghescreuen alleen van die ansprake die god totten verdoemden quaden menschen segghen sal. ende hoe hij hem vragen sal mit strenghen woerden waer omme dat si die zunden ghedaen hebben.

§ Des ghelijcx sal hi oeck dancken sinen wtuercoren vrienden mit soeten woerden die hem ghedient hebben. Ende zijn strenghe aensicht en sal den wtuercoren vrienden ons heren niet wreet wesen an te sien.

[fol. 85r]

ALs dese strenghe sentencie ghegeuen is ouer den verdoemden. soe comen die wtuercoren vrienden ons heren ihesu xpristi die tot zijn rechter hant staen ende segghen aldus

§ O verueerlicke strenghe richter, onse sielen zijn soe zeer versaghet omme dine strenghe sentencie. die ghi ouer den verdoemden ghegeuen hebt. ons leden zijn beuende gheworden als dat wi nauwelick staen en moghen. ¶ O ons god O ons minlike troester. O here want ghi ons soe minlick behoet hebt dat wi mitten bosen niet ghetelt en zijn. Daer omme bidden wi v oetmoedelicke keer dijnen toerne van ons. Deze anxtelike sentencie der ewigher verdoemenisse zij veer van ons.