Ars moriendi

[fol. 1r]

Dit boeck is gheheyten dat sterf boeck.

Ghien hope en is in ons; O wi och we ons armen; Wi hebben de zile verloren; Wi sint se al quijt; Ic vervoere in mijne boethe

[fol. 1v]

DIt tegenwoerdighe boeck is gheheeten ende ghenoemt dat sterf boeck. of die conste van steruen. Ende is inholdende veel schoenre leren ho hem een yeghelick kerste mensche hebben zal die daer leyt in sinen laesten eynde. ¶ Ten yersten zoe is dit teghenwoerdige boec inholdende hoe die duuel den siecke mensche tempteert mit menigherhande becoringhe.
§ Ten anderen mael zo is dit boeck inholdende hoe dye barmhertighe ghezontmaker ihesus cristus mit zijnre ghebenedider moeder ende mit allen heylighen engelen den sieken mensce is troestende teghen des duuels becoringhe. ende sterket den siecken mensche in dat heylighe gheloue als dat hy alle des duuels temptacie ende becoringhe mach wederstaen ¶ Nu salmen voert mercken dat een yeghelick artikel deses teghenwoerdighen boeckes is inholdende zijn zonderlinge figuren unt veel scoenre exempelen. ˜:......

§ Hier beghint dat prologus.

ALle de philozophen zegghen bouen allen verueerlijcken anxtelijken dinghen zoe is dat alder verueerlicste dye doot des lichaems. nochtans en is hi niet toe ghelijcken bijder ewigher doot. Hier af seyt die heylige man sinte Augustinus Dat meerre verlies is van eenre sielen. dan van dusent lichamen. ¶ Sinte bernardus seyt. Alle die werlt en is nyet te ghelijcken bij eenre sielen. Daer omme zoe is die doot der sielen zoe veel mere te verueerlijcker als die siele edelre en de costelijcker is dan dat lichaem want dan die siele aldus costelick is daer om is die viant vander hellen altoes wt den mensche te trecken totter ewigher verdoemenissen. ende quelt den mensce in zijn laetste eynde mit die duuelsche temtacien. daer omme ist wel noot dat die mensche zijn siele bewaert op datse dye duuel ouermits sine becoringhe niet en brenghe in die ewighe verdoemenisse.

§ Nu ist van node dat hem dye sieke mensche voersie de wijle dat hij zijn verstant heuet. Mer leyder men vint vele menschen die menen dat zij weder omme ghezont zullen werden. ende dan zegghen si wanneer si ghezont zijn zo willen si haer zundighe leuen biechten ende beteren. dit doet die duuel op dat hijse brenghen mach ter ewijgher pijnen

[fol. 2r]

Bij aldustanighen valschen troesten. ende gheuenseden betrouwen omme te ghenesen valt die mensche dicwijl in de ewighe verdoemenisse. ¶ Nu salmen voert mercken ende verstaen dat den siecken mensche drye punten van groten node is die daer leyt in sinen laetsten eynde. ¶ Ten iersten male soe is den sieken mensce van groten node dat hy hebbe volcomen gheloue sonder enige twiuelachticheyt ofte wagghelinghe. Als dat hi volcomelic geloue dat cristus ihesus waerachtich god ende mensche is. ende om onzen wille den bitteren doot ghestoruen heeft aen die galghe des cruces. Wie aldustanighe gheloue niet en heuet die is seker ende wis dat hi nummeer salich en mach werden. Want onse lieue here ihesus cristus sprect in sinen heylighen euangelio. Qui crediderit et baptisatus fuerit saluus erit. Dat is te segghen. Die daer gelouet in my. ende die daer ghedoept is dese zal salich werden. want voerwaer die niet volcomelick en ghelouet. dat cristus ihesus een waerachtich god is ende datter anders gheen god en is. die en mach nummermeer beholden bliuen.
§ Ten anderen maele soe ist van groten noden dat die siecke mensce die in sinen laetsten eynde leyt volcomen biecht spreke ende waerachtich berouwe hebbe voer zijnen zunden. want ouermits ware biecht ende volcomen bitteren rouwe voerden sundem mach men verdienen die genade ende die barmherticheyt ons heren ihesu cristi. Ia al waert sake dat een mensce alle die sunden der werlt ghedaen hadde also veer als hij waerachtighe biechte spreke ende bitter berouwe voer sine sunde god en sal hem sine milde barmherticheyt niet weygheren. want hi heuet selue ghsproken in sinen heylighen euangelio. Dat hi aldus seyt. Ick en bin niet ghecomen omme die rechtueerdighe menschen te roepen. mer ick bin op dese werlt gecomen omme die zundighe menschen te roepen tot penitencien

§ O wtuercoren mensche heeft god den zundighen mensche lieuer dan die rechtueerdigen zo ist wel reden dat wi hem weder omme lief hebben ende versoenen ons teghen hem ende legghen ons stinckende zunden af ouermits waeren rouwe ende volcomen gehele biechte.

§ Ons here ihesus cristus leyt noch in sinen heyligen euangelio daer aldus geschreuen staet. Ic segghe v voerware dat die engelen inden ewighen leuen meer vrouden bedriuen ende hebben wanneer een zundich mensche bekeert wort dan van tien rechtueerdighe menschen O wtuercoren mensce weest altoes gedachtich deser vriendelijcker woerden die ons here tot allen zundijghen menscen sprect. en laet di die duuel also niet becoren dat ghi enighe dootsunden onghebiechtet laet. mer spreket alle dijne sunden volcomelijcken wt. want gij moghet den priester v zunden liuer openbaren ende biechten dan ewelijck mitten duuelen daer om gepinicht te werden.

[fol. 2v]

§ Ten derden male dat hi goet opsate in hem hebbe hem zeluen te beteren. ende alzo dat hij mit goeder meninghe voert aen niet meer en dencket te zundighen. ¶ Ten vierden male dat hi vergheue omme godes willen al die ghene die teghents hem ghedaen hebben. Ende dat hij bidde datmen hem vergeue omme gods wille dat hij teghens die menschen ghedaen heuet.
§ Ten vijften male dat hij wederkere zijn onrechtuerdighe goet dat hij mit onrechte ghecreghen heuet ¶ Ten sesten male dat hij volcomelick kenne dat cristus ihesus omme sinen wille ghestoruen is omme hem te verlossen vander ewijgher doot. ende dat hij geloue dat hi anders niet beholden en mochte blijuen zonder die passie ende die verdienste ons heren ihesu cristi. Daer omme zal hij gode dancken ende louen na sinen vermoghen.