Arsenaal. Jaargang 2

‘Litteraire heksenketel’

Een financieele hoog-conjunctuur in den litterairen winkel:

Het litterair jaar 1945-1946 belooft...

Het belooft nieuwe uitgaven, nieuwe spelling, nieuwe dichters, nieuwe tijdschriften en last not least nieuwe premiën.

De Leo J. Krijn-prijs mag verwacht worden en ook de uitgeversmaatschappij ‘De Gids’ zal niets onverlet laten om haar milde politiek in de toekomst met denzelfden ijver voort te zetten.

Reeds werden De Corte, Vanistendael, Van Herreweghen, Minne, e.a. met officieele prijzen vereerd en werd door de provincie Brabant een gift gedaan aan een 5-tal tijdschriften.

Met ongeduld wordt gewacht op de andere provincies.

[p. 177]

En dan zijn er nog kwatongen die durven beweren dat er geen cultuur-politiek gevoerd wordt: Laster, anders niets.

Ook extra-litteraire premiën werden reeds toegekend, o.a. aan Mevr. Van de Woestijne door ‘De Gids’.

Onverpoosd, week-in, week-uit, heeft Mevr. Van de Woestijne ons herinneringen gebracht: nu iets over haar overleden echtgenoot, dan weer bijzonderheden over de mode en de spijskaarten uit den tijd van..., doch het was ‘extra’-litterair.

Onlangs heeft ‘De Gids’ weer een premie toegekend voor twee dichtbundels. De gelukkige winnaars waren deze maal M. Brauns S.J. en R. De Vos, die respectievelijk 7.000 en 3.000 fr. werden uitbetaald. Daarmee sluit ‘De Gids’ een gelukkige reeks af.

Doch in een tijd van atoom-bommen en radar-uitzendingen past het niet meer om op de voeten te gaan, of liever te blijven loopen. Het is verouderd en orthodox.

Derhalve dient de levenswijze grondig gewijzigd te worden. Zoo zullen in de toekomst tentoonstellingen ingericht worden over nog te konterfeiten doeken. Anderzijds zal het raadzaam worden dat de dichters teruggrijpen naar het kreeftdicht ofte retrograde, om aldus geen mal figuur te slaan en een vers te kunnen beginnen met het laatste woord.

Zoo is reeds een proces over de Vlaamsche literatuur aan gang, terwijl de misdaad nog moet gepleegd worden. In afwachting dat een beschuldigingakte wordt voorgelegd blijft het openbaar ministerie aan het woord.

Kortom we leven in een zonderlingen tijd, maar 't is verdraaid een geestige boel waarin we verzeild zijn.

Ook ‘De Gids’ heeft zulks beseft en wil niet achter blijven om mondain en up-to-date te zijn. Zoo werd aan Karel Jonckheere een premie toegekend van 12.500 fr. (zegge twaalf duizend vijfhonderd frank) om een begonnen gedicht te voltooien. We kunnen niets anders dan het initiatief gelukkig achten.

Nu de geldmachten hun driften botvieren is het niet heelemaal ongepast de Muze met een paar duiten te verleiden.

Het schijnt ons echter eenigszins ongerijmd dat één onzer beste en vruchtbaarste dichters dergelijke stimulans noodig heeft. We lazen zoo pas ‘Avondbrieven’ van Jonckheere en zijn overtuigd dat zijn kunstenaarschap in crescendo-baan naar het summum groeit.

Het trof ons dan ook pijnlijk dat om de wereld op haar

[p. 178]

kop te plaatsen juist Jonckheere als medium werd uitgezocht. We meenen ten andere dat Jonckheere zelf vriendelijk voor de misplaatse attentie zal bedanken en zijn dan ook zoo vrij voor te stellen een zelfde bedrag toe te kennen aan een minder begenadigd dichter (naar beurs en inspiratie) opdat hij hieraan MEER ‘moreele sterke’ zou weten te putten dan Jonckheere die o.i. reeds sterk genoeg is.

Anderzijds stellen we voor om bij het Ministerie aan te dringen om zijn inspecteurs beter te bezoldigen, zoodat ze voor waardeering en erkenning niet aangewezen zijn op privaat-instellingen.

Rik Lanckrock.