Arsenaal. Jaargang 2

[p. 46]

Boekbespreking.

‘Een held van onzen Tijd’, door Michaïl Joerjewitsj Lermontow. Uitg. ‘De Sleutel’, (Juweelenreeks, Antwerpen, Nederlandsche bewerking van Karel Berg. 240 blz. Gebonden: 90 fr.

Lermontow (1814-1841) is, met Poesjkin en Gogol, één van de representatiefste figuren van de klassieke periode uit de Russische literatuur.

Zijn psychologische roman ‘Een held van onzen Tijd’, wordt dan ook terecht als één der beste werken uit dit tijdperk beschouwd.

Goede kritiek op een boek uitoefenen is erkennen dat de schrijver er in geslaagd is ons dieper in den mensch te doen kijken. In dit opzicht is Lermontow volmaakt geslaagd... doch is het wel aan ons om de degelijkheid van dit werk te proclameeren? Dat dit boek den tijd trotseerde is het bewijs dat het weerstand kon bieden aan den nietsontzienden tand. Onze recensie laat zich dus herleiden tot een poging om de Vlaamsche lezers die het werk nog niet kenden tot de lezing ervan aan te zetten.

‘De geschiedenis van een ziel, ook al is deze klein en verborgen, is tenslotte interessanter en nuttiger dan de geschiedenis van een heel volk’ (blz. 84) is de verantwoording van zijn psychologische analyse. De auteur trachtte dan ook een zeer gecompliceerd karakter te ontleden. Hij schetste ons een zeer type waarin hartstocht, levensmoeheid, verveling, haat, twijfel beurtelings opborrelen op de meest paradoxale wijze; een mensch die van zichzelf getuigt: ‘Mijn heele leven is tot nog toe tenslotte niets anders geweest dan een aaneenschakeling van treurige en mislukte tegenspraken van mijn hart en van mijn verstand.’ (blz. 118); een mensch die op bijna sadistische wijze zijn genoegens voorbereid en waarvan men toch onmogelijk kan getuigen dat hij een lage verworpeling is. Rond dit centraal figuur bewegen zich andere personen die met hetzelfde psychologisch doorzicht werden geanalyseerd of beter nog gesynthetiseert tot levensbeelden van de menschelijke complexi-

We vernoemen kapitein Maxim Maximitsj, een schrijnende tegenstelling met Petsjorin (hoofdpersonnage) door zijn primitieve rondborstigheid en openhartigheid; dokter Werner, een alles-begrijpend en -aanvoelend mensch.

Ook de diepte-peiling in de vrouwelijke psyche is eenvoudig meesterlijk.

Benevens zijn persoonstypeering heeft Lermontow nog die verdienste, dat hij met sterke compositorische kracht het tijds-

[p. 47]

beeld schetste van het Tsaristische Rusland, waar verveling en levenszatheid de drijfveeren waren van brutale abnormaliteiten en perversiteiten.

Voor alles echter gaal onzen eerbied naar den kunstenaar die den mensch beschouwd heeft als den voedingsbodem waarin demonen en engelen door elkaar krioelen.

Rik Lanckrock.

‘Frederika Wouters wordt Advokaat’, door Paul de Ryck. ‘Goudenregenreeks’ nr. 4.

De ‘Goudenregenreeks’, onder redactie van Jos. Cels, brengt in kleine brochures korte novellen op de boekenmarkt. In verband met het probleem van ‘goedkoope’ en ‘degelijke’ volkslectuur is deze reeks nog steeds vatbaar voor gegronde kritiek ten opzichte van prijs, litterair gehalte, diversiteit, typographische verzorging, e.d.

Het dient echter toegegeven dat door deze reeks reeds één bepaalde leemte werd aangevuld en schunnige pamfletten van verdacht allooi uit de krantenhuisjes werden verdreven.

Als nummer 4 uit de reeks verscheen ‘Frederika Wouters wordt Advokaat’ door Paul de Ryck, een novelle die in haar genre - eenvoudige vertelkunst - verdienstelijk mag genoemd worden.

Rik Lanckrock.

‘Nonkel Fons’, ‘Jeugdklanken’. Uitgave: Goede Pers, Averbode: 1945. 128 blz. Ingen.: 50 fr.

Een bonte verzameling voor de school. Uit ‘Jeugdklanken’ zal de onderwijzer naar hartelust kunnen putten. Denk eens: 13 spreekkoren. 3 tooneel-, 7 voordrachtstukjes en 14 liederen met de muziek erbij, en dàt over allerlei onderwerpen. (Maria, Paus, Christus, ouderavond, Allerzielen, Kerstdag, enz.)

Het werkje is goed uitgegeven, maar de taal mocht werkelijk héél wat beter verzorgd zijn.

A. de Longie.

‘Tijd, ruimte, relativiteit’, door Mariën. 84 blz. 15 fr. (De Nederlandsche Boekhandel)

Het feit, dat een boek met een zulkdanig onderwerp in het Nederlandsch is gesteld en voor een ruimen kring werd opgevat, maakt het reeds sympathiek. Tijd, ruimte en relativiteit zijn begrippen waarover veel wordt gepraat, maar die weinig begrepen zijn. De kenner zal in dit boekje niets anders zien dan een synopsis met aanteekeningen. Zoowel de inhoud als de voorbeelden doen terugdenken aan den nuchteren universitairen kursus, die op het einde van het jaar heel vlug en met weinig commentaar wordt gegeven. Enkele aanhalingen

[p. 48]

zijn tot den draad versleten of lukraak weggenomen uit de boeken van Eddington, zoodat men den indruk heeft, dit allles reeds honderd maal te hebben gelezen. Voor leken is het boek beter geschikt. Het blijft een beetje droog en opgehoopt, tengevolge der plaatsruimte, doch het zal alleszins aanleiding zijn om zich in de problemen der veeldimensionale natuurkunde dieper te interesseeren. Een waarschuwing echter: dit boekje moet meermalen herlezen worden.

Een spijtig tekort: de schrijver is een streng mathematicus. Daardoor wordt wat te kort gedaan aan enkele verklarende filosofische beschouwingen, die aan de boeken van Eddington, Jeans en Huxley spanning en charme geven. Ook natuurwetenschappen kunnen voor een mensch en niet voor een rekenmachine geschreven worden.

In ieder geval een boekje dat de moeite waard is te worden gelezen.

R.J. de Namur.

Wat onze Vlaamsche kunstenaars moeten weten.

Er werd en er wordt wel eens geklaagd, over het te geringe aantal Vlaamsche kunstenaars, dat voor de micro van onzen nationalen radio-omroep optreedt. Inderdaad, hier kan iets ten goede gewijzigd worden. Weten onze Vlaamsche kunstenaars, echter, dat zijzelf de grootste schuld aan dien toestand hebben? Weten zij dat het N.I.R. zijn deuren wijd open zet voor allen die voor zijn micro willen treden hetzij als declamator, zanger of muzikant?

Wat van onze kunstenaars verlangd wordt is, 1^o dat zij zich bekend maken door een aanvrag te richten tot den Auditiedienst van het N.I.R. Flageyplein te Brussel, 2^o dat zij een proef van bekwaamheid afleggen in de studio, want niet ieder kunstenaar voldoet aan de speciale eischen van de micro.

Ook onze koorvereenigingen en orkesten zijn welkom en worden uitgenoodigd om een auditie aan te vragen. Om de kosten en de moeilijkheden te vermijden, welke verbonden zijn aan de reis door een groot gezelschap vanuit de provincie naar de hoofdstad, komt de auditiejury bij hen ter plaatse een proef afnemen op een overeen te komen datum.

Dat ieder die meent zich in een kunstgenre bekwaamd te hebben, niet langer aarzelt en zijn kans waagt. Er is in onzen tijd geen snellere manier om naam te maken, ook buiten onze grenzen, dan langs de radio-omroep om. Een geslaagd examen, afgelegd voor de jury van den Vlaamschen Auditiedienst, opent tevens de studiodeuren van onzen Franschtaligen zender en van alle Belgische gewestelijke zendstations: Antwerpen, Gent, Kortrijk, Luik, Namen en Henegouwen.