Arsenaal. Jaargang 1

[p. 116]

‘Droom bij de golven’.

Ik was in dien tijd een knaap, een herder met kastanjebruin haar. In de bergen die de voortzetting zijn van de steile kusten van het eiland Skiathos hoedde ik de geiten van het ‘Maria-Boodschap’ klooster. Ik beschikte over een kleine, door de natuur gevormde haven met het daartoe behoorende hinterland, een tamelijk groot berggebied, dalen, afgronden en bosschen. De boer kwam maar dan op het veld wanneer hij zaaien of ploegen wilde en sloeg daarbij driemaal een kruis en zegde: ‘Ik bewerk dezen akker in den naam des Vaders en des Zoons en des Heiligen Geestes, omdat de vreemdelingen, de voorbijtrekkende reizigers en de vogels van den hemel iets te eten zouden krijgen en omdat ik terzelvertijd voor mijn moeite zou beloond worden.’

Ik zelf, zonder te ploegen of te zaaien kreeg gemakkelijk mijn deel van den oogst.

Ik deed zooals de hongerige volgelingen van den Heer en zette zonder ze te kennen de wetten van het Deutoronoom te mijnen gunste in de prakijk om.

De wijnberg behoorde slechts dan aan een arme weduwe wanneer zij er persoonlijk verscheen om de druivenstokken te overzien, om te babbelen, haar korf met druiventrossen te vullen, of te oogsten als er nog iets te plukken overbleef. De overige tijd was het stuk grond van mij.

De eenige mededingers hierin waren de kamerwachters van het gemeentehuis, die, onder voorwendsel, de hoven en de velden van de boeren te bewaken er een handje van weg hadden steeds de beste vruchten uit te kiezen. Deze waren inderdaad slecht over mij te spreken. Gevaarlijke tegenstanders!

Mijn eigenlijke weiden lagen iets hooger, buiten het gebied der olijfbosschen en wijnbergen, maar niettegenstaande dat waagde ik mij dikwijls over de scheidingslijn. Daarboven op twee hellingen en drie bergtoppen vol struikgewas, kruid en heesters hoedde ik de geiten van het klooster. Ik had een maandelijksch loon van vijf drachmen, later ontving ik er zes. Bovendien kreeg ik van het klooster banden voor mijn puntschoenen en veel zwart brood of ‘Pitta’ zooals de monniken het noemden.

Mijn eenige gebuur in de dieper gelegene, aan mijn weiden palende gebieden was Kyrios-Mochos, een kleine grondbezitter

[p. 117]

van bizonder allooi. Hij bewoonde een kleine mooie villa samen met zijn nicht Moschula die hij als pleegkind opgenomen had. Hij was weduwnaar en had geen kinderen. Hij had ze bij hem genomen omdat ze een wees was en hij had ze lief als zijn eigen dochter.

Kyrios-Mochos had als handelsreiziger een fortuin bijeengebracht. Hij bezat reeds een uitgestrekt grondgebied en door zijn overtuigingstalent kon hij enkele arme geburen ertoe brengen hem hun akkers te verkoopen. Zoo had hij acht tot negen nevens elkaar liggende velden die hij door een muur omheinde en die met het oorspronkelijk bezit een aanzienlijk stuk grond vormden. De kosten van het omheinen waren zeer hoog, misschien wel grooter dan de waarde van het gansche bezit. Maar hj bekommerde er zich niet om, want hij wilde voor hem en zijn nicht om het zoo uit te drukken, een eigen koninkrijk hebben.

In den eenen hoek van het stuk grond had hij zijn villa met twee verdiepingen gebouwd. Hij zuiverde en herzuiverde de verschillende kleine beekjes en deed ze bij elkaar vloeien, vormde zoodoende een waterreservoir voor bewatering van velden en tuinen. Hij verdeelde het bezit in vier door hagen van elkaar gescheiden grondstukken: een wijngaard, een olijfbosch, een boomgaard en een moestuin.

Hij kwam er zich vestigen en leefde ononderbroken op het platteland. Zeer zeldzaam ging hij naar het naburige stadje. Hij had verder werk genoeg in zijn uitgestrekt koninkrijk. Terwijl de bovenmuur bijna tot aan den top van den kleinen berg omhoog liep, werd de onderste bij sterken noordenwind bijna door de zeegolven omspoeld.

Als eenig gezelschap had Kyrios-Moschos zijn lange pijp, zijn rozenkrans, zijn hark en zijn nicht. Het meisje kon twee jaar jonger zijn dan ik. Zij sprong van rots tot rots en liep van baai tot baai - de kust bestond uit een opeenvolging van zeeboezems - zij zocht mossels en ving kreeften. Ze had warm bloed en was opgewekt als een strandvogel. Haar heerlijke gestalte herinnerde aan de bruid uit het volkslied die op haar broeders bevel den wijngaard bewaken moest:

Hier ben je naast mij mooi kindje
Met je oogen als duifjes.

Hoe prachtig wit glansde onder haar golvend haar de

[p. 118]

sneeuwwitte hals, die nog witter was als de zachte huid van haar snoezig aangezicht. In haar opgewektheid geleek ze op mijn liefste geitje dat ik Moschula gedoopt had.

De westkant van het landhuis gaf uit op het bosch dat zich over den bergtop tot op de andere helling uitstrekte. Daar begon mijn gebied dat de monniken als afgrazingsgebied voor de geiten uitgekozen hadden.

Zekeren dag als ik naar gewoonte mijn geiten telde - ik had er zes-en-vijftig - was Moschula, mijn lievelingsgeit verdwenen. Er waren er nog slechts nog vijf-en-vijftig. Ware het een andere geit geweest, ik had het nauwelijks opgemerkt. De afwezigheid van Moschula viel me echter onmiddellijk op. Een groote angst bekroop mij. Had misschien een arend het dier geroofd?

Op deze plaats die wat lager gelegen was, waren slechts zelden arenden of andere roofvogels te zien. Hun nesten waren veel hooger, in westelijke richting op den uit witte rotsen bestaanden berg, ‘het arendsnest’ zooals het volk hem noemde.

Toch kon het misschien wel gebeuren dat een van de vraatzuchtige vogels aangelokt door de schoonheid van Moschula in de dieper gelegen gebieden afgedwaald was.

Ik was radeloos!

- ‘Moschula! Waar is Moschula?’

Ik had echter de aanweziheid van Moschula, de nicht van Kyrios-Moschos niet opgemerkt. Bij toeval stond haar venster open. De muur van het grondstuk en het er aanpalende landhuis waren ongeveer vijfhonderd schreden van de plaats verwijderd waar mijn kudde graasde. Als het meisje mijn stem hoorde leunde zij uit het venster en riep:

- ‘Wat is er gaande? Wat wil je van mij?’

Ik wist eerst niet wat ik haar zeggen zou.

- ‘Ik roep op Moschula, mijn klein geitje... ik heb met U niets te zien.’

Als zij mijn stem vernam sloot zij haastig het venster en verdween. Een paar dagen later sloeg zij mij gade op dezelfde plaats vanuit haar venster. Ik lag uitgestrekt in de schaduw van een boom terwijl de geiten in mijn omgeving graasden, ik floot een bekende melodie, een herderslied zoo voor mezelf.

Ze riep me toe:

[p. 119]

- ‘Een zonderlinge manier om te zingen. Ik heb U nooit schalmei hooren spelen: een herder zonder herdersfluit is toch iets merkwaardigs.’

Ik had weliswaar een schalmei maar bezat den moed niet haar iets voor te spelen. Om haar aangenaam te zijn besloot ik toch mijn muzikaal talent niet onder de korenmaat te houden. Ik weet niet hoe haar mijn fluitspel beviel. Ik weet alleen dat ze mij als belooning enkele vijgen en een weinig honig toegooide.

Zekeren avond had ik mijn kudde tot aan de kust gedreven waar de rotsen ontelbare golfjes vormden. Holen gaapten in de rotswanden. Alles werd van het witte schuim overspoeld. Terwijl ik het klotsen der golven aanschouwde steeg in mij het groote verlangen - het was in Augustus - een bad te nemen.

Ik dreef eerst mijn kudde tusschen twee hellingen op den rotswand, op het voetpad waarlangs ik beneden gekomen was en langswaar ik 's nachts terugkeerde naar de omheining. Alhoewel de geiten geen honger meer hadden liet ik ze daar het vette gras afbijten. Zeven of acht bokken droegen bellen en ik dacht aldus dat de dieren samen zouden blijven.

Ik liep terug naar beneden en kwam op het strand. De zon was juist onder gegaan en over het naburige eiland rees de volle maan. Links van mij zag ik nog den vuurgloed der laatste zonnestralen.

Rechts van de rotsen aan de kust lag een zeegeul die met kristalachtige witte mosselen en glinsterende bonte kiezelsteenen aangeduid was. Juist als hadden zeenimfen deze plaats versierd. Van de geul uit slingerde zich een klein pad langs de kust langswaar men den dieper gelegen ingang van Kyrios-Moschos' bezit bereiken kon.

Ik ontkeedde mij en dook in het water. Ik waschte mij eerst over gansch het lichaam en begon dan te zwemmen. Ik voelde mij één met de golven, één met het zoute en koude element. Ik wilde het water nooit meer verlaten, immer verder in de open zee zou ik gezwommen zijn, had mij de bezorgdheid om mijn kudde niet gekweld. Hoe gedwee de dieren ook naar mijn stem luisterden, hoe gewillig ze mij ook gehoorzaamden, het waren kinderen. Ik was bang dat de eene of de andere zou wegloopen en had geen lust op de belhamels af de verdoolde dieren achterna te loopen. De onbekende dief had, toen Moschula mijn lievelingsgeitje weggeloopen was, het vergulde belletje met een

[p. 120]

zijden band gestolen. Nu had ik het beestje in de nabijheid waar ik mijn kleederen achtergelaten had met een strik aan een struikwortel vastgebonden.

Ik sprong terug uit het water, kleedde mij aan en wilde naar de omheining terugkeeren. Op dit oogenblik vernam ik een luide plons net als een menschenlichaam dat in de golven stort. Het geruisch kwam uit de richting der mosselgeul. Ik wist dat Moschula, de nicht van Kyrios-Moschos, hier soms baadde. Ik zou het echter nooit gewaagd hebben haar badgebied te naderen had ik geweten dat zij de gewoonte had van tijd tot tijd in den maneschijn te baden.

Ik ging zeer traag enkele passen verder, klom langs het pad omhoog en verborgen achter een struik, beschut door de rotspunt, boog ik mij voorzichtig naar voor. Het was inderdaad Moschula, die zich splinternaakt door de schuimende golven bewoog. Ik herkende haar duidelijk in den klaren schijn der volle maan in wier zilveren dansstralen de fosfoorachtige golven een magischen dans voortooverden. Ze was zooeven ondergedoken en toen zij weer boven kwam droop het als parelen uit haar haarlokken. Bij toeval keek ze naar mij op zonder mij te bemerken. Ze was overigens een uitstekende zwemster.

Om ongemerkt weg te komen moest ik zoo snel mogelijk over het hoogste punt der rots loopen, mij achter de struiken verbergen, mijn klein geitje losmaken en zonder het minste gerucht verdwijnen. Ik liep echter gevaar dat het meisje mij ontdekken zou als ik juist op de rotspunt zou komen. Ik hield het voor onmogelijk onopgemerkt weg te komen terwijl zij naar de rotsen keek. In den klaren maneschijn kon ik aan haar blik niet ontsnappen. En dit zou haar den schrik op het lijf jagen. Misschien riep zij wel om hulp, om mij later wegens twijfelachtige bedoelingen aan te klagen. En dan, wee den armen herder.

Mijn eerste inzicht was haar door luid gekuch mijn tegenwoordigheid te melden en haar toe te roepen: ‘Ik ben hier en wist niet dat... Wees niet bang. Ik ga dadelijk weg...’

Uit aangeboren schuchterheid had ik hiertoe den moed niet. Ik was in de bergen ook nooit in de gelegenheid geweest een leergang in de beleefdheid of in de goede zeden te volgen. Ik kwam terug aan den voet van de rots en wachtte af wat gebeuren zou.

Zij zal niet lang meer hierblijven, dacht ik. Zij zwemt nog een paar maal uit, kleedt zich dan aan en gaat naar huis.

[p. 121]

En ik herinnerde mij den waardigen Pater Sisois en den biechtvader van het klooster, Grigorios, die mij zoo dikwijls aangeraden hadden alle verleiding, vooral deze van het zwakke geslacht te vermijden.

Moest nu haar nachtelijk bad lang duren? Hoe zou ik hier vandaan komen zonder dat zij mij opmerkte? Om naar mijn kudde, waarover ik mij stilaan meer en meer begon te bekommeren, terug te gaan moest ik niet ver van waar zij baadde voorbijgaan, ofwel, om dat te vermijden - zij mocht mij in geen geval opmerken - moest ik met mijn kleederen in het water duiken, in tegenovergestelde richting wegzwemmen en langs een grooten omweg mijn dieren bereiken. Dit vergde een uur en meer, zoolang mocht ik mijn kudde niet alleen laten.

Er bleef mij iets over dan te wachten. Ik hield den adem in om haar mijn aanwezigheid niet te verraden. Ik voelde mij totaal onschuldig en dat suste mijn geweten. Maar niettegenstaande dat kreeg de nieuwsgierigheid de bovenhand... Ik klauterde heel voorzichtig terug op de rotspunt en verborg me achter een struik: ik leunde lichtjes naar voor om het zwemmende meisje te zien.

Als een wonder, als in een droom staarde ik haar aan. Zij had zich al zwemmende enkele meters uit de baai verwijderd den rug naar mij toegekeerd. Ik zag met wellust haar donkerglanzend haar, haar hals, haar melkwitte schouders, haar fijngeciseleerde armen, dit alles leek een sprookje in den glans van de lichtende stralen der volle maan. Ik bewonderde haar mooigevormde heupen, haar kuiten, haar voeten; het geheel in een zeldzaam spel van licht en schaduw in den dans van de fonkelende waterdeining. Haar boezem zag ik niet maar ik benijdde de golven die hem streelden. Een heerlijke droom die op het water weggleed. Ik leefde als in een heilige extase. Rondom mij zonk al het aardsche weg.

Ik herinner me nu niet meer of in mij plotseling den wensch opkwam haar om hulp te hooren roepen bij het zien van een groote visch of iets dergelijks. In elk geval kon ik niet genoeg naar dit zwemmend droombeeld kijken. Ik begon te twijfelen, zou ik in het water duiken en mij langs den landweg in tegenovergestelde richting verwijderen? Of zou ik hier blijven en verder van het verrukkend schouwspel genieten? Eensklaps riep het geblaat van het geitje me in de ruwe wereld der werkelijkheid terug.

[p. 122]

Dat had ik toch nooit verwacht. Mij viel het niet zwaar rustig te blijven, maar de vierbeenige Moschula kon ik op den duur het zwijgen niet meer opleggen. De onbekende dief had wel het belletje maar niet haar tong meegenomen. Ik wist niet wat ik doen moest. Van de methode van het knevelen die bij menschen toegepast wordt wist ik toen nog niets. En, had ik er iets van af geweten dan had ik er waarschijnlijk niet aan gedacht. Buiten mezelf van ontroering liep ik naar den struik waaraan het vastgebonden stond. Ik wilde het met den handpalm den muil toehouden om het geblaat te beletten. Ik dacht er niet aan dat het meisje mij gemakkelijk ontdekken kon vooraleer ik de geit bereikte, al kwam ik zoo voorzichtig mogelijk uit mijn schuilplaats te voorschijn. Ook was ik om het leven van het dier bekommerd. De strik waarmee ik het aan den struik vastgebonden had was veel te kort. Hoe gemakkelijk kon hij zich bij de onrust van het kleine schepsel rond den nek verwikkelen en het wurgen.

Ik weet niet of het badende meisje, de geit gehoord had. Maar zelfs indien zij ze gehoord had, was daar iets ongewoons aan? Waarom zou ik bang geweest zijn? Als een zwemmer, die nog nooit zoover van het strand af geweest is, het geluid van een dier hoort is dat toch niets buitengewoons! Maar op het oogenblik dat ik over de spits van de rots kroop kon de katastroof gebeuren. Het jonge meisje - al had zij ja dan neen de stem van het dier gehoord - bemerkte mijn donkere schaduw tusschen de struiken op de rots en gaf een half onderdrukte gil uit angst.

Mij beving een ijzige schrik maar ook een onbeschrijflijke zorg. Dat had ik niet gewild. Mijn knieën beefden en ik riep. ‘Wees niet bang... Ik doe je geen kwaad...’

Ik beraadslaagde: moest ik haar ter hulp snellen - want door de angst kon haar gemakkelijk in het water wat overkomen - of zou ik snel op de vlucht slaan?

In de verte kwam bij toeval langzaam een roeiboot uit het labyrint der talrijke bochten aangevaren. Deze verschijning in plaats van het meisje gerust te stellen jaagde haar nog meer schrik op het lijf.

Een gillende kreet doorboorde de maanklare nacht. Op hetzelfde oogenblik zag ik hoe zij onderdook en in de golven verdween.

Ik moest handelen. De boot was nog tamelijk ver verwij-

[p. 123]

derd van de plaats waar zij ondergegaan was. Het was ook een vraagteeken of men het voorval opgemerkt hd. In duiksprong stortte ik mij van de rotspunt in het water. Ik had hier dikwijls zelf gezwommen en wist nauwkeurig dat de diepte van de zee op deze plaats meer dan twee menschenlengten bedroeg, steenen lagen er niet en er kon me dus niets overkomen. Snel kwam ik aan de oppervlakte van den zeespiegel terug. Ik wist dat er in deze omgeving verscheidene kleine draaikolken waren die ook een geoefend zwemmer konden verslinden indien het hem aan de noodige tegenwoordigheid van geest ontbrak. Met enkele krachtige slagen was ik in haar nabijheid.

Ik kon duidelijk zien hoe zij op den zeebodem met den dood worstelde. Ik dook onder, nam haar vast en zwom naar de oppervlakte terug. Ik hield haar met den linkerarm omvat en voelde haar zwakke adenhaling op mijn wang. God zij dank, het was dus nog niet te laat. Ik slaagde erin haar met een krachtigen ruk op mijn rug te krijgen. Zwemmend met rechterarm en beide voeten naderde ik het strand. Mijn krachten schenen verdubbeld. Ik dacht aan niets anders dan haar leven te redden. Geen zondige bedoeling was op dit oogenblik in mijn hart.

Nooit zal ik het zachte aanvoelen van dit reine meisjeslichaam vergeten, ...enkele oogenblikken zonneschijn in mijn anders zoo onzinnig leven. Alles was voor mij als een sprookje en een droom. Welk verschil tusschen dit kontakt en de omarmingen en liefkozingen der gemeene wereld! De op mij rustende last was voor mijn ziel een verlichting zooals ik tot nu toe nog niet ondervonden had. Met mijn eigen handen had ik bezit genomen van een droom die - spijtig genoeg - zooals alle droomen slechts een droom bleef.

Moschula was gered. Zij behield het leven. Ik heb haar nooit terug gezien, ik weet ook niet wat er uit haar geworden is. Dat is me tenslotte ook om 't even, want ze is thans voor mij niets anders meer dan een gewone Evasdochter zooals alle vrouwen.

Ik had echter een losprijs voor haar leven moeten betalen. Zooals ik het gevreesd had vond mijn kleine lievelingsgeit daadwerkelijk den dood door verstikking in den strik waarmee ik ze vastgebonden had. Dit ontstemde me niet zoo zeer, want het meisje was dit offer wel waard.

Met de financieele ondersteuning der monniken bezocht ik enkele instellingen van hooger onderwijs. Men verwachtte dat

[p. 124]

ik een geestelijke zou worden. Ik werd echter rechtsgeleerde wat geen verwondering wekte daar ik o.a. twee scholen voor opleiding van geestelijken met goed gevolg doorloopen had.

Was het misschien dit avontuur - éénig in zijn soort - de droomerige herinnering aan het badende meisje, dat mij belette clericus te worden? Ik geloof het niet want juist deze herinnering had er mij moeten toe drijven de monnikskap te dragen, want dan was mijn ‘droom bij de golven’ waarschijnlijk mijn schoonste levensdroom gebleven.

Alexandros Papadiamandis (Athene)

(Vertaling van Joris De Graeve.)