De arbeidsenquête van 1887. Deel 2: Maastricht

Verhoor van den heer H.J. Hollands.

8434. V. Welke zijn uw voornaam, naam, ouderdom, beroep en woonplaats?

A. Hendrik Josephus Hollands, oud 30 jaren, molenaar in de Koninklijke Nederlandsche papierfabriek, wonende te Maastricht.

8435. V. Zijt gij jong op de fabriek gekomen?

A. Ik ben er op mijn 21ste jaar gekomen.

8436. V. Hebt gij vroeger op eene andere fabriek gewerkt?

A. Ja, op de glasblazerij van de firma Regout.

8437. V. Hoe oud waart gij toen gij op die glasblazerij kwaamt?

A. Omtrent 13 of 14 jaren.

8438. V. Hadt gij niet eerder op de fabriek kunnen komen? Wellicht was dit niet noodig, uw vader kon u wellicht groot brengen zonder dat?

A. Mijn vader was slechts een eenvoudig werkman bij den heer Lhoest, die mij echter tot op mijn 13de jaar heeft laten schoolgaan om wat te leeren.

8440. V. Weet gij nog wat ge op de fabriek van den heer Regout moest doen, toen gij daar als jongen van 13 jaar kwaamt?

A. Ik was glazendrager; hetgeen gemaakt werd moest ik naar den oven brengen. Toen ben ik geworden groote gamin, dat was het werk te warmen in den oven.

8441. V. Werktet gij in dag- en nachtploegen?

A. Ja.

8442. V. Dus ge hebt wel tijden gehad, dat ge een geheele week lang niet op uw bed kwaamt?

A. Wij werkten om de 14 dagen als dag- en nachtploeg, zoodat wij 14 dagen achtereen 's nachts werkten.

8443. V. Dat was dus geen gemakkelijk leven?

A. Och, Mijnheer, wij zijn voor werken in de wieg gelegd, en er dus aan gewoon.

8444. V. Hoelang zijt gij bij de heeren Regout gebleven?

A. Tot ik geloot heb. Daar ik, uit dienst komende, toen niet meer verdienen kon, ben ik naar de fabriek van den heer Lhoest gegaan.

8445. V. In welke betrekking zijt gij daar?

A. Als molenaar.

8446. V. Wat is dan uw werk?

[p. 236]

A. Het gereedmaken van de pap voor de fabricage van het papier. Ik heb alleen het opzicht over den molen.

8447. V. Hoelang duurt uw werkdag?

A. Ik begin 's morgens te 6 uren en eindig 's avonds te 6 uren.

8448. En hebt ge geen nachtwerk?

A. 6 dagen werk ik en dan 6 nachten.

8449. V. Dus gij werkt met twee ploegen?

A. Ja.

8450. V. Worden daar aankomende jongens ook bij gebruikt?

A. Ik heb er twee bij mij.

8451. V. Hoe oud zijn die?

A. 22 en 27 jaar.

8452. V. Noemt gij dat jongens?

A. Ja.

8453. V. Dus, omdat zij in uw dienst zijn? Maar dat zijn toch geen kinderen?

A. Neen, die kunnen in ons vak niet gebruikt worden.

8454. V. Dus hebben wij elkander straks niet begrepen, toen ik vroeg of er aankomende jongens waren en door u ja geantwoord werd, ofschoon gij neen bedoeldet. Maar er zijn in ieder geval geen kleine jongens, die komen daar niet te pas?

A. Neen, die kunnen bij ons niet werken.

8455. V. Hoe gaat het bij de verwisseling der ploegen?

A. Deze week heb ik dagdienst. Zaterdag-avond kom ik af en moet na 48 uren rust Maandag-avond om 6 uren beginnen; heb ik de nachtweek, dan kom ik Zondag 's morgens om 6 uur af en heb 24 uren rust en moet dan Maandag 's morgens om 6 uur weer beginnen.

8456. V. Hoeveel loon hebt gij?

A. Wij werken per stuk, dat wil zeggen per kilo. Ik verdien daarmede ongeveer f 1,40 à f 1,50 per dag.

8457. V. Kunt gij daarmede rondkomen, of verdient de vrouw er ook wat bij?

A. De vrouw werkt op de schilderkamer van de fabriek Regout.

8459. V. Wat verdient zij daar?

A. f 7, f 8, f 9 in de 14 dagen.

8461. V. Hebt gij kinderen?

A. Een kind en een is overleden.

8462. V. Waar laat gij het kind indien de vrouw op de fabriek is?

A. Bij mijne schoonmoeder, die daarin nog eene tegemoetkoming vindt, terwijl ik weet dat mijn kind goed bezorgd is.

8463. V. Uw verhoor is afgeloopen.

H.J. Hollands.