Antilliaanse Cahiers. Jaargang 4

[p. 391]

Een paar woorden tot slot
Aan de huidige jeugd van Curaçao

Met oprechte vreugde heb ik gemerkt, dat onze jeugd ontwaakt uit de versuffing van zovele jaren, te oordelen naar de oprichting van culturele centra en de uitgave van kranten, die artikelen bevatten met een sociale, morele en politieke inslag. Dit bemoedigende teken heeft mij ertoe aangezet aan mijn herinneringen iets uit de geschiedenis toe te voegen en het geeft me bovendien de moed deze jongeren van harte geluk te wensen met het feit, dat zij een taak op zich hebben genomen, maar hun tegelijkertijd te waarschuwen, opdat schone, maar valse perspectieven hun oordeel niet verwringen en hun goede trouw niet verschalken.

Als een leven vol dynamiek, vrijwel een halve eeuw volgehouden, de geest kan voorbereiden voor diepgaande waarnemingen, dan geloof ik, dat ik in de gelegenheid ben geweest een schat aan ervaringen op te doen. In mijn wisselvallig leven heb ik talloze zonderlinge gebeurtenissen zich zien afspelen; ik heb krachtsinspanningen van velerlei aard meegemaakt en heb met bijzondere belangstelling de wrede strijd tussen idealisme en harde werkelijkheid, schone theorieën en verpletterend realisme, sofismen en waarheid en vaak ook tussen leven en dood gadegeslagen. Ik maak van deze gelegenheid gebruik, die misschien de laatste is, om mijn ervaringen aan de huidige jeugd van Curaçao over te dragen. De evolutie der ideeën, die thans de wereld beroeren, is zo groot geweest en zo volkomen tegengesteld aan alles, wat wij als grondslag beschouwden

[p. 392]

voor de ontwikkeling van de moraal, zowel als van kunst en politiek, dat zij ontegenzeglijk verwarring heeft gebracht. Een waar Babel aan ideeën heeft zich van de wereld meester gemaakt en wel zo, dat men niet meer weet in welke richting de Waarheid te vinden is.

Wijsgerige opvattingen en briljante theorieën hebben tot vervelens het bewijs geleverd, dat ‘het bereiken van een ideaal, het begin is van een desillusie’. De moraal is in de nieuwe theorieën zo zeer gerelativeerd dat zij haar karakter van algemene maatstaf verloren heeft en zo elastisch is geworden dat zij naar willekeurige inval kan worden gehanteerd. In kunst is hetzelfde gebeurd. Maar in de politiek voelen we eerst recht de nieuwe gang van zaken. In het algemeen is het een uiterst moeilijke zaak nieuwe, politieke principes in te voeren, daar dan opvattingen, die vroeger zijn ontstaan, moeten worden ontzenuwd. En al valt het niet te ontkennen dat zeer veel reeds lang bestaande belangen even zovele hinderpalen kunnen vormen bij de verwezenlijking van een rechtvaardige regeringsvorm, wij moeten niettemin toegeven, dat die belangen de pijlers geworden zijn, waarop de regeringsstructuur rust en dat deze onvermijdelijk inéén zou storten als een gedeelte van die grondslagen er onder uit zou worden gegraven. De evolutie moet langzaam geschieden en zorgvuldig worden uitgevoerd. De politieke chaos die in een deel van de wereld heerst, is ontstaan door een te snelle vervanging van het ene extreme regime door een ander, dat de schoonste toekomst voorspiegelt, maar in de praktijk faalt en ten slotte tot een nog gevaarlijker stelsel wordt.

Deze grove schets van de huidige wereldsituatie is noodzakelijk om te begrijpen, waarom het nodig is, dat wij grondig

[p. 393]

en met het oog op onze plaatselijke belangen, de grondbeginselen en beloften van de nieuwe gedachten, die om aanhang bedelen, bestuderen. Een enigszins volledig onderzoek van onze mensen op moreel en artistiek gebied valt buiten de grenzen van dit laatste hoofdstuk. Gelukkig voor Curaçao zijn de oude meningen over moraal, die wij van onze vaderen geërfd hebben, nog levend en ik geloof, dat alleen een waarschuwend geluid nodig is om de ineenstorting van onze ideeënwereld te voorkomen. Om de kunst behoeven wij ons niet bezorgd te maken, daar de enige kunstvorm die wij beoefenen de muziek is, m.i. een kunst, die nog het minst is aangetast door de moderne evolutie, al heeft ze haar invloed wel een weinig ondergaan. Maar wat de politiek betreft, hierover moet ik toch even uitvoeriger zijn. De oprichting van verenigingen met als doel samenwerking of het organiseren van lezingen en debatten, de publikatie van tijdschriften, de beschouwingen daarin over onderwerpen, die het bestuur over de kolonie betreffen, zijn tekenen die erop wijzen, dat onze jeugd wakker is geworden en als haar plicht ziet er voor te waken, dat binnen de gelding van de koloniale wetten het bestuur doeltreffend zij.

Oppositie is immer goed en nuttig, zowel voor de regering als voor de geregeerden; zij ontdekt fouten, herstelt vergissingen en wijst nieuwe wegen aan, maar zij moet niet systematisch, kwaadwillig of met bijbedoelingen gevoerd worden. Een minutieus onbevooroordeeld onderzoek, gebaseerd op feiten en gegevens, maar nooit op wensdromen, grillen of kwade trouw, is van grote steun bij de oplossing van de vraagstukken, die zich in het levender volkeren voordoen.

Er zijn maatregelen, die de belangen aantasten. Wanneer men deze onderzoekt, moet men het voor en het tegen afwegen, en nooit de Latijnse spreuk vergeten: ‘Salus publica, suprema

[p. 394]

lex’. Maar men mag evenmin vergeten, dat bestaande belangen niet met een houw mogen worden vernietigd. Bij het maken van wetten moet rekening gehouden worden met de grote factor der menselijke natuur; als een wet aan de mens bovenmenselijke eisen stelt, maakt ze van die mens een misdadiger. Zulk een wet werkt dan averechts, omdat ze schept wat ze had moeten onderdrukken. Men moet de menselijke zwakheden niet uit het oog verliezen, de hartstochten sparen en rekening houden met de verstandelijke vermogens. Dit laatste is zeer belangrijk bij het invoeren van nieuwe ideeën, want deze zullen door de mens worden geïnterpreteerd naar gelang zijn intellectuele capaciteiten.

De betrekkingen met het gouvernement moeten altijd en in ieder geval, eerbiedig en hartelijk zijn, al is men het niet eens met bepaalde regeringsmaatregelen. Volgens een oud gezegde op Curaçao laat Nederland zijn ambtenaren door een aantal zeven gaan. De allerfijnste soort blijftin Nederland en de grofste soort wordt naar Curaçao gezonden. In deze geestigheid schuilt een kern van waarheid en het is après tout niet onrechtvaardig. Het zou niet billijk zijn als inderdaad prominente figuren naar zo'n kleine kolonie zouden worden gestuurd; toch hebben we bij ons mannen van grote beschaving en intellectuele gaven gehad, die ten dele de grap haar juistheid ontnamen. Maar ook is het waar dat wij door onze systematische oppositie tegen het plaatselijk gouvernement verdiend hebben, dat men ons het grofste uit de zeef stuurde. Wij hebben op dergelijke wijze oppositie gevoerd, dat ze een zwarte vlek op onze journalistiek genoemd mag worden. Een onbeschaafdheid, waarvan ik geen melding zou hebben gemaakt als het niet was om dergelijke praktijken aan de kaak te stellen, daar ze de goede naam van ons volk in diskrediet brengen.

[p. 395]

Een weerlegging, kritiek of aanval, die op beschaafde trant is geschreven, sarcastisch of ironisch, zo men wil, maar steeds binnen de grenzen van de goede vorm en de correctheid, heeft dubbele kracht; een kritiek, die niet persoonlijk wordt, maar zich tot principes beperkt, wordt graag geiezen, niet alleen door derden, maar ook door degeen, die er aanleiding toe gegeven heeft. En gaat het om kritiek op bestuurs- of politieke handelingen, dan zal zelfs de gegispte persoon dankbaar zijn voor de te goeder trouw gemaakte opmerkingen. Men moet niet altijd kritiseren, men moet ook kunnen toejuichen; voor beide is het nodig de strikte onpartijdigheid in achtte nemen en alleen het welzijn van de gemeenschap in het oog te houden zonder het najagen van persoonlijke belangen.

Hier eindig ik. Mogen deze woorden op de een of andere wijze Curaçao gunstig beïnvloeden! Mogen zij de jeugd, al is het maar in geringe mate, van nut zijn, dan zal dat een grote voldoening voor mij zijn, ook al zie ik de resultaten niet meer. De jeugd mag niet vergeten, dat zij ‘de toekomst van het vaderland’ is.