Antilliaanse Cahiers. Jaargang 4

[p. 336]

De honderdste geboortedag van Bolívar

Hoewel ik nauwelijks tien jaar oud was bij de honderdste herdenking van de geboortedag van Bolívar, zijn mij toch zekere details duidelijk bijgebleven, die een idee kunnen geven van het enthousiasme waarmee dat feest gevierd is.

Curaçao is sedert de dagen van de onafhankelijkheid tot nu toe altijd nauw verbonden geweest met de politiek van Venezuela. Hoewel weinig of niets bekend is omtrent de verhouding tussen Curaçao en het vasteland gedurende de dagen van de vrijheidsstrijd van de vroegere Spaanse koloniën, het simpele feit, dat in de gelederen der bevrijders de Curaçaose namen Piar en Brion een belangrijke rol hebben gespeeld, doet ons veronderstellen, dat heel wat onbekende helden van Curaçaose nationaliteit hun leven hebben gegeven voor de vrijmaking van Amerika. Aangenomen mag worden dat vele zeelieden van Curaçao deel uitmaakten van de bemanning van het eskader van Groot-Columbia, waarvan Pedro Luis Brion admiraal was. Sedert de ontdekking en de kolonisatie tot heden ten dage zijn we door schakels van affiniteit en sympathie nauw met het vaderland van de bevrijder verbonden. In 1883 waren er bovendien bijzondere redenen, waarom de feesten ter herdenking van de honderdste geboortedag van de grote man van Amerika met pracht en praal zouden worden gevierd.

De politieke hemel werd verduisterd door een zware onweerswolk. De regering van generaal Guzmán was gebeten op Curaçao. Talrijke mensen waren om politieke redenen van Venezuela naar ons eiland geëmigreerd en dan was er nog de herinnering aan de dagen, die de Bevrijder en verscheidene leden

[p. 337]

van zijn familie op Curaçao hadden doorgebracht. Dit waren allemaal evenzovele redenen om het feest met een plechtigheid en een enthousiasme te vieren, zoals we die niet vaak op ons stukje grond hebben meegemaakt.

Nog zie ik de optocht van burgers op de voorafgaande avond op weg naar het ‘Pleizierhuis’, waar Bolívar op Curaçao heeft gewoond. Wonderlijk, dat mijn vroegere onderwijzer en vriend Hendrik van de Walle in zijn ‘Geschiedenis van Curaçao’ niet spreekt over Bolívar's verblijf onder ons. Toch is het iedereen bekend, dat de ‘Sol del Perú’, de zon van Peru, zoals hij eens zou worden genoemd, enige tijd heeft doorgebracht in dit huis, dat veel heeft van een van alle ongemakken voorziene donkere kerker.

De fakkeloptocht begon, als ik me niet vergis, vóór het ‘Octagon’, vervolgens marcheerden de burgers door de Breedestraat op Punda naar de ‘ponchis’ om zich te laten overzetten. En van Otrabanda ging het door de Klipstraat naar de ruïne van het ‘Pleizierhuis’. Daar werden redevoeringen afgestoken. Dr. Victor Antonio Zerpa, die de leermeester van velen van ons geweest is en later senator in zijn land werd, sprak in het Spaans en don Daniel de Sola in het Engels. Er werd ook in het Nederlands gesproken, maar ik weet niet meer door wie. Ik geloof, dat het Eddy Forbes geweest is. Daarna trok de stoet door wat tegenwoordig de Hoogstraat heet, naar de Belvedère om via ‘Cortyn’ door de Breedestraat op Otrabanda naar het uitgangspunt terug te keren, waar zij ontbonden werd. Toen ging elk naar een van de vele bals, die er die avond werden gegeven. De huizen waren ‘a giorno’ verlicht en de avond vóór het feest werd met pret en dans doorgebracht. Op de feestdag werd in een volle kerk een Te Deum gezongen en de handelsagent, don Ernesto Boyé, ontving in zijn prachtig woon-

[p. 338]

huis ‘Quinta Guzmán Blanco’, dat later als paleis dienst deed voor gouverneur Barge en naar ik meen nog voor andere gouverneurs. Die middag was er een ‘corso’ van rijtuigen door de hele stad. De eerste koets voerde een groot portret van de bevrijder, dat werd vastgehouden door de toen jonge Bambam Capriles en Jacob C. de Pool; daarachter volgden een menigte rijtuigen, waarin leden van de feestcommissie, autoriteiten en andere belangstellenden gezeten waren. Deze optocht was voor Curaçao iets geheel nieuws en ik geloof, dat ze sindsdien niet geëvenaard is. De apotheose voltrok zich die avond in de zalen van de ‘Buitensociëteit’.

Veel van de namen der commissieleden zijn me ontschoten, maar ik herinner me, dat don Jacob Capriles en mijn vader, ‘Chandi’ de Pool, er zitting in hadden. Deze beiden waren met de voorbereiding van het slot van het feest belast. Er werd een indrukwekkend, allegorisch monument opgericht, met bovenop het standbeeld van Bolívar. Het was een groot bronzen beeld, een kopie van het marmeren origineel van Tenerani. Aan de voet van het monument stonden twee kanonnen, omgeven door trommels, geweren, sabels en twee piramiden kogels, militaire attributen, die de symbolische bedoeling van het monument versterkten en die geleend waren van het plaatselijk garnizoen. Aan elke kant stond een door een decorateur, zekere heer Trims, geschilderde en uitgesneden figuur. De twee figuren vertegenwoordigden symbolische gedachten, maar ik herinner me niet meer precies wat. De filharmonische vereniging ‘Harmonie’ droeg aan de luister van de avond bij, met één van haar selecte concerten, waarbij o.a. een wals werd uitgevoerd van ‘Maestro’ Chris Ulder, getiteld ‘Centenario’, honderdste geboortedag, die ik nog uit mijn hoofd zou kunnen zingen. Ik denk, dat er op Curaçao velen zullen zijn, die deze feesten in

[p. 339]

hun herinnering bewaren, en die deel hebben uitgemaakt van de groep de ‘Harmonie’. Op goed geluk noem ik Wein Hoyer, Dochi Martyn en Carlos Fensohn, maar dit zijn maar enkelen van de velen, die nog inleven moeten zijn. Hier in Panama is nog Burman Malo, die de viool bespeelde en wiens zoon tegenwoordig als een van de grootste virtuozen op dat instrument wordt beschouwd.

Sjon Bambam Capriles had tot taak de officiële redevoering te houden en ik herinner me, dat ik het meest getroffen werd door hetgeen hij over Bolívar's grootheid zei: ‘Het was niet Mozes op de Berg Sinaï, niet Christus op de Calvariënberg, het was Bolívar op de Chimborazo’. En, inderdaad, wanneer wij de morele of geestelijke hoogte van Bolívar meten met de materiële hoogte van iets, dat indruk wekt door zijn grootheid, dan is geen betere gelijkenis dan deze; immers alleen de imponerende Chimborazo is te vergelijken met de grootheid van de ‘Sol del Perú’. Op de besneeuwde top van de grote vulkaan droomt Bolívar, held en martelaar, mens en voorbestemde, van de ‘mantel van Iris’ en laat, voor een ogenblik, zijn verbeelding in hogere sferen dwalen; hij heeft dan visioenen, die, eenmaal tot werkelijkheid geworden, het geloof aan zijn bovennatuurlijke bestemming bevestigen. Bolívar, op de Chimborazo, wordt tot een symbool.

Ik meen, dat er die avond na het concert en de apotheose, een groot bal in ‘Quinta Guzmán Blanco’ gegeven werd, waarmee de feestelijkheden een eind namen. De regering van Venezuela onderscheidde hen, die een belangrijk aandeel hadden gehad in de feestelijkheden, met de buste van de Bevrijder.

Ter herdenking van de viering van de honderdste geboortedag van Bolívar werd op Scharloo een monument opgericht. Er is niet eens een medaillon van de grote man in aangebracht;

[p. 340]

ik weet er de reden niet van, maar volgens mij verstrekte inlichtingen was het gouvernement van oordeel, dat, aangezien hij een buitenlander is geweest, het niet paste zijn portret op het monument te plaatsen. Ik weiger zo iets absurds aan te nemen. Want het monument symboliseert Bolívar; hij is het monument, met of zonder medaillon. En bovendien... staat er in Wenen soms geen standbeeld van Rembrandt, in New York en Parijs van Bolívar, in Caracas van Washington en Henry Clay...?!