Antilliaanse Cahiers. Jaargang 4

[p. 315]

Sjon Maikel Römer

Ik zou deze herinneringen niet als compleet beschouwen, als ik niet enkele regels zou wijden aan mijn oud-onderwijzer en goede vriend Maikel Römer. Er is tussen ons niet zo'n groot verschil in leeftijd, dat je zou kunnen denken, dat Sjon Maikel mijn onderwijzer is geweest. En toch was hij dat. In de tweede periode van het ‘Santo Tomás’-college, in het huis in de Breedestraat op Otrabanda. En tot op de dag van heden herinner ik me zijn brede kennis en toewijding, terwijl ik nu meer dan toen zijn pedagogische kwaliteiten waardeer. Als het gouvernement uit die tijd het de leergierige jeugd gemakkelijker had gemaakt haar kennis te verrijken, zou het niet onmogelijk zijn, dat Maikel Römer op pedagogisch gebied geworden zou zijn wat Ecker op het gebied van de bacteriologie is. Maar Ecker leefde in een tijd, dat het Nederlands Verbond, met juist inzicht, een actie voor koloniale toenadering voerde en deze landgenoot van ons werd in de gelegenheid gesteld zijn talent te ontwikkelen en een benijdenswaardige functie in de wereld van de wetenschap te veroveren. Maikel Römer trok niet zo'n mooie prijs uit de loterij en moest zijn talent bij gebrek aan de nodige sfeer en stimulans in ons milieu zien verstikken.

Toch maakte het ‘Colegio Alemán’ in Caracas, dat zijn bijzonder talent geroken had, er gebruik van en benoemde hem als hoofd van een afdeling van hun onderwijsinstelling. De Duitsers zijn nooit over een nacht ijs gegaan en op opvoedkundig terrein is hun roem verbreid door hun onderwijsinstellingen en het grote aantal wijsgeren en kunstenaars, dat ze hebben voortgebracht, wellicht door hun onderwijsmethoden.

Zijn werk op deze school moet opmerkelijk geweest zijn,

[p. 316]

want de regering van Venezuela heeft hem, hoewel hij zijn diensten verrichtte aan een particuliere onderwijsinstelling, onderscheiden met de medaille voor Openbaar Onderwijs, een beloning, die de republiek pleegt toe te kennen aan hen, die uitmunten in het voor de ontwikkeling van het land zo belangrijke opvoedkundige werk.

Een aardbeving zoals die, welke op gezette tijden de Sultane van Avila (Caracas) pleegt te verontrusten, deed hem de boeken weer in zijn koffer pakken en naar het rustige terugkeren. En of hij het rustig kreeg! Sinds die tijd sleepte hij zijn bestaan voort tussen schoolbanken in kleine klaslokalen, zonder erkenning, zonder prikkel, zonder geestelijke voldoening en alles ten bate van een moeilijk, ingewikkeld en ondankbaar werk, maar dat blijkbaar met zijn aard strookte.

En zo werd hij langzaam aan oud bij de dagelijkse sleur van de schoolklassen en de domino-avonden in de club. Ten slotte kwam de dag van zijn pensionering; hij pakte zijn weinige boeken in, kreeg de gebruikelijke hulde op een feestje, aangeboden door zijn leerlingen en ging met hangend hoofd naar huis, om daar voort te vegeteren, misschien al lang vergeten, hoe het had kunnen zijn als het anders was gegaan.

Er zijn dingen, die ik van het gouvernement eenvoudig niet begrijp. Een ambtenaar werkt een zeker aantal jaren van zijn leven. Hij is ijverig, plichtsbetrachtend, spijbelt nooit; hij werkt efficiënt en stipt. De jaren gaan voorbij; hij int op tijd zijn salaris; gaat vooruit in zijn loopbaan en bereikt een bepaalde positie; hoger kan hij om bepaalde redenen niet komen. Dan komt de leeftijd, waarop hij zich moet terugtrekken. Hij krijgt zijn pensioen, waarvoor hij heeft gespaard en veelal wordt hij onderscheiden als ridder of officier in de orde van Oranje Nassau, waarna hij kalm naar huis gaat om mogelijk

[p. 317]

in zijn laatste levensjaren nog iets anders te gaan beginnen.

Een onderwijzer, die zijn beste jaren in een schoollokaal doorbrengt, een opvoeder in dienst van het gouvernement, verbruikt dag in dag uit, maanden en jaren achtereen, zijn vitaliteit, verslijt zijn gestel, lijdt aan morele depressies om ten slotte te horen: ‘Ga naar huis. Je deugt niet meer’. Men geeft hem zijn pensioen, organiseert een goedkoop feestje en daarmee basta. Voor hem geen officiële erkenning en toch is zijn werk van ontzaglijk veel meer belang voor het land, want hij vormt de jeugd, hij bouwt aan de toekomst van een volk.

Sjon Maikel is niet het enige geval, dat de bijzondere erkenning verdiende, waarop ik boven doelde. Er zijn er velen geweest en er zullen nog velen meer zijn, met gelijke aanspraken, maar ik vermeld mijn vroegere onderwijzer, zowel om zijn bijzondere verdiensten als om het feit, dat ik zijn geval ken. Hoewel ik als leerling misschien niet beantwoord heb aan de verwachtingen, die hij als onderwijzer van mij heeft gehad, dank ik Sjon Maikel Römer voor het eerste onderricht, dat ik van hem gekregen heb.