Antilliaanse Cahiers. Jaargang 4

[p. 309]

Sjon Davy Ricardo

De indruk, die ik heb bewaard van deze landgenoot van ons, die al zoveel jaren geleden Curaçao heeft verlaten om zich in Caracas te vestigen, is gemengd. Wanneer ik terugdenk aan dijn jeugd- en kinderjaren, zie ik zijn persoon als de sterke, de geweldige, de onheilspellende en angstwekkende. Maar wanneer ik aan hem terugdenk als de goede vriend van ongeveer hen jaar geleden, de charmante ‘causeur’ op de zondagochtenden in Caracas, dan zie ik vriendelijkheid, attractiviteit, kameraadschappelijkheid ondanks het grote verschil in leeftijd tussen ons. En deze dubbele persoonlijkheid, als die van ‘dr. Jekyll en mr. Hyde’, waardoor Stevenson zo bekend geworden is, geeft een bijzondere tint aan deze herinnering. Evenals bij het personage van de Engelse romanschrijver, vertegenwoordigen de twee namen elk een verschillende persoonlijkheid: ‘Sjon Davy’ uit mijn kinderjaren en dokter David Ricardo, de man van de prettige, heuglijke dagen in Caracas.

Wanneer ik een vijftigtal jaren terugkijk, zie ik een magere figuur voor me met een arendsneus, wijduitstaande dichtbegroeide, zwarte bakkebaarden aan een nogal lang gezicht onder een panamahoed met brede randen. Dunne benen, die het lichaam van deze dynamische persoonlijkheid nauwelijks vermochten te schragen, zodat het bij iedere stap een vreemde schommelbeweging beschreef, bewogen zich met zenuwachtige rapheid naar het huis, waar het beroep van de bewoner op een bronzen plaat werd aangegeven als ‘Tandarts Mondchirurg’.

Alleen al bij het denken aan die rol van tijgervel, die hij onder de arm droeg en waarin de martelwerktuigen verborgen waren, beeft nu nog wat ik van mijn kinderbrein over heb.

[p. 310]

Kleine instrumenten, die glommen en heftige pijnen veroorzaakten, kwamen tevoorschijn, wanneer die rol openging. Een angstwekkende, meedogenloze man, die op school kwam, nog wel op verzoek van mijn vader en met instemming van mijn onderwijzer en oom, om daar met zijn onmenselijk werk een aanvang te maken. Ik moest in een willekeurige stoel gaan zitten en onder de strenge blik van mijn oom deed ik mijn mond open en dan spiegelde hij me voor, dat een stukje watten, in ether gedrenkt, elk begin van pijn zou verstikken. Zonder mededogen kwam de kies naar buiten, maar met weergaloze pijn; het pakje werd weer dichtgerold en onder zijn rechterarm geschoven, en de magere figuur met de uitstaande bakkebaarden ging naar de volgende patiënt. Ik geloof, dat de duivel zelf met ongewoon enthousiasme door mij zou zijn ontvangen, als hij in plaats van dat sinistere personage zich zou hebben gemeld.

Laten we hem nu dokter David Ricardo noemen en als bij toverslag wist diens vriendelijke, beminnelijke en sympathieke persoonlijkheid de indruk van de andere volkomen uit. Met een mooie, witte baard, zijn lichaam al getekend door de ouderdom, elegant gekleed zonder ooit te vergeten een bloem in zijn knoopsgat te steken, zit hij onveranderlijk iedere zondagmorgen op zijn stoel op de Plaza Bolívar in Caracas gedurende die heerlijke ochtendconcerten, het uur waarop de elite van de Venezolaanse hoofdstad daar defileert, wedijverend in een toernooi van gratie, kunstzinnigheid en schoonheid. Daar ontvangt de decaan van de Hollandse kolonie de eerbetuigingen van landgenoten en vrienden en voor iedereen heeft hij een glimlach, een grapje, een onderhoudend gesprekje, rake opmerkingen, wijze raadgevingen en interessante verhalen.

In zijn huis, in het privé-salonnetje, waar hij als kostbare

[p. 311]

relikwieën zijn instrumenten en werktuigen uit vorige tijdperken van zijn beroep bewaart, houdt hij tevens de vriendschap in ere en dit in de vorm van een la vol foto's uit vroeger dagen, van oude vrienden, waarvan elke misschien een geschiedenis verhaalt, een kwinkslag en alle ongetwijfeld beladen met herinneringen aan vervlogen dagen. Uit die la schonk hij mij een foto van mijn grootvader en een van meneer Pijpers, voor mijn verzameling persoonlijkheden, die Curaçao niet had mogen vergeten. Ik geloof, dat de heer Pijpers zijn onderwijzer was geweest. Het menslievend werk van Dr. Ricardo is door zoveel landen erkend, dat er op zijn borst geen plaats meer is om onderscheidingen op te spelden en opdat Curaçao hem niet zal vergeten, evenmin als ik dat ooit zal doen, wil ik zijn naam in deze herinneringen vastleggen.