Antilliaanse Cahiers. Jaargang 4

[p. 294]

Pastoor Frie

Ik zou deze herinneringen niet als volledig kunnen beschouwen, indien ik hier niet ook iets over pastoor Frie zou opnemen, een persoonlijkheid, zowel actief als contemplatief, die zijn apostolische missie uitvoerde door voor het geestelijk welzijn van zijn kudde te werken met alle ijver en toewijding van een mystieke geest, in volmaakte overeenstemming met de mysteriën van zijn geloof en met de volle overgave van een overtuigde ziel, maar ook met een open hart voor de dingen van deze wereld en een juist begrip voor de materiële behoeften, waarvan de vervulling voor het welslagen van het praktische leven noodzakelijk is. En daarom onderwierp hij zich zonder aarzelen aan het bevel ‘ora et labora’, want behalve het gebed - dat de geest verheft - verrichtte hij materiële arbeid, die bronnen van rijkdom schept, zo nuttig voor ons lichaam, omdat daarmee ‘ons dagelijks brood’ wordt verkregen.

Nooit heb ik de indruk vergeten, die zijn toestellen, waarmee hij de ruwe, primitieve machinerieën van het hospitium op Santa Rosa in beweging bracht, op mij gemaakt hebben. Voor mij was zijn geweldige windmolen en de regulateur van de hiermee verkregen kracht om de machines, die hij daar geinstalleerd had, een even snelle beweging te geven, iets fantastisch.

Ik herinner me ze niet meer in bijzonderheden, maar wel het voldane gezicht, waarmee hij mijn vader nauwkeurig en tot in de kleinste details de bouw en werkwijze van elk apparaat uitlegde. ‘Santa Rosa’ was de vader van ‘Skerpene’ (uitspraak: Skèrpenè, volksnaam voor Scherpenheuvel, een opvoedingsgesticht). Daar werd een instelling geboren, die de

[p. 295]

regering van een zware last, die zij eigenlijk zelf had dienen te dragen, heeft bevrijd.

Toen ik wat ouder was geworden, zag ik in dat pastoor Frie over grote kunstenaarsgaven beschikte. Ik herinner me bepaalde schilderingen in de kerk van Santa Rosa, waarvan ik niet weet of ze er nog zijn. Bijvoorbeeld een Kindeke Jezus, met, als ik me niet vergis, open armen. Hij heeft het, meen ik, als men naar het altaar gekeerd staat, links van het priesterkoor geschilderd.

Santa Rosa is nauw verbonden geweest met de herinneringen uit mijn kinderjaren, omdat dit de kerk was die we bezochten, wanneer wij onze vakantie buiten doorbrachten. Mijn familie onderhield zo nauwe betrekkingen met de parochie ‘Santa Rosa’, dat mijn grootmoeder haar een kansel heeft geschonken, die er tot voor kort nog stond. Ook schonk zij de eerste banken, die altijd bezet werden door mijn familieleden.

Toen de ‘Sociedad de San José’ (Sint-Jozefsvereniging) van Pietermaai het drama of de tragedie ‘Thomas More’, door mijn oom John bewerkt, opvoerde, had pastoor Frie de decors geschilderd, die een enorme indruk op me gemaakt hebben.

Nadat ik als jongeman van meer dan twintig jaar uit New York was teruggekeerd, bezocht ik pastoor Frie en in zijn pastorie bewonderde ik een bijzonder mooie crayon-tekening. Het was een portret van Cosimo de Medici. Als ik me niet vergis hangt het tegenwoordig in de grote zaal van ‘Skerpene’.

In die tijd sprak ik veel met pastoor Frie over kunst. Aan het kunstfirmament verschenen reeds de uitingen der modernen en ik leerde zijn mening over de nieuwe bewegingen kennen. Het is best mogelijk, dat ik toen zelfs zijn kennis en zijn scherpe inzicht inzake kunst niet geheel kon begrijpen. Nu er meer dan dertig jaren voorbij zijn gegaan en de evolutie van de kunst vrijwel voltrokken is, herinner ik me enkele van zijn op-

[p. 296]

vattinge, enige zijner ideeën en een enkele opmerking en nu pas kan ik zijn scherpzinnig oordeel op dit gebied waarderen; en evenzeer zijn buitengewone roeping voor het apostolaat, want het is anders onverklaarbaar, dat een kunstenaarsmentaliteit als de zijne erin heeft kunnen berusten priester te zijn in zo'n troosteloos gebied, op een eiland, waar kunst een onbekend begrip was. Alleen het grote wonder van de roeping verklaart op bevredigende wijze, wat anders onbegrijpelijk zou blijven.

Tijdens mijn laatste verblijf op Curaçao vatte ik het plan op een medaillon met zijn beeltenis voor zijn graf te maken, maar ik kon geen portret van hem vinden, dat mij kon helpen een juiste gelijkenis te bereiken.

Mogen deze regels het medaillon op zijn graf vervangen en mogen zij beschouwd worden als een tak immortellen te zijner gedachtenis.