Antilliaanse Cahiers. Jaargang 4

[p. 205]

Gouverneurs die ik me herinner

Al doe ik nog zo mijn best, het lukt me niet van onze gouverneurs me andere namen te herinneren dan die vanaf gouverneur Kip tot dr. Barge. Mijn vriendschap met dr. Brantjes kwam door een toeval tot stand en mijn ontmoeting met de heer Helfrich was, voor ons beiden, geloof ik een verrassing. Ik heb geen enkele geschiedenis van Curaçao bij de hand om me te vergewissen van de datum van aankomst op Curaçao van gouverneur Kip. Hij was nogal lang en liep een beetje gebogen. Zijn haar en zijn bakkebaarden waren grijs en de laatste waren afgeknipt ter hoogte van zijn mond. Hij had geen snor. Hij was zeeman en droeg altijd bij officiële gelegenheden zijn marine-uniform. Ik zag hem op zijn minst tweemaal per jaar: als hij de Koloniale Raad in zijn uniform moest openen en als hij het garnizoen op 's Konings verjaardag moest inspecteren. Een bijzonderheid, die zich in mijn kinderbrein vastzette, was dat hij zeven medailles had. Meer dan eens heb ik ze geteld en ik verbaasde me, dat één man er zoveel kon hebben. Jaren later zag ik dat mijn vriend Haím Cohen Henríquez, zonder gouverneur te zijn, er ook heel wat had; maar toen had ik al ervaring en begrip van de dingen.

Gouverneur Van Heerdt, die hem opvolgde, heeft ook indruk op me gemaakt, zowel door zijn persoonlijkheid als door zijn paarden en de enorme oranje vlag, die op feestdagen van de vlaggestok van het gouvernementshuis wapperde. De vlag, gerekt en woest heen en weer slaand, zette de stok in boogvorm, zodat het er veel van had dat hij door midden zou breken. De gouverneur had twee prachtige, zwarte paarden meegebracht. Ik zou niet kunnen zeggen tot welk ras ze behoorden,

[p. 206]

maar zij leken veel op de ‘percherones’, zware trekpaarden, van Sjon Michiel Gorsira en zij deden mij in bewondering staan, wanneer zij met afgemeten, vorstelijke stappen, geleid door een voorname, in livrei gestoken koetsier langs kwamen op die ochtenden, dat er in de protestantse kerk een bijzondere dienst gehouden werd of op zondag vóór de ochtenddienst. Ik herinner me niet, dat ik de paarden van de gouverneur vaak voor de koets heb gezien, maar wel, dat hun verzorger ze dikwijls mee naar buiten nam om ze wat rond te laten stappen. Die verzorger droeg, als behorend bij zijn livrei, een Duitse pet met een lage klep en een brede platte bol en voorop een oranje kokarde. Maar, om de waarheid te zeggen, beantwoordde de gouverneur zelf, de eerste aristocraat, die mijn jonge ogen te zien kregen, niet aan mijn voorstelling van een edelman. Hij was klein, gedrongen, hoogrood van gelaatskleur en had een zware, rossige snor, die me veeleer aan een twistzieke musketier deed denken van het type, waarmee Alexander Dumas père ons in zijn interessante semi-historische romans verrukte. Hij kleedde zich heel goed, maar zijn lichaam hielp niet mee de fraaie snit van zijn kleding te laten uitkomen en bovendien droeg hij een soort witte Engelse helm, die helemaal niet bij hem paste. Hij bezocht vaak de ‘Buitensociëteit’ en zonder al te exclusief te zijn - men zei, dat hij ultra-liberaal was - liet hij toch goed merken, dat hij baron Van Heerdt tot Eversberg was.

Baron Van Heerdt werd opgevolgd door de heer Van den Brandhof. Deze had geen enkele titel, maar hij was wel degelijk een aristocraat in voorkomen en in manieren. Daar ik toen al meer notitie nam van wat er om me heen gebeurde, weet ik, dat hij door de kranten in die dagen nogal dikwijls op de korrel werd genomen. Ik herinner me enkele heftige aanvallen naar

[p. 207]

aanleiding van de verkoop van een klok door hem aan het gouvernement. Ik weet niet of hij de klok op het eiland had gekocht, of dat hij haar meegebracht had. Het was een monumentale klok met bronzen figuren en zij werd als een kunstwerk beschouwd. Hij liet haar taxeren, o.a. door mijn vader, en verkocht de klok aan het gouvernement. Daar hij noch bij het volk noch bij de pers persona grata was, ik weet niet waarom, kreeg hij het wegens deze verkoop hard te verduren. Toch was hij het, die Curaçao met de brug van Scharloo begiftigd heeft, een brug die ook zijn naam droeg en er tot voor kort nog stond, maar nu vervangen is door één, die beter voldoet aan de huidige behoefte. Gedurende zijn regering werd de discussie voortgezet over de uitbaggering van het Waaigat, opdat het als een haventje voor kleinere schepen kon dienen. Dat plan was al oud en kon ook tijdens het gouverneurschap van Van den Brandhof niet worden verwezenlijkt. Naar ik hoor is het, tenminste gedeeltelijk, inmiddels ten uitvoer gebracht. Of het Waaigat uitgebaggerd is, is mij onbekend.

Gouverneur Barge, die de heer Van den Brandhof opvolgde, was de eerste katholieke gouverneur, die ik heb gekend. Hij was een heel interessante man, met een bijzondere gave om met mensen om te gaan, zodat hij zich bij ons volk zeer geliefd heeft gemaakt. Van uiterlijk was hij erg attractief; hij had een kunstenaarskop met kastanjebruine krullen. Hij was, in mijn tijd, de meest democratische van onze gouverneurs en tijdens de feesten, die hij met grote regelmaat gaf, waren de zalen van het gouvernementspaleis vol feestgangers. Hij was een ‘bon vivant’ en een ‘gourmet’ en, van de sociale kant gezien, heeft het gouvernementshuis nooit briljanter tijd meegemaakt dan gedurende zijn gouverneurschap. Ik kan niet zeggen of zijn talenten als bestuurder zijn maatschappelijke kwaliteiten even-

[p. 208]

aarden en, behalve in het ‘Gouverneur Barge Bad’, zwembad op het Rif, is zijn naam in geen blijvend werk op het eiland bewaard gebleven. Hij was scheidsrechter bij een internationaal geschil in Venezuela, waarmee hij veel sympathie verworven en een flink bedrag aan bolivars verdiend heeft, die hij, zoals boze tongen beweren, zo kwistig rondstrooide, dat zijn familie hem onder curatele stelde, opdat er na zijn dood nog iets voor hen zou overblijven.

Mijn vriendschap met dr. Brantjes was door een toeval ontstaan. Op ‘Sorsaca’, plantage ‘Zuurzak’, waaraan ik met genoegen terugdenk, discussieerde ik met mijn goede vriend Pipi Gorsira, door mij diep betreurd en steeds in mijn herinnering, over de ‘Eneis’, toen gouverneur Brantjes onverwacht binnenkwam. Ik werd voorgesteld en de gouverneur nam in het Engels aan de discussie deel, waarbij bleek, dat hij de grote klassieken - zowel de Latijnse als de Griekse - op zijn duimpje kende. Later, toen zijn zoons en ik het tijdschrift ‘Miniaturas’ uitgaven, bezocht hij dikwijls de ‘Empresa moderna’ en beklaagde hij zich er meer dan eens over, dat hij mij zo weinig op zijn officiële feesten zag.

Mijn ontmoeting met ex-gouverneur Helfrich moet, zoals ik reeds zei, voor ons beiden een verrassing zijn geweest door de omstandigheden, waaronder ze plaats vond. Het gebeurde in Panamá. Het was op een regenachtige morgen en ik liep haastig de stoep voor mijn huis af. Terwijl ik het trottoir opstapte, gleed ik uit en liep tegen een heer op, die juist voorbijkwam. De botsing was zo hevig, dat die heer midden op straat en ik op het trottoir terecht kwam. Een voorbijganger hielp me op de been en opeens zag ik, dat het mijn goede, nu overleden, vriend John Ecker was, onze consul in Colón, die tegen me zei: ‘Ik maak van de gelegenheid gebruik je aan ex-gouver-

[p. 209]

neur Helfrich voor te stellen’. Ik bood mijn excuses aan, waarop ad rem het antwoord kwam: ‘Het is niet zo erg, ik ben gewend geraakt aan klappen’. Het was juist in de tijd, dat een krant op Curaçao een onrechtvaardige campagne tegen de heer Helfrich begonnen was en later heb ik uit de mond van toenmalige vijanden van hem gehoord, dat ze hem achteraf aanzienlijk hoger schatten dan zijn opvolger.

Zo is het leven, wij weten nooit wat werkelijk goed voor ons is. Zo vernam ik ook nog van onze gezant in Caracas, de heer d'Artillac Brill, dat hij regelmatig brieven van de heer Helfrich ontving, waaruit nog altijd belangstelling voor Curaçao sprak. Naar ik meen, was hij van de latere gouverneurs degene, die de beste voornemens met het eiland gehad heeft. En Curaçao heeft hem vrijwel de deur uitgezet. De andere gouverneurs, die de kolonie heeft gehad, heb ik door mijn afwezigheid alleen van naam gekend.