Antilliaanse Cahiers. Jaargang 4

[p. 152]

De ‘Buitensociëteit’

Toen ik enkele jaren geleden langs de oever van ‘Awa Chiquitoe’, klein binnenwater, liep, kwam ik voor een oud, vuil, onwelriekend gebouw te staan. Ik toefde er even om de ‘patio’, het erf, te bekijken, het enige, dat vanaf de straat zichtbaar was. Ik zag er een flink aantal ezels, die geduldig het uur afwachtten, dat zij weer naar het land konden terugkeren, van waar zij vroeg in de morgen vertrokken waren om een last groenten naar de stad te vervoeren. Op de grond lag mest in overvloed, benevens vuilnis van allerlei aard en vooral restanten onverkoopbare groente. Werklui, kopers, groenteverkoopsters en landlieden liepen in en uit, omringd door een legertje muggen van verschillende afmetingen en in een rijke variatie aan kleuren.

In mijn verbeelding ging ik een halve eeuw terug. Ik zag die zwijnenstal veranderd in een keurig paleis van witte kalksteen. Ik zag tafeltjes, waaraan dames en heren zaten en achterin een schietschijf, waar jong en oud oefende. Een trapeze, een paar ijzeren ringen en een schommel hingen aan een apparaat van hard hout, terwijl in een pilaar een brug was geklonken, waaraan een jongen werkte. Instinctief betrad ik het erf en keek dwars door het huis. De grote zaal was ruim en achterin stond het toneel. In de zaal rolschaatsten jongens en meisjes, terwijl in een hoek, over een schaaktafel gebogen, twee heren peinsden. In een hoek van het erf zag ik een paar jongens kegelen. Dit was de ‘Buitensociëteit’, een halve eeuw geleden.

Curaçao was vele van zijn buurlanden vooruit; vijftig jaar geleden bezat het reeds een ‘country-club’, iets dat thans overal in de wereld doodgewoon is. Door twee energieke en enthou-

[p. 153]

siaste mannen was ze tot stand gekomen, t.w. Don Jacob Capriles en mijn vader Alexander de Pool. Zij waren op het idee gekomen en ze wisten op enige anderen hun geestdrift over te planten, zodat er tot slot een sociale organisatie tot stand kwam, zoals Curaçao tevoren niet gekend had.

Wanneer ik de maatschappelijke activiteiten van de club naga, komt mij in de eerste plaats de ontvangst van Zijne Hoogheid prins Hendrik van Pruisen, broer van de latere keizer Wilhelm II voor de geest. Hij is later groot-admiraal van de Duitse vloot geworden. De Prins kwam als kadet aan boord van het oorlogskorvet ‘Olga’ en te zijner ere werd op de ‘Buitensociëteit’ een receptie gegeven. Waar de trapeze en de ijzeren ringen hingen, werd een veldtent gebouwd, versierd met vlaggen en natuurlijk, boven alle uitstekend, een grote Duitse. Zijne Hoogheid was, als ik me goed herinner, lang van postuur en had een hoogrode kleur. Hij droeg een tuniek met een erg hoge, lichtblauwe kraag, en de typische pet van het Duitse leger. Op een tafel was een klein borstbeeld geplaatst van de oude keizer Wilhelm I en een van de toenmalige kroonprins Frederik, met zijn lange baard. Prins Hendrik kuste de twee borstbeelden. Zijne Excellentie de gouverneur, baron van Heerdt, trad op als gastheer. Deze gouverneur was erg gesteld op de ‘Buiten’ en men zag hem er dikwijls.

Er werden twee sporten beoefend, het kegelen en het rolschaatsen. Van het kegelen herinner ik me Bru Capriles, onze grote walsencomponist, die ik voor het laatst in de hoofdstad van Mexico heb gezien, Litu Delvalle, winnaar van enkele prijzen bij deze sport, en Manchi Maduro. Het kampioenschap voor rolschaatsen werd behaald o.a. door Shaki Capriles, Agustín Díaz en ondergetekende. De maandagen, woensdagen en vrijdagen waren voor de jongelui. Onder hen trad op de

[p. 154]

voorgrond Don Morris Curiel, die juist uit Duitsland was teruggekomen en mijn leraar in deze sport werd. ‘Buchi’ van Meeteren en mijn broer Jacobo waren onder de nog iets ouderen de kampioenen. Zij allen hebben de grote scheidslijn al overschreden. Gezegend zij hun nagedachtenis!

Er waren leden, die geen avond ontbraken: de heren Jacobo Capriles, Augustín Bethencourt, Jan Ellis, Antoine Matey en Charles Jutting en vanzelfsprekend mijn vader, steeds present, evenals Frans de Jongh, die met de bar belast was. De verwoedste schakers waren de heren Casper Meyer en José Natividad Malo.

In de zalen van de ‘Buiten’ werden de beroemde concerten van het tweede tijdperk van het Philharmonisch Orkest ‘Harmonie’, met Chris Ulder als dirigent, gegeven. Er werden debatten gehouden over onderwerpen, die de vereniging ‘Nut en Beschaving’ interesseerden en het bruiste van activiteit binnen de muren van dit gebouw. Ik herinner me goed, dat ik daar mijn eerste filosofische opmerking maakte over de betrekkelijke waarde van de dingen (natuurlijk zonder dit zelf te beseffen). Wanneer de een of andere brutale jongen tijdens het schaatsenrijden met opzet tegen de tafel van een paar schakers aanreed en de stukken over de grond deed rollen, stoof degene, die aan de winnende hand was als een furie op, terwijl de verliezer verontschuldigingen voor de jongen aandroeg. Natuurlijk waren de zaken omgekeerd, wanneer de tafel omviel en de verliezer van gisteren aan de winnende hand was.

Van alle glorie van de ‘Buitensociëteit’ is volgens mij niets meer over dan deze krabbeltjes. Als de gezondheidsdienst inmiddels geen maatregelen neemt, zullen de ezels met hun mest het sociale centrum van weleer blijven bevuilen.