Antilliaanse Cahiers. Jaargang 4

[p. 116]

Poëzie-albums

Het poëzie-album was voor de meisjes uit mijn tijd wat het foto-album voor het gezin was. Een archief, dat met zijn portretten of zijn woorden een periode uit de geschiedenis van ons leven bevatte. Maar voor de meisjes had dit archief nog meer waarde dan het foto-album, omdat het de geschiedenis van de jeugd in zich sloot met al de bekoring van die wonderlijke tijd vervuld van genietingen en zonder zorgen. Het album met handtekeningen, dat later zijn intrede deed, was een teken van de achteruitgang van de poëzie-albums, waarschijnlijk te wijten aan het feit, dat de jeugd geen verzen meer las en zich nog net met een handtekening tevreden stelde.

In deze albums wordt een verzameling spontane uitingen bewaard van de vele bezoekers, die onze gastvrije stranden hebben bezocht. Zij hebben op soms eenvoudige, soms vernuftige wijze lof gebracht aan onze gastvrijheid, hun waardering voor onze cultuur uitgesproken en hun bewondering voor de bijzondere aantrekkelijkheid van onze samenleving geuit, die altijd oprecht en gastvrij ballingen met open armen heeft ontvangen en hun heerlijke balsem van haar liefde bood om het verdriet en de bitterheid van de verbanning te verzachten. En zij bezongen luid de charmante geest, de vriendelijkheid en de bijzondere schoonheid van onze dames. Zoals dat ook met het foto-album het geval is, heel een voorbije periode herleeft bij het doorbladeren. De omslag, van fijn marokijn, soms fraai beschilderd, soms met zijde-borduursels of metaal, voorstellende prachtige bloemruikers, vogels en vlinders of ook wel eens alleen het woord ‘Album’, bewaart in zijn binnenste calligrafische pronkstukken, autogrammen van mannen, die

[p. 117]

later belangrijke persoonlijkheden werden of die het tevoren reeds waren of het zelfs nu nog zijn, maar die zich toch niet te belangrijk vonden om hun gedachten op de bladzijden van een van deze boeken neer te schrijven. ‘Gratos recuerdos de una época feliz’ - Prettige herinneringen aan een gelukkige tijd - staat op het titelblad van een album ingewijd in 1883, dat mij op dit ogenblik nog vermag te inspireren. Een van de eerste gedichten, ondertekend door James Corsen, begint als volgt:

Pretende en vano penetrar el velo
Que oculta al porvenir nuestra mirada;
Lo que mañana ha de traer se ignora,
Sabrase sólo cuando sea mañana.

(Wij trachten tevergeefs door de sluier te kijken
Die voor ons de toekomst verborgen houdt;
Wat morgen zal gebeuren weet niemand
Wij zullen het weten, wanneer het morgen is).

En hoeveel was er niet verborgen achter dit geheimzinnige gordijn gedurende de halve eeuw, die volgde op het schrijven van deze regels.

En wanneer wij de bladzijden een voor een omslaan, de namen lezen en de levensloop van elk van hen gedurende de afgelopen vijftig jaren nagaan, ontvouwt zich voor ons een hele wereld, een leerrijke les met verrassende facetten en een machtige stroom van emoties en herinneringen. Maar bovenal waren deze albums een produkt uit een cultuurperiode, die helaas achter ons ligt. Wanneer de jeugd in de kunst verpozing

[p. 118]

zoekt, dan is dat het resultaat van de opvoeding, die de liefde tot de kunst heeft aangewakkerd en er ten slotte in geslaagd is deze tot een wezenlijk bestanddeel van de geest te maken. Maar wanneer kunstuitingen niet meer ontroeren, komt dit doordat een gif, een boze toverdrank, bezig is het gevoel voor het schone uit te roeien. De verdwijning van deze albums valt samen met onze culturele ontreddering en dat is jammer, want zij waren een stuk geschiedenis, misschien een beetje sentimenteel, maar in ieder geval iets unieks.