Het Antwerps liedboek. Deel 2. Commentaar

159 Vaert wech, ghepeyns, verdriet!

Liefdesklacht. De minnaar is door kwaadsprekers van zijn geliefde gescheiden, maar hoopt op verbetering van zijn lot.

1,5	doorwiet: vervuld van (hier ontbreken twee regels waardoor de betekenis niet geheel duidelijk is)
1,6	int aenschijn: in alle duidelijkheid

[p. 361]

1,7	Ik moet het zonder mijn geliefde doen
1,8	clappaerts fenijn: giftige praatjes van de kwaadsprekers
1,9	ghezijn: zijn
1,11	eere: eerbetoon
2,1	O Heer, kon zij maar
2,2	Mijn wederhelft zijn
2,3	vaer: benauwdheid
2,4	mijns herten greyn: de uitverkorene van mijn hart
2,7	Alles zou goed zijn, als
2,8	Zij me niet zou ontbreken
2,10	Bij smaad, verdriet of kwelling
2,11	reyn: eerbaar
2,13	Zodat ik haar krijgen kon
2,14	boocht: verlangt
3,1	Fortuyn: Fortuna (personificatie van het lot; haar draaiende rad verbeeldt de wisselvalligheid van het lot)
3,3	blat: (het draaiende rad van Fortuna is gewoonlijk een wiel, maar hier lijkt de dichter eerder te denken aan een waterrad, dat gevormd is uit een samenstel van brede planken (bladen))
3,6	in trueren badt: in het bad van smart
3,9	Omdat ik moet missen
3,10	Haar gezicht, dat zo lieflijk is (apokoinou-constructie)
3,11	Zij is het niet die dat bij mij teweegbrengt (de dichter wil haar identiteit niet prijsgeven)
3,12	plat: op een duidelijke manier
3,13	De reden dat ik dat doe (nl. haar naam niet noemen) is
3,14	Dat ik nog een poosje moet wachten
4,3	schout: schuld
4,4	gant: gunt
4,5	U derven: Dat ik het zonder u moet doen
4,7	verdout: verstoot
4,8	Al: Als
4,9	in den brant: in de problemen
4,11	Ik knaag op een droevige korst!

De tekstdichter is een rederijker die zijn kunstvaardigheid laat blijken door een rijke woordenschat en beeldende uitdrukkingen (2,5; 3,6; 3,15; 4,11), maar vooral door het gebruik van slechts twee rijmklanken per strofe, die met vijftien verzen bovendien uitzonderlijk lang zijn (alleen strofe 1 is korter: blijkens het rijmschema ontbreken vers 6-7). Inhoudelijk gaat het om een liefdesklacht. De geliefde treft geen enkele blaam: zij heeft geen schuld

[p. 362]

aan de smartelijke situatie waarin de minnaar verkeert (3,11 en 4,3), maar het zijn de roddelaars en Fortuna die hem dwarszitten. Verder bevat het lied de bekende elementen zoals de liefdesmelancholie die door het zingen van een lied verdreven kan worden (strofe 1), de lofprijzing van de geliefde wier naam ongenoemd blijft (strofe 2, zie ook 3,12) en de smeekbede tot Fortuna (3,1-4, zie ook 4,7-8).

Vaert wech, ghepeyns, verdriet is alleen in het Antwerps Liedboek overgeleverd. Er is slechts één contrafact bekend, een schriftuurlijk lied uit 1562 met exact hetzelfde strofeschema. Een passende melodie is niet gevonden.

Literatuur: Repertorium 2001, t6485.