Logo DBNL
Amsterdams lectionarium (1970)

Amsterdams lectionarium

(1970)–Anoniem Amsterdams lectionarium–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

Hier beghint tsanctorum van sinten die proper hebben

Dese epistel leestmen up Sinte Andries avent ende es bescreven in den bouc Ecclesiasticus int xiv capitel. [Sir. 14: 22.]

Salech es die man die wonen sal in die wijsheit ende die indie gherechtecheit sal pensen ende die in sinen zinne sal pensen die omme scauwelijcheit Gods.

Int xv capitel. [Sir. 15: 3, 4, 6b.]

Die Here salne spisen metten brode des levens ende der verstannessen, ende metten watere der zalechliker wijsheit sal hine drinken; ende hi wert ghevest in hem ende hine sal niet worden gheboocht, ende hi salne onthouden ende hine wert niet gheconfuust, ende hi salne verheffen tote sinen naesten ende met ere ewegher name sal hine erven, die Here onse God.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Jan int eerste capitel. [Ioh. 1: 35-51.]

In dien tiden stont Jan Baptiste indie woestine bider Jordanen daer hi plach te predekene, ende bi hem stonden twee siere jongheren. Ende Jan sach Jhesum wandelende ende seide: Siet tlam Gods. Ende die jongheren hoorden dat Jan dit sprac, ende volgheden Jhesum na. Jhesus keerde hem omme ende sach dat hem dese volchden, ende seide hem: Wat zoect ghi? Si secghen hem: Rabbi - dat spreect alse vele alse meester - waer woenstu? Jhesus seide te hem weder: Comt ende beziets. Si quamen ende saghen waer hi woende, ende bleven bi hem den dach al dore; ende het was wel die tiende ure van dien daghe, doen si quamen tote hem. Nu was Andries, Symoen Pieters broeder, een vanden tween die ghehoort hadden van Janne ende Jhesum na ghevolget waren.

Dese Andries, doe hi van Thesum des

ander dages ghinc, vant alre eerst sinen broeder Symoene ende seide hem: Wie hebben vonden Messiam - dats alse vele alse Cristus -. Ende hi leedene tote Jhesum. Ende doe Jhesus Symoen ane sach, seidi: Du best Symoen Jans zone, du sals heten Cephas dats alse vele alse Pieter ghesproken.

Des ander dages woude Jhesus gaen tote Galylee waert, ende vant onder weghe Philipse. Ende Jhesus seide tote hem: Volch mi na. Nu was <Philips> gheboren van ere stat die was gheheten Bethsayda, ende van der selver stat was ooc Andries ende Pieter siin broeder. Philip die vant Nathanaelle ende seide hem: Dien Moyses in die wet entie propheten hebben ghescreven, dien hebben wi vonden, Jhesum, Joceph zone van Nazareth. Natanael seide te hem: Mach van Nazareth yet goets comen ofte wesen? Philips antwoorde hem: Com ende sich. Jhesus sach Nathanael comen te hem ende sprac van Nathanaelle aldus: Sich inder waerheit enen van Israel, daer en ghene boosheit in en es. Nathanael antwoorde hem: Wanen hebstu mi gekent? Jhesus antwoorde hem ende seide: Eer di Philips riep, doe du waers onder den figheboom, sagic di. Nathanael antwoorde hem ende seide: Meester, du best Gods zuene, du best coninc van Israel. Jhesus antwoorde hem ende seide toe: Want ic di seide dat ic di sach onder den figheboom, so ghelovestu; meerre dinc saltu zien dan dit es. Ende hi seide hem: Waerleke, waerleke secgic u, ghi sult zien den hemel open ende die ingle Gods up clemmen ende neder dalen up des menscen zuene.

Dese epistele leestmen up Sinte Andries dach ende bescrijft Sinte Pauwels ten Romeinen int x capitel. [Rom. 10: 10-18.]

Broedere, metter herten ghelooftmen ter gherechtecheit, maer metten monde wert de beliinghe ter zalecheit. Want die scrifture seit: Elc die ghelooft in hem, ne sal niet werden gheconfuust. Want het nes ghene onderscedenesse der Joden ende der Grieken, want bedi al een es Here alre dinghe, rike in allen die hem ane roepen. Want elc die ane roept die name des Heren, die sal siin behouden. Hoe sullen si danne aneroepen in dien si niet ne gheloofden? Of wie sullen si gheloven them dien si niet ghehoort ne hebben? Of wie sullen si horen sonder yemen predekende? Of wie sullen si predeken, sine siin ghezent? Also ghescreven es: Wie scone siin dies voeten, die daer ewangelizeeren pays, die ewangelizeeren goede dinghe! Ne ware niet alle siin si onderdanech den ewangelie. Daer omme seit Ysayas: Here, wie heeft ghelooft onsen hoorne? Daer omme dan, tghelove es uten hoorne, ende dat horen over mids den woorde Cristi. Maer ic secghe: Ne hebben sijs niet ghehoort? Ende bedi in allen die erde es ute ghegaen haer luut, ende inden enden des ommerincs der erden hare woorde.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int iv capitel. [Mt. 4: 18-22.]

In dien tiden, doe Jhesus wandelde bider zee van Galylee, sach hi twee ghebroedere, Symoen die gheheten es Pieter, ende Andriese sinen broeder, werpen die nette in die zee, want si waren visscers. Ende hi sprac te hem: Comt na mi, ic sal u maken visscers der liede. Ende alte hants lieten si hare nette ende volgheden Jhesum. Ende hi ghinc voort van danen ende sach ii andere broeders, Jacob Zebedeus zone ende Janne

sinen broeder, in een scip met Zebedeuse haren vader, vermakende hare nette; ende hi riepse. Ende si lieten te hant die nette ende den vader ende volchden hem.

Sinte Matheus, Sinte Lucie, Sinte Thomaes, Sinte Steven, Sinte Jan.

Dit vindi int ghemene sanctorum. Also alse dmes bouc in heeft, also vindise hier in ende daer naer soecse mee.

Dese epistel leestmen up Sinte Felicis dach ende es bescreven inden bouc Ecclesiasticus int xxxi capitel. [Sir. 31: 8-11.]

Salech es die man die sonder vlecke vonden es ende die naden goude niet ghegaen en es, noch indie scatte des ghelts niet ne heeft ghehoopt. Wie es dese ende wi sullen loven hem? want hi heeft wonderleke dingen ghedaen in sinen levene. Die es gheproeft in dat ende es vulcomen vonden, ende dat sal hem werden ene eweghe glorie; die mesdoen mochte, ende niet ne mesdede, ende quaet doen mochte, ende des niet ne dede. Daer omme siin sine goede ghestapelt in den Here, ende alle die sameninghe der heleghen sal vertrecken sine aelmoesene.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Luuc int x capitel. [Lc. 10: 16-20.]

In dien tiden sprac Jhesus sinen jongheren toe: Die u hoort, hoort mie, ende die u versmaet, versmaet mie. Ende die mi versmaet, versmaet den ghenen die mi ghezent hevet.

Doe quamen weder de lxxii jongheren met bliscepen ende spraken: Here, in dine name werden ons ooc die duvele onder die voeten gheworpen. Jhesus seide hem: Ic <sach> den duvel <vallen> vanden hemele alse blexeme. Maer ziet, ic hebbe u macht ghegheven te terdene up serpenten ende scorpioene dat es een vande veniinde dier ende up alle moghenteit des viants, ende en sal u scaden niet. Maer en verblijt u niet

in dien, dat u de geeste onder gheworpen werden, oft siin, maer verblijt u dat u namen ghescreven siin in hemelrike.

Dese epistel leestmen up Sinte Vincensis dach ende es bescreven inden bouc Ecclesiasticus int xiv capitel. [Sir. 14: 22.]

Salech es die man, die sal wonen inder wijsheit ende inder gherechtecheit ghedinken ende in sinen zinne peinsen die verzienecheit Gods.

Int xv capitel. [Sir. 15: 3, 4, 6b.]

Die Here salne spisen metten brode des levens ende der verstannesse, ende metten watere der zalegher wijsheit sal hine drinken, ende hi wart ghevestet in hem ende hine <wart> niet weder boocht, ende hi salne onthouden ende hine wort niet gheconfuust, ende hi salne verheffen met sinen naesten. In ere eweliker name sal hine aerven, die Here onse God.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int xvi capitel. [Mt. 16: 24-28.]

In dien tiden sprac Jhesus te sinen disciplen: So wie wille na mi comen, ga siins selfs of ende neme up siin cruce ende volghe mi na. Want <die sine> ziele behouden wille dat es hi, die leven wille in weeldecheden die verliese ende wert verdoomt, ende so wie, sprac Jhesus, om minen wille sine ziele verliest, dat es die siins selves niet ne acht, die salse vinden, dat es ewelike behouden. Wat

helpt enen mensce dat hi winne al die werelt, ende vermindringhe ghedoghe van siere ziele? Of wat wisselinghe sal i mensce gheven vor sine ziele? Des menscen zuene, sprac Jhesus, dat was hi selve, sal comen in die glorie siins vaders met sinen inglen ende dan sal hi elken mensce lonen na sinen werken of verdienten. Vor waer secgic u lieden, eneghe siin van die hier staen, die niet smaken sullen de doot, tote dat si zien

smenscen zone comen in siin rike.

Dese epistel leestmen up de bekeringhe Sinte Pauwels ende es bescreven inde Dade der Apostelen int ix capitel. [Act. 9: 1-22.]

In dien daghen was Saulus begherende der dreeghinghen ende der slachte in die jongheren ons Heren, ende hi ghinc toten vorsten der priesteren ende hiesch van hem brieve in Damascum toten synagoghen, dat so welke hi vonde des weghes, dat es tsgheloven van Jhesus Kerste, manne ende wive, ghebonden brochte in Jherusalem. Ende doe hi wech voer, ghesciede dat hi naecte Damasco; ende snellike omme blexende hem een licht vanden hemele, ende hi viel neder up de erde ende hoorde ene stemme, secghende te hem: Saule, Saule, waer omme anevechtstu mi? Ende hi sprac: Wie bestu, Here? Ende hi antwoorde: Ic bem Jhesus van Nazareth, dien du ane vechts; di es hart te stuune jeghen den gaert. Ende al bevende ende al wondrende sprac hi: Here, wat wiltu dat ic doe? Ende onse Here sprac te hem: Stant up ende ganc indie stat, ende di sal gheseit werden wat di behoort te doene. Maer die manne die met hem voeren, die stonden vervaert, horende ene stemme ende sine saghen niemene. Doe stont Saulus up vander erden ende ondaenre oghen ne sach hi niet. Ende si trockene metter hant ende ledene in Damasco; ende daer was hi drie daghe niet ziende, ende ne at niet ende ne dranc niet.

Maer daer was i jongre in Damasco, met namen Ananias, ende tote dien sprac onse Here in enen ghesichte: Anania. Ende hi sprac: Sich Here, ic bem hier. Ende onse Here sprac te hem: Stant up ende ganc in die strate die daer heet rechte, ende souc inden huse Judas enen van Taersen, Saulus bi na\men,

want sich, hi bidt. Ende hi sach enen man die gheheten was Ananias, comende te hem ende hem up lecghende die hande, dat hi weder ontfa dat ghesichte -. Doe antwoorde Ananias: Here, ic hebbe van vele lieden ghehoort secghen van desen man, wat hi quaets ghedaen heeft dinen heleghen in Jherusalem, ende dese heeft ghewout vanden vorste der priestere te bindene ende te vane alle die dine name ane roepen. Ende onse Here sprac te hem: Ganc, want dese es mi i vat der uutverkiesinghen, dat hi draghe mine name vor dat volc ende vor coninghe ende onder die kinder van Israel, want ic sal hem wisen hoe vele hi moet liden dor mine name. Ende Ananias ghinc wech ende quam int huus ende leide up hem die hant ende sprac: Broeder Saule, onse Here heeft mi hier ghezent, Jhesus die di verscenen es inden weghe daer du quaems, dattu zies ende vervult worts metten Heleghen Geest. Ende te hants vielen van sinen oghen alse scellen ende hi ontfinc dat ghesichte; ende hi stont up ende wart ghedoopt, ende doe hi spise ontfaen hadde, doe wart hi ghestarct.

Maer hi was metten jongheren, die daer waren in Damasco eneghe daghe, ende te hants ghinc hi ende predecte inder synagoghen Jhesum, sprekende: want dese es de Gods zone. Maer alle diene hoorden, wonderden hem met vervaernessen ende spraken: Nes dese niet die daer ane vacht in Jherusalem alle die daer aneriepen dese name ende die daer toe hier quam, dat hise brochte ghebonden toten vorste der priestere? Maer Saulus wart vele te meer moghender ende confuusde de Joden die daer waren in Damasco, bezekerende want dese es Cristus.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int xix capitel. [Mt. 19: 27-29.]

In dien tiden sprac Symoen Pieter tote Jhesum: Sie, wie hebben ghelaten alle dinc, ende siin di na ghevolget, ende wat sal ons werden? Jhesus seide hem lieden: Vor waer secgic u dat ghi die mi na ghevolghet sijt, inder weder winninghe, dat es ten joncsten daghe, alse des menscen zone zitten sal inden stoel siere moghenteit, so suldi ooc sitten up xii stoelen ende sult oordeelen die xii gheslachten van Israel. Ende so wie dat laten sal huse oft broeder oft zuster oft vader oft moeder oft wijf oft kinder oft lant omme mine name, hi sal ontfaen hondert vout loon ende sal bezitten dat ewelike leven.

Dese epistel leestmen up onser vrouwen dach ter lichtmesse ende es bescreven inden bouc Ecclesiasticus int xxiv capitel. [Sir. 24: 23-31.]

Alse een wijnstoc hebbic vrucht ghebaert die zoetheit der roke, ende mine bloeme siin vruchtbaer der goeder roken ende der eersamicheit.

Ic moeder der scoonre minnen ende der vreesen ende der grootheit der bekennessen ende der helegher hopen. In mi es gracie alles levens ende der waerheit; in mi es alle hope des levens ende der duecht. Lijt over te mi, ghi alle die mi beghert, ende ghi sult van minen gheslachten vervult werden, want miin geest es zoeter dan dat honech ende mine erve es zoete over dat honech ende raten. Mine ghedinkenesse sal siin in gheslachte der ewen. Die mi eten, sal noch meer hongheren, ende die mi drinken, sal noch meer dorsten na mi. Ende die mi hoort, die ne sal niet confuus werden, ende die in mi werken, diene sullen hem niet zondeghen, ende die mi ute lichten, die sullen hebben dat eweghe leven.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Luuc int ii capitel. [Lc. 2: 22-32.]

In dien tiden, doe vulcomen waren die daghen der purgacien oft der zuveringen Marien, na die wet Moyses, droeghensi, dat was Maria ende Joceph ende die vriendekine, die daer toe behoorden, dat kindekiin Jhesum tote Jherusalem, dat sijt daer offeren souden onsen Here, also alse ghescreven es in die wet ons Heren, dat es aldus: elc cnechtkiin dat eerst gheboren wert van siere moeder lechame sal helech gheheten siin onsen Here; ende daer omme quamen si ooc, dat si offrande souden gheven vor hem, dat was Jhesum, een par tortelduven of twee andere jonghe duven.

Nu was i man tote Jherusalem wies name was Symeoen, ende dese man was gherecht ende Gode vruchtech, ende hi beide der consolacien oft den troost der kindere van Israel, ende de Heleghe Geest was in hem. Ende dese man hadde antwoorde ontfaen vanden Heleghen Geest dat hi de doot niet zien en soude, hine hadde eer ghezien Cristum sHeren. Ende dese man Symeoen quam gheleet inden Heleghen Geest in den tempel. Ende doe die moeder, dat was Maria, ende die men waende dat vader ware, Joceph, dat kindekiin, dat was Jhesus, brochte inden tempel, dat si souden doen na de ghewoente der wet over hem, Symeoen nam dit kindekiin in sinen arme ende ghebenedide Gode ende sprac: Here, nu laet varen dinen cnecht na dinen woorde in den vreede, want mine oghen hebben ghezien dine zalecheit, dat was Jhesum, dien du bereet heves vor tanscijn alre liede een licht ter erlichte

nesse der hedyne ende glorie oft bliscap dijns volcs van Israel.

Dese epistel leestmen up Sinte Valentijns dach ende es bescreven inden bouc Ecclesiasticus int xliv capitel. [Sir. 44: 25a, 26b, 27b.]

Die benedixie des Heren upt hooft des gherechten, daer omme gaf hi hem dat erve ende sciet hem deel inde twa eve gheslachten, ende hi vant gracie int aneghezichte alles vleeschs.

Int xlv capitel. [Sir. 45: 2b-3a, 3c-4, 6b-8a, 9a-b].

Hi maectene groot in vreesen der vianden ende in sinen woorden temmede hi de monstre. Hi maectene glorieus int ansichte der coninghen ende hi vertoechde hem sine glorie. In siin ghelove ende in goedertierheit maecte hine helech, ende hi vercoossene ute allen vleesce. Hi gaf hem tghebod ende die wet des levens ende der leringhen, ende hi maectene hoghe ende hi sette hem ene eweghe orconde, ende hi omme gordene metten gordele der gherechtecheit, ende die crone der glorien dede hem an die Here.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int x capitel. [Mt. 10: 34-42.]

In dien tiden sprac Jhesus te sinen jongheren toe: En waent niet dat ic comen bem vreede te sindene oft te makene in erdrike; in bem niet comen vreede te sindene in erdrike, maer i zwert. Want ic bem comen sceden den mensce oft zone jeghen den vader entie dochter jeghen de moeder entie zwaesnede jeghen die zwegher; ende des menscen viande siin die ghene die binnen sinen huus siin. Die vader oft moeder meer mint dan mi, die en es miins niet werdech, ende die vader die den zone oft dochter mint boven mi, hine es miins niet werdech; ende die siin cruce niet ne neemt ende volget mi na, hine es miins niet werdech. Die sine ziele vint, salse verlie\sen;

die sine ziele verliest om minen wille, salse vinden.

Die u ontfaet, ontfaet mi, ende die mi ontfaet, ontfaet den ghenen die mi ghezent heeft. Die enen prophete ontfaet in spropheten name, hi sal eens propheten loon ontfaen, ende die enen gherechten mensce ontfaet in sgherechts menscen name, sal ontfaen loon eens gherechten. Ende so wie drinken ghevet enen van desen minsten enen nap couts waters inden name eens jongers, vor waer secgic u, hine sal sinen loon niet verliesen.

Dese epistel leestmen up Sinte Pieters dach ende bescrijft Sinte Pieter int i capitel. [1 Petr. 1: 1-7.]

Ic Pieter, apostel Jhesu Cristi, secghe den ute vercoornen toe comelinghen der struwieringhen Ponti, Galacie, Capadocie, Asie ende Bitinie na den vorwetene Gods des Vader, in heleginghen des Geestes, in ghehorsamicheden, ende in besparsinghen des bloets Jhesu Cristi: Gracie ende vreede moete u ghemenechfoudecht werden.

Ghebenedijt si God ende die Vader ons Heren Jhesu Cristi, die na siere groter ontfaermecheit ons heeft weder ghewonnen in levender hopen mids diere verrisenesse Jhesu Cristi vanden doden, ende in onvergangheliker ende ombesmetter ende onverdeleweliker erve, die behouden es inden hemelen in u, die in der cracht Gods behoet wert metten ghelove, in die zalecheit bereet gheopenbaert te werdene in der laetster tijt, daer ghi in sult vreuden, nu een lettel, up dat men moet bedroeft werden in menegherande becoringen, dat die proevinge uwes gheloven vele edelre si dan dat gout [dat] inden viere gheprouft wert, ende vonden werde in love ende in ghenaden ende in eeren in

die openbaringhe ons Heren Jhesu Cristi.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int xvi capitel. [Mt. 16: 13-19.]

In dien tiden quam Jhesus in den deelen van ere stat die gheheten was Cezarien, dese stat was Philips, sconincs Herodes zuene. Doe hi daer comen was, vraechde hi sine jongheren ende sprac: Wien secghen die lieden dat hi si, des menscen zuene? Die jongheren antwoorden: Sulke secghen: Hets Jan Baptiste, sulke Helyas, sulke Jeremias, ofte een vanden propheten. Jhesus seide hem: Maer ghi, wat sechdi, wie bem ic? Symoen Pieter antwoorde ende seide: Du best Kerst, de zuene des levens Gods. Jhesus antwoorde ende seide tote Symoen Pietere: Salech bestu, Symoen Beronia, dat es der duven zuene, want dit heeft di vleesch ende bloet niet gheopenbaert, maer miin vader die inde hemele es. Ende ic secghe di dattu best Pieter ende up desen steen, dat es up di ghelove, sal ic stichten mine kerke, ende die porten vander hellen en sullen jeghen di niet staen moghen. Ende di sal ic gheven den slotele van hemelrike. Ende so wat du binden sult up erdrike, sal ghebonden siin ooc inden hemele, ende so wat du ombindes up erdrike, sal ooc ombonden siin in hemelrike.

Dese epistel leestmen up Sinte Mathijs dach ende bescrijft in de Dade der Apostelen int eerste capitel. [Act. 1: 15a-26.]

In dien daghen stont Pieter up in middewart der broederen ende seide: Ghi manne broedere, het moeste vervult werden die scrift, die de Heleghe Geest vor seide duer die mont Davits, van Judase die leetsman was der

gheenre die Jhesum begrepen, die ghetelt was in ons ende hi was ghelot inden lotte dees ambochts. Ende dese hevet bezeten enen acker vanden lone siere ongherechtecheit, ende hi verhanghen barste in midden ende al sine ghedarmten siin ute ghestoort. Ende dits worden cont allen die wonen in Jherusalem, also dat gheheten wordt die acker Acseldamach in haerre tonghe, dat es: die acker des bloets. Hets ghescreven inden bouke der salmen: Sine woenste si woeste ende het ne si niemen diere in wone, ende: Siin bisscopdom ontfa i ander.

Het moet siin dan dat van desen mannen die hier siin vergadert met ons in alder tijt in der welker in ghinc ende uutghinc onder ons die Here Jhesus, beghinnende vanden doopsele Johannes tote dien daghe dat hi up ghenomen es van ons, orconde siere verrisenesse met ons werden enen ute desen. Ende si setter ii: Joceph die gheheten was Barnabas, die ghetoenaemt was Gherechtech, ende Mathiam. Ende si baden ende seiden: Du Here, die alle herten kens, openbare dien du vercoren hebs van desen tween enen, tontfane die stat dees ambochts ende der apostolijcheit, van wien verworpen es Judaes, dat hi ghinghe in sine stat. Ende si gaven hem lotte ende tlot viel up Mathiam, ende hi wort ghetelt metten xi apostelen.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int xi capitel. [Mt. 11: 25-30.]

In dien tiden antwoorde Jhesus ende seide: Ic belie di, vader, Here des hemels ende der erden, die bedeckets dese dinghen den wisen ende den vroeden, ende openbaretse den clenen, want also, vader, waest behaghelijc vor di. Alle dinc siin mi ghegheven van minen vader.

Ende niemen ne kende den zone sonder die vader, noch den vader ne kende niemen dan die zone ende diene die zone openbaren wilde.

Comt te mi, alle die aerbeit ende gheladen sijt, ende ic sal u vermaken. Neemt miin joc up u, ende leert van mi dat ic bem sochte ende omoedech van herten, ende ghi sult vinden ruste uwen zielen. Want miin joc es sachte ende mine bordene es licht.

Dese epistel leestmen up Sinte Tiburcis ende Sinte Valeriaens dach ende es bescreven inden bouc Ecclesiasticus int iii capitel. [Sap. 3: 1-8.]

Die zielen der gherechter siin indie hant Gods, ende hem ne sal niet tasten dat torment der doot. Si worden ghezien den oghen der onwisen alse te stervene, ende bedroevenesse wert gheacht hare uutganc, ende dese ghinghen ave [van] den gherechten weghe in die stornesse, ende dat van ons es een wech der storinghe, maer si siin in vreeden. Ende al hebben si vorden menscen torment gheleden, hare hope es der onstervelijcheit vul. In lettel siin si ghemoyt ende in vele werden si wel bezet, want God proevese ende heefse siins werdech vonden. Alse een goud inden forneyse heeft hise gheprouft ende alse i verberrende offrande heeft hise ontfaen, ende inder tijt sal siin hare jeghen woordecheit. Die gherechten sullen blecken ende alse die glenstren inden riede sullen si ronnen. Sie sullen oordeelen die gheslachten, ende si sullen heerscepie hebben over dat volc, ende hare Here sal regneren in ewicheit.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int x capitel. [Mt. 10: 16-22.]

In dien tiden seide Jhesus sinen jongren: Siet, ic sen\de

u alse scaep in midden der wolven. Weset dan vroet alse serpente ende simpel alse die duven. Wacht u van den menscen, want si sullen u overgheven in raden ende in haren synagoghen sullen si u gheselen, ende vor coninghen ende vor baeljuwen suldi werden gheleet om mi, in haren ghetughen ende den hedynen. Maer als si u overgheven sullen, ne wilt niet pensen hoe of wat ghi spreken sult, want u sal werden ghegheven in die wile, wat ghi spreken sult; want ghine siit niet die spreect, maer de geest uwes vader spreect in u. Ende die broeder sal den broeder gheven in de doot ende die vader den zone, ende die kinder sullen up staen in vader ende in moeder ende sullense ter doot bringhen. Ende ghi sult wesen in hatien allen menschen omme mine name, maer die vulstaen [sal] tote int ende, sal behouden siin.

Dese epistel leestmen up Sinte Philip Sinte Jacobs dach ende es bescreven in de Dade der Apostelen int v capitel. [Act. 5: 17-21a.]

In dien daghen stont up een vorste der priesteren, ende alle die met hem waren, dat es die ketterie der Saduceen, ende worden vervult met hate, ende worpen handen andie apostelen ende leedse inde ghemeene hoede. Maer die ingel Gods bi nachte ondede die doren des karkers ende ledetse ute ende sprac te hem: Gaet ende staet inden tempel ende secht den volke alle die woorde dees levens. Ende doe si dat ghehoord hadden, ghinghen si vrouch in den tempel ende leerden.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Jan int xiv capitel. [Ioh. 14: 1-14.]

In dien tiden seide Jhesus sinen jongren: U herte ne werde niet ontzet,

no ne duchte. Gheloofdi in Gode, ende in mi ghelooft. In miins vader huus siin vele woensten, ende al hadde ic yewer min u gheseit, want ic ga u ghereden die stede, ende al ga ic wech, ende ic u gherede die stede, anderwaerven comic ende sal nemen u te mi selven, dat, so waer ic bem, dat ghi daer ooc sijt. Ende waer ic ga weti ende den wech weti. Doe seidem Thomaes: Here, wine weten niet waer du gaes, ende hoe moghen wi den wech weten? Doe seidem Jhesus: Ic bem die wech ende die waerheit ende dat leven; niemen comt ten vader dan bi mi. Waert dat ghi mi bekennet, ghi sout ooc den vader bekennen. Ende voortmeer suldine kennen, ende ghi saechtene. Doe seidem Philips: Here, tooch ons den vader, ende het ghenoucht ons. Doe seidem Jhesus: Aldus vele tijts hebbic met u gheweest, ende ghine kent mi niet, Philips? Die mi ziet, ziet ooc minen vader. Hoe sechstu: Tooch ons den vader? En gheloofstu niet dat ic in den vader si ende die vader in mi es? Die woorde die ic spreke, ne sprekic van mi selven niet, maer die vader die in mi blivende es, die doet die werke. En gheloofdi niet dat ic inden vader si ende die vader in mi es, ghelovets doch om die werke. Vor waer vor waer secgic u, die in mi ghelooft, die werke die ic doe, sal hi doen ende de meeste van desen sal hi doen, want ic ga ten vader. Ende so wat ghi heesscen sult den vader in mine name, dat sal ic doen, dat die vader gheglorificeert werde in den zone. Ende so wat ghi heescht in mine name, dat sal ic doen.

Dese ewangelie leestmen up den dach der croninghe ons Heren ende bescrijft Sinte Jan int xix capitel. [Ioh. 19: 1-5a.]

In dien tiden ghegreep Pylatus Jhesum ende dedene

gheselen. Entie ridderen vlochten ene dornine crone ende settese up Jhesus hooft ende een purperijn cleet daden si hem ane, ende quamen tote hem ende spraken: God groete di, coninc der Joden, ende sloeghene bi siere kinbacken.

Anderwarf ghinc Pylatus ute ten Joden ende sprac hem toe: Ic bringhene hier u gheleet ute, up dat ghi kennen moget dat ic en ghene zake vinde in hem dat men doden sal. Doe quam Jhesus voort ghegaen ende droech up siin hooft ene dornine crone ende hadde ane een purperijn cleet.

Dese epistel leestmen in Sinte Jans Baptisten avent ende bescrijft Jeremias de prophete int i capitel. [Ier. 1: 4-10.]

In dien daghen ghesciede twoort sHeren te mi, sprekende: Eer dat ic di ghevormde inden lechame, so bekendic di, ende eer du ute quaems vanden buke, so haddic di ghehelecht, ende ic sette di enen prophete in dat volc. Ende ic seide: Ah, ah, ah, Here God, sich, ic ne can niet spreken, want ic bem i kint. Ende God sprac te mi: Ne wille niet secghen, want ic bem i kint, want tallen dinghen daer ic di senden sal, saltu gaen, ende al dat ic di ghebieden sal, saltu spreken. Ende die Here seide tote mi: Niet ne vreese di van haren ansichte, want ic bem met di, dat ic di verledeghe, spreect die Here. Ende God sende sine hant ende roerde minen mont ende sprac te mi: Sich, ic hebbe ghegheven mine woorde in dinen mont; sich, heden hebbic di ghezet over dat volc en over die riken, dattu velles ende te scoors, ende te spreets ende verderfs, ende stichts ende plants, spreect die almachteghe Here.

Dese ewangelie leestmen up den selven avent ende bescrijft Sinte Luuc int i capitel. [Lc. 1: 5-17.]

Het was in den daghen des conincs Herodes van

Jude een pape die hiet Zacharias, van Abyas warefte, ende hi hadde i wijf van Aarons dochtren, die hiet Elysabeth. Ende si waren bede gherecht vor Gode, voortgaende in allen gheboden ende in allen gherechtecheden haers Heren sonder claghe; ende sine hadden ghenen zone, om dat Elysabeth ondrachtech was ende bede waren vort ghegaen in haren dagen.

Ende het gheviel, doe hi siin ambocht van sinen priesterscepe doen soude, alst hem ghebuerde vor Gode na die ghewoente des paepscaps na lote, ghinc hi ute, ende ghinc inden tempel ende offerde wierooc; ende al de menechte des volcs was buten biddende indie ure des wieroocs offrande. Doe openbaerdem dingel ons Heren, staende ter rechter zide des wierooc autaers. Ende Zacharias, hem ziende, wert ontzet ende vreese viel up hem. Doe seide te hem die ingel: Ne ontsiedi niet, Zacharias, want dine bede es ghehoort, ende Elysabeth, diin wijf, sal di baren enen zone, ende du salt sine name heten Jan. Ende di sal wesen bliscap ende vreude, ende vele liede sullen verbliden in sine gheboorte, want hi sal groot siin vor onsen Here, ende wijn ende tseyser ne sal hi niet drinken, ende hi sal vervult werden vanden Heleghen Geest in siere moeder lechame; ende vele der kinder van Israel sal hi bekeren te haren Here God. Ende hi sal hem voren gaen inden geest ende inder cracht Elyen, dat hi bekere die herten der vadre in die kindre ende dongheloveghe ter vroetheit der gherechter, te gheredene den Here vulmaect volc.

Dese epistel leestmen in Sinte Jans Baptisten daghe ter eerster messe ende bescrijft Ezechiel de prophete int ii capitel. [Ezech. 2: 6-9.]

Dit spreect God die Here:

Du menscen zone, niet ne vreese hem, noch vor hare redenen ne vervaerdi niet, want die ongheloveghe ende die verkerende siin met di entu woens metten scorpioenen. <En> vreese niet hare woort, noch vor haren ansichte ne vervaerdi niet, want het es een vererrende huus. Daer omme du sult spreken te hem mijn woort, ofte si lichte horen ende sachter worden, want si siin teenres.

Maer du, menscen kint, hore al dat ic spreken sal te di, ende ne wes niet vergremmende, alse dat huus Israels vergremmende es; ondoe dinen mont ende eit wat ic di gheve. Ende ic sach, ende sich, ene hant wert ghezent te mi, indie was i toe ghedaen bouc; ende hi ondedene vor mi, ende hi was ghescreven binnen ende buten, ende daer was in ghescreven weeninghe ende carmen ende wee.

Int iii capitel. [Ezech. 3: 1-3.]

Ende hi sprac te mi: Menscen zuene, wat du vints, dat et; ende [et] dit bouc, ende ganc ende sprec toten kinderen van Israel. Ende ic ondede minen mont ende hi spijsde mi metten bouke, ende hi sprac te mi: Menscen zuene, dijn buuc sal eten ende alle dine inaderen sullen vervult worden van desen bouke dat ic di gheve. Ende ic at dat, ende het wert in minen mont als i zoete honech.

Dese ewangelie leestmen ter selver messe ende bescrijft Sinte Luuc int i capitel. [Lc. 1: 18-25.]

In dien tiden seide Zacharias toten ingle: Waer bi sal ic dit weten? want ic bem out ende miin wijf es ghegaen voort in haren daghen. Ende dingel antwoorde ende seide hem: Ic bem Gabriel die sta vor Gode, ende bem ghezent te di te sprekene ende di dit te ewangelizeerne; ende du sult swighen ende

suls niet spreken moghen tote indien daghe dat dit sal ghescien, om dattu niet ne gheloves minen woorden die vervult sullen worden in haren tiden. Ende dat volc was Zacharias beidende ende wonderde dat hi so langhe merrede inden temple. Ende hi ginc ute ende ne mochte te hem niet spreken, ende si bekenden dat hi i vizioen ghezien hadde inden temple; ende hi tekenede hem ende bleef stom.

Ende doe die daghe siins ambochts vervult waren, ghinc hi wech in sijn huus. Ende na desen daghe ontfinc Elysabeth siin wijf ende barch hare v maent, secghende: Want mi de Here aldus dede inden daghen, dat hi bescaude wech te doene mine versmanesse onder de menschen.

Dese epistel leestmen noch ter eerster messe ende bescrijft Ysayas de prophete int xlii capitel. [Is. 42: 1, 3c, 4c, 6, 9a + b.]

Dit spreect die Here God: Sich miin knecht, ic salne ontfaen; mine utevercoorne, mine ziele hevet hare behaget in hem. Ic hebbe ghegheven up hem minen geest, dat oordeel sal hi voort bringhen den volken. Inder waer\heit sal hi ute bringhen dat oordeel. Ende sine wet sullen beiden die eylande. Ic die Here hebbe di gheroupen indie gherechtecheit ende ic hebbe ghelauwet dine hant, ende ic hebbe di behouden ende di ghegheven in ene voorwoorde des volcs, in i licht der lieden. Die die eerste waren, sie siin comen, ende die niewe vercondeghe ic, spreect die almachteghe Here.

Dese epistel leestmen ter homesse up den selven dach ende bescrijft Ysayas de prophete int xlix capitel. [Is. 49: 1-3, 5a, 6b, 7b.]

Dit spreect God die Here: Hoort ghi eylande, ende verstaet, ghi volc van verren: Die Here heeft mi gheroupen vanden lechame, vanden buke miere moeder heeft hi ghedacht miere namen. Ende hi sette

minen mont als i scaerp zwert, inder scadewen siere hant bedecti mi ende hi sette [mi] als i uutvercoorne ghescotte, in sinen coker verbarch hi mi ende sprac te mi: Miin knecht bestu, Israel, want in di sal ic glorieren.

Ende nu sprac dese dinghen te mi de Here, vormende mi uten buke enen cnecht te sinen bouf: Ic hebbe di ghegheven in enen lichte der hedynen, dat du sijs mine zalecheit toten utersten der erden. Dat sullen zien die coninghe, ende die vorste sullen up staen ende sullen anebeden om den Here dinen God enten heleghen van Israel die di vercoos.

Dese ewangelie leestmen ter selver messe ende bescrijft Sinte Luuc int i capitel. [Lc. 1: 57-68.]

In dien tiden es de tijt Elysabeths vervult van baerne ende brochte voort enen zone. Ende die ghebure ende hare maghe hoordent dat God groot makede sine ontfaermecheit met hare, ende verbliden met hare. Ende doe die viii dach quam, quamen si besniden dat kint ende hietent na de name siins vader Zachariam. Ende siin moeder antwoorde ende seide: Neen, maer het sal heten Jan. Ende si seiden te hare: Want niemen es in diin gheslachte, die also heet. Doe wijsden si sinen vader, hoe hi wilde dat menne hiete. Ende hi hiesch ene tafele ende screef, secghende: Jan es sine name. Ende si wonderden alle. Ende te hants wert open siin mont ende sine tonghe, ende sprac benediende Gode. Ende die vreese quam up alle die ghebure, ende up al dat gheberechte van Judee warden gheopenbaert alle dese woorden; ende alle diet hoorden leiden dese woort in hare herte, secghende: Wie waendi dat dit kint wesen sal? want die hant ons Heren was met hem.

Ende Zacharias sijn vader

wart vervult vanden Heleghen Geest ende prophiteerde secghende: Ghebenedijt si die Here God van Israel, want hi visiteerde ende maecte de verlossenesse siins volcs.

Dese epistel leestmen up Sinte Pieter Sinte Pauwels avent ende es bescreven in de Dade der apostelen int iii capitel. [Act. 3: 1-10.]

In dien daghen ghinc Pieter ende Jan inden temple ten stonden des ghebeets der noenen. Ende i man die was crepel gheboren van siere moeder lechame, dien moestemen draghen, dien setten si alle dage vor de porte des tempels die daer hiet die scone porte, dat hi bade de aelmoesene van dien die daer inghinghen inden tempel. Doe dese ghesach Pieter ende Janne, die daer begonsten in te gane inden tempel, doe bat hi dat hi aelmoesene ontfinghe van hem. Maer Pieter sachene ane met Janne ende sprac: Sich up ons. Ende die ghene sach up hem, hopende van hem yet tontfane. Ende Pieter sprac: Goud no zelver ne hebbic niet, maer dat ic hebbe, dat ghevic di; in die name ons Heren Jhesu Cristi Nazareni: stant up ende ganc. Ende hi namne metter rechter hant ende hiefene up; ende te hants worden ghevestet sine been ende sine voete ende hi spranc up ende hi stont ende wandelde; ende hi ginc met hem in den temple, ende wandelde ende spranc ute ende lovede Gode. Ende al dat volc sach ghenen wandelende ende Gode lovende. Maer si bekendene alle dat hijt was, die sat ter aelmoesene ter scoonre porten des tempels, ende si werden vervult met wonderliken vreesen in dien dat hem ghesciet was.

Dese ewangelie leestmen up den selven avent ende bescrijft Sinte Jan int xxi capitel. [Ioh. 21: 1519a.]

In dien tiden seide Jhesus: Pietere Symoen, Johannes zuene, minnestu mi meer dan dese? Doe seidi hem: Ja ic, Here, du weits dat ic di minne. Doe seidi hem: Voede mine lammer. Doe seidi hem anderwarf: Symoen Johannes, minnestu mi? Ende hi seide: Ja ic, Here, du weets dat ic di minne. Doe seidi hem: Voede mine lammer. Doe seidi derde waerf: Minnestu mi? Doe wert Pieter bedrouft dat hi hem seide derde waerf: Minnestu mi? Ende hi seide hem: Here, du weets alle dinc, du weets dat ic di minne. Doe seidi hem: Voede mine scaep. Vor waer vor waer secgic di: Doe du jonger waers, gordets du di ende wandelets daer du wilts, maer alstu out warden best, saltu dine handen ute strecken, ende een ander sal di gorden ende leden daer du niet en wilts. Dit seidi hem, betekenende met wat doden hi Gode clarificeren soude.

Dese epistel leestmen up de octave Sinte Pieters Sinte Pauwels dach ende es bescreven in den bouc Ecclesiasticus int xliv capitel. [Sir. 44: 10-15.]

Dese siin manne der ontfaermechede, wiere gherechtecheden ne ghene verghetentheit ontfinghen. <Met> haren zade blijft dat goet, een helech erve siin hare nacomelinghen ende in den testamente es ghestaen hare zaet; ende omme hem bliven hare kinder ewelike; hare gheslachte ende hare glorie ne sal niet verlaten worden. Hare lechamen siin in vreeden begraven ende hare namen sullen leven in ewicheden. Alle die volke sullen vertrecken hare wijsheit ende haren lof sal vercondeghen die sameninge der heleghen.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft

Sinte Matheus int xiv capitel. [Mt. 14: 22-33.]

In dien tiden gheboot Jhesus sinen jongren te clemmene in i scepelkiin ende vor hem over de zee te vaerne, tote hi die scaren gheliete. Ende doe hi de scaren ghelaten hadde, clam hi in enen berch allene beden. Ende doe het avont was, was hi daer allene; ende dat scepelkiin wert in midden der zee vanden vloeden gheworpen, want die wijnt was hem contrarie. Ende inde vierde wake vander nacht quam hi te hem wandelende up die zee. Ende si zaghene up die zee wandelen ende worden ontset, secghende dat ene droghenesse ware. Ende van vreesen riepen si. Ende te hant sprac hem Jhesus toe, secghende: Hebt betrouwenesse, ic bemt, en ontziet u niet! Ende Pieter antwoorde ende seide: Here, bestuut, ghebiet mi te comene te di up den watere. Ende hi seide: Com. Ende Pieter daelde vanden scepe ende wandelde up twater omme te comene te Jhesum. Ende doe hi sach enen machteghen wijnt comen, ontsach hi hem, ende doe hi begonste te verdrinkene, riep hi ende seide: Here, behout mi! Ende te hant strecte Jhesus ute sine hant ende ghelaudene ende seide hem: Clene van gheloven, waer omme twifelde di? Ende doe hi gheclam in int scip, ghelach die wijnt. Ende die int scip waren, quamen ende anebedene ende seiden: Waerlike, du best de Gods zone.

Dese epistel leestmen in Sinte Marie Magdalenen daghe ende es bescreven inden bouc der Parabolen int xxxi capitel. [Prov. 31: 10-31.]

Dat starke wijf, wie salse vinden? Verre ende vanden laetsten enden van erdrike es hare loon. In hare ghetrouwet dat herte haers mans, ende des roefs ne bederf si niet. Si sal gheven hem goede dinghen ende niet quade alle die daghe haers levens. Si sochte wulle ende vlas

ende si heeft ghewracht met den rade haerre hande. Si es worden als i scip des coopmans, van verren bringhende siin broot. Vander nacht stont si up ende gaf broot haren ghezinden ende spijsde haren diernen. Si mercte den acker ende cochtene; vander vrucht haerre hande plante soe den wijngaert. Soe begorde met starcheden hare lendenen ende crachtichde haren arem. Soe smaecte ende sach dat hare coopmanscep goet was; ende inder nacht ne sal verblusscen hare lanterne niet. Soe sende hare hant toten starken dinghen, ende hare vingre begrepen de spille. Hare hant dede soe up den helpelosen ende hare palmen boot soe toten aermen. Soe en sal niet vreesen haer huus vor dat coude des snees, want al hare ghezinde es ghecleet met tweevolden. Een pellelin cleet heeft soe hare ghemaect; bokeraen ende purper es dat soe andoet. Edele in den poorten es hare man, als hi zit metten senaturen der erden. Soe maecte sindael ende vercocht, ende een gordel gaf soe den man van Cananee. Staercheit ende gheziertheit hare ghewant, ende soe sal lachen inden joncsten daghe. Haren mont ondede soe ter wijsheit ende de wet der goedertierheit in hare tonghe. Soe mercte die pade haers huus, ende dat broot ne at soe niet ledech. Hare kindere stonden up ende predectense alre zalechst; ende ooc lovetse haer man. Vele dochtren saemden rijcheit, ende du hevetse alle over gaen. Valsch es die gracie ende ydel es die scoonheit; dat wijf die Gode vreest, sal werden ghelooft. Gheeft hare vander vrucht van haren handen, ende loven hare inden porten hare werken.

Dese ewangelie leestmen up den

selven dach ende bescrijft Sinte Luuc int vii capitel. [Lc. 7: 36-50.]

In dien tiden bat Jhesum een Pharizeeu dat hi met hem eten soude. Hi ghinc in Pharizeeus huus ende zat ten etene. Ende zie, een wijf, ene zondresse, die was in die stat, doe soe bekende dat hi at in Pharizeeus huus, brochte soe ene alabaustrinen busse zalven, ende stont bachten neffens sinen voeten ende begonste sine voete te dwane met tranen ende te droghene met haren hare, ende custe sine voete ende salvetse met zalven. Doe dat die Pharizeeu sach, diene ghenoot hadde, seidi in hem secghende: Ware dese prophete, hi soude weten zekerlike wie ende hoe ghedaen dat wijf ware diene tast, want soe zondenesse es. Ende Jhesus antwoorde ende seide hem: Symeoen, ic hebbe di yet te secghene. Ende hi seide: Meester, sech. Ende hi seide hem: Si ii waren sculdech enen persemier; die i was hem sculdech v c penninghe ende die ander 1. Ende sine hadden niet daer mede si ghelden mochten, ende hi gaeft hem beden quite. Wie van hem dan mintenen dan meer? Ende Symeoen seide: Ic wane dat die dien hi meest gaf. Ende hi seide: Rechtelike ordeelstu. Ende hi keerdem omme ten wive ende seide te Symoene: Siestu dit wijf? Ic ghinc in diin huus, ende dune gaefs mine voeten gheen water; ende dese heeft ghenet mine voete met haren tranen ende droghetse met haren hare. Cussen ne gavestu mi niet, maer dese, van dien tiden dat ic hier in quam, ne liet soe niet mine voete te cussene. Met olyen ne salvetstu niet miin hooft, maer dese zalvede mine voete met salven. Om welc dat ic di secghe: Hare werde verlaten vele zon\den,

want soe vele minde. Ende dien [die] minst mint, wert verlaten minst. Doe seide te hare Jhesus: Dine zonden werden di verlaten. Ende doe begonsten die daer mede aten, in hem selven te secghene: Wie es dese die ooc de zonden verlaet? Doe seidi ten wive: Diin ghelove maecte di behouden; ganc in payse.

Dese ewangelie leestmen up Sinte Apolinaris dach ende bescrijft Sinte Luuc int xxii capitel. [Lc. 22: 24-30.]

In dien tiden was onder die jongren ons Heren enen twist oft harthede, wie die meeste ware onder hem allen. Doe sprac hem Jhesus toe: Die coninghen des volcs van erdrike driven heerscap over haer volc, ende die macht hebben boven die lieden, heten beneficighevers. Maer aldus en suldi niet doen; maer so wie so meest es onder u, sal hem hebben alse die minste. Ende die onder u es een vorganghere, sal siin alse een die dient. Want weder es die ghene meerre, sprac Jhesus, die sit ende eit, oft die daer dient? En es die niet meerre die eit? Oft hi spreken woude: ja hi. Ic sprac Jhesus bem onder u in midden, recht alse een die dient. Ghi sijt de ghene, sprac Jhesus, die met mi bleven sijt in alle mine vernoye oft coringhen. Ende ic, sprac Jhesus, ordenere hemelrike u, also miin vader dat rike mi ghezet heeft, dat ghi eit ende drinct up mine tafele in miin conincrike, ende dat ghi zit up xii trone oft stoele oft zetele te oordeelne de xii gheslachten van Israel.

Dese ewangelie leestmen up Sinte Dominicus dach ende bescrijft Sinte Matheus int v capitel. [Mt. 5: 13-19.]

In dien tiden sprac Jhesus te sinen jongren: Ghi sijt tzout der erden, dat es des erdrijcs. Ende es dat zake dat tzout te nieute wart, waer mede sal men danne zouten? Bedervet tzout en es niewerincs toe meer

goet vor waer dan dat ment uut werpe ende die lieden treden met haren voeten. Ghi siit, sprac Jhesus voort, tlicht der werelt. Die stat die up den berch staet, en machmen niet verberghen. Ooc ne ontsteken si niet ene lanterne ende setse onder i mudde, daer soe niet scinen mach, maer men setse up enen candelare, up datse hem allen die int huus siin, lichten. Also, sprac Jhesus, lichte u licht vor die lieden, dat si zien moghen uwe goede werke ende daer of glorificeren uwen vader die inde hemele es.

En waent niet dat ic comen bem, sprac Jhesus, <de> wet te brekene; in bem niet comen dat icse breke, maer dat icse vervulle. Vor waer ende zekerlike secgic u, sprac Jhesus, eer dat hemelrike ende erdrike vergaet, so moet vervult werden die minste tekene vander letteren alle dies dat indie wet ghescreven es, tote dat alle dinc vulbracht siin. Hier omme so wie niene hout een van desen minsten gheboden, ende ander lieden leert also met sinen exemple te brekene die ghebode Gods, die sal minst gheheten siin in hemelrike; maer so wie die ghebode helt selve ende also andren lieden leert te houdene, die sal groot gheheten siin in hemelrike.

Dese epistel leestmen in onser vrouwen avent talf oest ende es bescreven inden bouc Ecclesiasticus int xxiv capitel. [Sir. 24: 14-16.]

Vanden beghinne ende vor die werelden bem ic ghescepen, ende toter toe comender werelt ne sal ic niet laten te wesene, ende inder helegher woenste vor hem hebbic ghedient. Ende aldus bem ic ghevest in Syon ende in der heleger stat dier ghelike hebbic gherust ende in Jherusalem es mine moghenteit. Ende ic bem ghewortelt in eersamenen volke ende inden deele miins Gods es hare erve

ende in der vulheit der helegen es mine <ute spanninghe>.

Dese ewangelie leestmen up den selven avent ende bescrijft Sinte Luuc int xi capitel. [Lc. 11: 27-28.]

In dien tiden, doe Jhesus sprac den scaren van den lieden toe, doe hief i wijf van der scaren up hare stemme ende sprac tote Jhesumme: Salech es die lechame die di droech, entie borsten die du zoghes. Jhesus antwoorde hare ende seide: Ja ooc salech siin alle die ghene die tGods woort horen ende dat hoeden, dat es daer naer leven.

Dese epistel leestmen up onser vrouwen dach talf oest ende es bescreven in den bouc Ecclesiasticus int xxiv capitel. [Sir. 24: 11b-13; 15-20.]

In allen dinghen hebbic ruste ghezocht ende inde erve des Heren sal ic wonen. Doe gheboot ende sprac te mi die sceppere alre dingen, ende die mi sciep, die ruste in mine tabernacule, ende hi sprac te mi: In Jacoppe saltu wonen ende in Israel erven ende in minen vercoornen saltu <senden> dine wortelen.

Ende aldus bem ic ghevestet in Syon, ende inde ghehelechde stat hebbic ghelikelike gherust ende in Jherusalem es mijn ghewout. Ende inden <gheheersaemden> volke bem ic ghewortelt ende inden deelen miins Gods es sine erve ende in die vulheit der heleghen es mine <ute spanninghe>. Alse i ceder boom bem ic verhoghet in Lybano ende alse een cypres inden berghe Syon; alse i palmeboom bem ic verhoghet in Cades ende alse ene plantinghe der rosen in Jerico. Alse die scone olive in den velde, ende alse die asdoren bem ic verhoocht biden watren inden straten. Alse canele ende alse ene balseme gaf ic roke, alse ene ute vercoorne mirre gavic zoetheit der roken.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Luuc int x capitel. [Lc. 10: 38-42.]

In dien tiden ghinc Jhesus in een casteel, ende i wijf die hiet Martha, ontfinkene in haren huse. Ende deser zuster was Marie, die ooc sat neven den voeten ons Heren ende hoorde siin woort. Ende Martha dede ghenouch om tijt den eenparliken dienst, die stont ende seide: Here, ne roucstu niet, dat mi mijn zuster laet allene dienen? Sech hare dan dat soe mi helpe. Ende hi antworde ende seide hare: Martha, Martha, du best zorechvuldech, ende werts ghestoort jeghen vele. Maer een es nootdurst. Maria vercoos dat beste deel, dat ne sal niet worden ghenomen van hare.

 

[Exposicie: 220v-221r]

Dese epistel leestmen up den dach Sinte Jans Baptisten onthoofdinghe ende es bescreven inden bouc der Proverbien int x capitel. [Prov. 10: 28-32 + 11: 3a, 6, 811a.]

Die verbeidinghe der gherechter es bliscap, mar die hope der ommilder verderft. Die starcheit der eenvoldegher es die wech Gods, ende vervaernesse es desen die werken dat quaet. Die gherechte ne wert in ewicheit niet beweghet, maer die ommilde ne sullen niet moghen wonen upder erden. Die mont des gherechten die baert wijsheit, maer die tonghe der quader sal verderven. Die lippen des gherechten merken die behaghelike dinghen, maer die mont der ommilder verkeerde.

Die eenvoldecheit der gherechte rechtet si. Die gherechtecheit der gherechten verlost si, ende die ongherechte werden ghevanghen in haren laghen. Die gherechte es verlost vander anxt ende die ommilde wert ghegheven vor hem. Die vensere bedriecht metten monde sinen vrient, maer die gherechte werden verledecht metter const. Inden goede der gherechter wert verhoghet die stat, ende in der verdomenesse der ommilder wert lovinghe. Inder benediinghen der gherechter wart verhoghet die stat.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Maerc int vi capitel. [Mc. 6: 17-29.]

In dien tiden sende Herodes ende hilt Janne ende banten in den carker omme Herodyaden, Philips siins broeder wijf die hi ghenomen hadde. Want Jan seide Heroden: Hen es di niet gheorlooft te hebbene dijns broeder wijf. Ende Herodyas omme\laechdene

ende soe wildene doden, maer soene mochte, want Herodes ontsach Janne ende hi wiste dat hi i gherecht man was ende helech; ende hi wachtene, ende als hine ghehoort hadde, dede hijs vele, ende hi hoordene gherne. Ende als die behoevelijc dach ghevallen was in siere gheboorten, maecte Herodes werscepe sinen princhen ende sinen lieden ende den vorsten van Galylee. Ende doe Herodyaden dochter in gheghinc ende spranc, behaget Heroden ende alle die daer aten; doe seide de coninc der joncvrouwen: Heesch mi dattu wilt, ende ic saelt di gheven. Ende hi zwoer haer: Want so wat du mi heeschs, sal ic di gheven, al waert dattu hieschs die helt van minen rike. Doe ghinc soe uut ende seide haerre moeder: Wat sal ic heesscen? Ende soe seide: Jans Baptisten hooft. Ende doe soe in gheginc, hiesch soe den coninc met haesten [ende] seit soe: Ic wille dattu mi stappans gheefs Jans Baptisten hooft in ene scotele. Ende die coninc wert bedrouft om sinen eet, ende om die ghone die daer aten, ne wildise niet bedrouven, maer hi sende enen onthoofdere ende gheboot datmen brochte Jans Baptisten hooft. Ende hi onthoofdene inden carker ende brochte siin hooft in ene scotele ende gaeft der joncvrouwen, ende die joncvrouwe gaeft haerre moeder. Doe dat sine jongre hoorden, quamen si ende namen den lechame ende ledene in i graf.

Dese epistel leestmen up den dach onser vrouwen gheboornesse ende es bescreven inden bouc der Parabolen int viii capitel. [Prov. 8: 22-35.]

Die Here bezat mi inden beghinne siere weghe, vor dien dat hi yet ghemaecte van beghinne. Van ewicheden bem ic gheoordent, ende vanden vorsten, eer de erde wort. Doe die

afgronde niet ne waren, al doe was ic ontfanghen, ende doe die fonteinen der watere noch niet ute ne ghinghen ende doe die berghe noch toe in zwaerre bordene niet stoeden, vor de hillen was ic ghebaert. Nochtoe haddi niet ghemaect die erde ende die vloede ende die ghewerve des ommerincs der erden. Doe hi bereede die hemele, doe was ic bi, doe hi met zekere wet ende metten ommeganghe besloot die afgronde, doe hi vestede tgheluchte boven ende doe hi wouch die fonteinen der watere, doe hi omme vinc die terminen der zee ende ene wet sette den watren, dat si niet over ne ghinghen hare henden, doe hi ane hinc die fondamente der erden, doe was ic met hem, alle dinc te zamen settende. Ende ic wart ghewellustechet daghelike, alle tijt spelende vor hem inden ommeringhe der erden, ende mine weelden siin te wesene metten kinderen der menscen.

Daer omme nu, hoort mi, kinder: Salech siin si die daer behoeden mine weghe. Hoort die leringhe ende weest wijs, ende ne werpse niet ave van u. Salech es die mensce die mi <hoert>, die daer waect alle daghe te minen doren ende die wacht de posten mire doren. Die mi vint, sal vinden dat leven ende sceppen zalecheit vanden Here.

Dese ewangelie leestmen upden selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int i capitel. [Mt. 1: 1-16.]

Dit es de bouc der winninghen Jhesu Cristi, Davits zuene, zuene Abrahams.

Abraham wan Ysaac; Ysaac wan Jacob; Jacob wan Judam ende sine broedere diere was xi; Judas wan Phares ende Zaram <bi> Thamar; ende Phares wan Esrom; Esrom wan Aram; Aram wan Aminadap; Aminadap wan Naazon; Naa\son

wan Salmon; Salmon wan Booz bi ere die hiet Raab; Booz wan Obeth bi ere die hiet Ruth; Obeth wan Yesse; Yesse wan David den coninc. Die coninc David wan Salemoen bi ere die Urias wijf was, maer die vrouw hiet Bersabee; Salemoen wan Roboam; Roboam wan Abiam; Abia wan Aza; Aza wan Josaphat; Josaphat wan Joram; Joram wan Oziam; Ozias wan Johatam; Johatam wan Achas; Achas wan Ezechiam; Ezechias wan Manassem; Manasses wan Amon; Amon wan Josiam; Josias wan Jechoniam ende sine broedere in den overvaerne van Babylonien. Ende nader overvaert van Babylonien wan Jechonias Salathiel; Salathiel wan Zorobabel; Zorobabel wan Abiut; Abiut wan Elyachim; Elyachim wan Azor; Azor wan Sadoch; Sadoch wan Achim; Achim wan Eliud; Eliud wan Eleazar; Eleazar wan Matham; Mathan wan Jacob; Jacop wan Joceph, Marien man, van welker Marien gheboren es Jhesus die gheheten es Cristus.

Dese ewangelie leestmen in alle saterdaghe van onser vrouwen ende bescrijft Sinte Luuc int xi capitel. [Lc. 11: 27, 28.]

In dien tiden, doe onse Here Jhesus sprac den scaren van den lieden toe, hief i vroukiin hare stemme up uter scaren ende seide tote Jhesum: Salech es die lechame die di droech, ende die borsten die du zoghes. Ende Jhesus antwoorde hare: Ja ooc salech siin alle die dat woort Gods horen ende dat hoeden.

 

[Exposicie: 222v-223r]

Dese ewangelie leestmen upden dach exultacio crucis ende bescrijft Sinte Jan int xii capitel. [Ioh. 12: 3136a.]

In dien tiden sprac Jhesus ten scaren vanden Joden: Nu es comen tfonnesse oft oordeel der werelt; nu sal die prinche der werelt ute gheworpen werden. Ende es dat zake, sprac Jhesus, dat ic verhoget werde vander erden, so sal ic na mi trecken alle dinc. Dit seide Jhesus om dat hi toghen woude, hoe

ghedane doot dat hi sterven soude. Dat volc antwoorde hem: Wi hebben ghehoort uter wet dat Cristus ewelike blivet; hoe eist dan, spraken si, dattu seges: Men moet verhoghen smenscen zuene? Wie es des menscen zuene? Jhesus antwoorde hem: Noch es i lettel lichts in u. Alse langhe alse ghi tlicht hebt, so wandelt, so dat u de donkerheit niet omme beva, want die in donkerheit wandelt, en weet niet waer hi gaet. Als ghi tlicht hebt, so ghelovet ane tlicht, so dat ghi kindre siin moget des lichts.

Dese epistel leestmen vander crucen ende bescrijft Sinte Pauwels ten Philippensen. [int ii capitel] [Phil. 2: 8b-11.]

Broedere, Cristus es worden in ons onderdanech den vader toter doot, toter doot <des> crucen. Daer omme heeftene God verheven ende hem ghegheven die name die es boven allen namen, dat indie name Jhesus alle cnien bughen, hemelsce ende erdersce ende helsce, ende elke tonghe belie dat onse Here Jhesus Cristus es indie glorie Gods des vaders.

Dese ewangelie leestmen van den selven ende bescrijft Sinte Matheus int [xx capitel]. [Mt. 20: 17-19.]

In dien tiden clam Jhesus up te Jherusalem ende nam sine xii jongheren al hemelike ende seide hem: Siet, nu clemmen wi up te Jherusalem, ende des menscen zuene sal ghegheven werden ten princhen der papen ende ten scriben, ende si sullen hem oordeelen ter doot ende si sulne gheven den hedinen te bespottene ende te gheselne ende te crucene, ende inden derden dach sal hi up staen.

Dese epistel leestmen up Sinte Matheus avent ende es bescreven inden bouc der Parabolen int iii capitel. [Prov. 3: 13-20.]

Salech es die mensce die daer vint die wijsheit ende in siere herten overvloyt van vroescepen. Beter

es hare ghewinninghe dan de coopmanscepe des zelvers ende des gouds, alre edelst ende alre puurst siin hare vruchte. Soe es edelre dan alle rijcheit, ende al dat begherlijc es, dat ne mach haer niet gheliken. Die lancheit der daghe es in sine rechter hant ende in hare slinke siin rijcheden ende glorien. Hare weghe siin scone ende alle hare pade siin vredelijc. Soe es een hout des levens desen diese begripen, ende salech es hi diese vint. God fondeerde die erde inder wijsheit ende bestadechde die hemele inder vroetheit. In siere wijsheit siin ute ghebroken die afgronde, ende die wolken siin in dauwe ghewassen.

Dese ewangelie leestmen upden selven avent ende bescrijft Sinte Luuc int v capitel. [Lc. 5: 27-32.]

In dien tiden sach Jhesus enen publicaen sitten ter toolne, die hiet Levi, ende seide hem: Volghe mi. Ende hi stont up ende volchde hem, alle dinc ghelaten.

Ende Levi maecte hem ene grote werscepe in siin huus; ende daer waren vele scaren der publicanen ende andere lieden die met hem aten. Entie scriben entie Pharizeewen murmureerden ende seiden te sinen jongren: Waer omme eeti ende drinct met publicanen ende metten zondaren? Ende Jhesus antwoorde ende seide hem: Die ghezont siin ne bederven niet vanden ersatre, [maer die qualike hebben]. Ic ne quam niet roupen die gherechte, maer die zondaren te penitencien.

Dese epistel leestmen up Sinte Matheus dach ende bescrijft Sinte Pauwels ten Ephecien int iv capitel. [Eph. 4: 7-13.]

Broedere, elken es ghegheven ghenaden van onsen Here nader maten der gaven Cristi. Daer omme spreect hi: Jhesus ghinc up in die hoocheit ende voerde ghevangen die vanghenesse; hi heeft ghegheven ga\ven

den menscen. Maer dat hi up clam, wat es dat, ne waer dat hi daelde ten eersten in die nederste deele der erden? Die daer neder ghinc es die selve die daer up ginc over allen hemelen, dat hi vulbrochte alle dinc. Ende hi gaf sulke dat si apostele waren ende sulke propheten, maer sulke ewangelisten, maer andere herden ende leerres, <teenre vulbringhinghen> der heleghen in dat werc des diensts in die stichtinghe des lechamen Cristi, tote dat wie alle jeghen hem lopen in enecheit des gheloven ende der bekennessen des Gods zoons, in enen vulcomenen man, in der mate der houder der vulcomenheit Cristi.

Dese ewangelie leestmen upden selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int ix capitel. [Mt. 9: 9-13.]

In dien tiden doe Jhesus liden soude, sach hi inde toolne sitten enen mensce die hiet Matheus, ende seidem: Volch mi. Ende hi stont up ende volchde hem. Ende het ghesciede, doe hi at int huus, siet, quamen daer publicanen ende zondaren, die met Jhesum ende met sinen jongren aten. Entie scriben entie Pharizeewen murmureerden ende seiden te sinen jongren: Waer omme eet u meester metten publicanen ende metten zondaren? Ende Jhesus hoorde dat ende seide: De ersatre ne es niet nootdurst den ghenen die ghezont siin, maer die qualike hebben. Gaet ende leert wat dat es: Ic wille ontfaermecheit ende niet sacrificie. Want ic ne quam niet roupen die gherechteghe, maer die zondaren.

 

[Exposice: 244v-225r.]

Dese epistel leestmen up Sinte Michiels dach ende bescrijft Sinte Jan in Apocalipsi int i capitel. [Apoc. 1: 1-5.]

 

Die openbaringhe ons Heren Jhesu Cristi, die hem God gaf te openbaerne sinen cnechten, die daer sciere moet ghescien, ende tekenetse, sendende met sinen inglen sinen cnecht Janne die daer ghetughenesse gaf Gods woorde ende dat ghetughenesse Jhesu Cristi in allen den dinghen die hi sach. Salech es hi die daer leest ende die hoort die woort deser prophecien ende hout die dinc die daer in bescreven sijn, want die tijt es na.

Johannes, den <zeven> kerken die daer siin in Asya. Gracie si u ende vreede van dien die daer was ende es [ende toekomstech es], ende vanden zeven geesten die inden anscijn siins troons siin, ende van Jhesus Kerste die daer es ene ghetrouwe ghetughenare, de eerste ghewonne der doder ende vorste der coninghe der erden, die ons heeft ghemint, ende ghewasscen van onsen zonden in sinen bloede.

Dese ewangelie leestmen upden selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int xviii capitel.

[Mt. 18: 1-10.]

In dien tiden quamen die jongre te Jhesum, secghende: Wie waenstu dat die meeste es int rike der hemele? Ende Jhesus riep i kint ende settet in midden onder hem ende seide: Vor waer secgic u, ensi dat ghi bekeert wert ende ghedaen alse die kinder, sone suldi niet gaen int rike der hemele. So wie dan hem veromoedecht alse dit clene kint, dese es de meeste int rike der hemele. Ende so wie dan dusdaen een ontfaet in mine name, ontfaet mi. Ende so wie dan scandet enen van desen minsten cleenen die in mi gheloven, het ware hem beter dat men ene ezel buerdene hinghe omtrent sinen hals, ende menne verdronke indie diepe der zee. Wee der werelt vanden scanden! Nochtanne eist noot dat scanden comen. Maer wee den mensce, biden welken dat scanden comen! Ofti dan dine hant of diin voet scandet, snitene of ende werpse van di; hets di beter cranc of manc ten levene in te gane, dan twee handen of twee voeten hebbende ghedaen te werdene int ewelike vier. Ende eist dat di diin oghe scandet, stect ute ende werpt van di; hets di beter een oghe hebbende te gane int leven, dan twee oghen hebbende ghedaen te werdene inder hellen vier. Beziet, dat ghi niet ne veronwert enen van desen minsten, want ic secgu dat hare ingle inden hemele zien altoos miins vader anscijn, die in de hemele es.

 

[Exposicie: 225v-227v]

Dese ewangelie leestmen up Sinte Luucs dach ende bescrijft Sinte Luuc int x capitel. [Lc. 10: 1-7.]

In dien tiden, na dat Jhesus Cristus sine xii apostelen vercoren hadde, die hi sende te predekene sine name in al erdrike, tekendi uut ooc lxxii andere jongheren uut alle den volke, dat hem na quam ghevolget, ende tekende buten die alle dandere, ende sende die twee ende ii te samene vor hem in alle die stede ende dorpe, daer hi comen soude ende seide desen aldus toe: Die oest es vele, ende der wercliede lettel. Bidt den Here soests dat hi wercliede sende in sinen oest. Gaet ghi, sprac hem Jhesus toe, siet, ic sende u alse scaep oft lammere onder wulve. Ne wilt danne niet draghen no sac, no scarpe,

no scoisel, no nieman en suldi groeten up den wech, daer ghi gaet oft wandelt. In so wat huse so ghi comt, spreect alre eerst: vreede si in dit huus. Ende es in dat huus die zone des vreeden, so sal u vreede daer bliven, ende es daer ooc niemen die des werdech es, so sal de vreede weder comen tote u. In dat selve huus blivet etende ende drinct des ghi daer vint, want die wercman es werdech siins loons, dat hi met sinen aerbeide ghewonnen heeft.

 

[Exposicie: 228r-229v]

Dese ewangelie leestmen in Sinte Symoen Sinte Juden avent ende bescrijft Sinte Jan int xiv capitel. [Ioh. 15: 1-4.]

In dien tiden seide Jhesus te sinen disciplen: Ic bem een warachtech wijngart ende miin vader es i acker man, dat es des wijngarts oufenare. Alle die wijngartranken, sprac Jhesus, die in mi ne ghene vrucht ne draghen, sal miin vader wech werpen, ende so welc wiingart ranke in mi vrucht bringhet, die sal miin vader reineghen, om dat hi des te meer ende beter vrucht draghe. Ghi, sprac Jhesus te sinen jongren, sijt nu reine om der woort wille die ic u toe ghesproken hebbe. Blivet, sprac Jhesus, in mi, ende ic in u. Gheliker wijs alse die wijngart ranke ghene vrucht draghen ne mach, en si dat [si] blive inden wijngart stocke, also sone moghedi, en si dat ghi blivet in mi.

Int xv capitel. [Ioh. 15: 5-7.]

Ic, sprac Jhesus, bem die wiingaert ende ghi sijt de wiingart ranken; die in mi blivet ende daer ic in blive, die draghet vele vruchte, want sonder mi sone moghedi niet doen. So wie, sprac Jhesus, in mi niet ne blivet, die sal wech gheworpen werden als ene quade wiingaert ranke ende hi sal dor werden, ende men salne up lesen ende int vier werpen ende daer sal hi bernen. Es dat zake, sprac Jhesus, dat ghi in mi blivet ende mine woorde in u bliven, so wat ghi wilt, suldi heesscen, ende het sal u ghescien.

 

[Exposicie: 229v-231v]

Dese epistel leestmen up Sinte Symoen Sinte Juden dach ende bescrijft Sinte Pauwels ten Romeinen int viii capitel. [Rom. 8: 28-39.]

Broedere, wi weten dat die Gode minnen, alle dinc comen hem te goede, den ghenen die na den vor mickene helech gheheten siin. Want die hi vor wiste ende vorsach mede formich te werdene des beelden des Gods zoons, dat hi si eerst ghewonnen in vele broederen. Ende die hi versach, heeft hi ooc gheroupen, ende die hi riep, heeft hi gherechtecht, ende die hi gherechtecht heeft, heeft hi ghegroot. Wat secghen wi dan hier toe? Of God es over ons, wie es jeghen ons? Die sinen propren zuene ooc niet ne sparde, ne waer over ons allen heeft hine ghegheven, hoe ne heeft hi ooc niet met hem alle dinc ons ghegheven? Wie sal wroeghen jeghen die ute vercoorne Gods? God

die recht vardeghet. Wie es die ghene die verdoomt? Jhesus Cristus die doot es ende die ooc verrees, die es ter rechter hant Gods, die ooc biddende es over ons. Wie dan sal ons sceden vander minnen Cristi? tribulacie? of anxt? of persecucie? of honger? of naectheit? of vreeselijcheit? of zwert? Also alst ghescreven es: Want om di werden wi ghedoot

daghelijc ende siin gheacht alse scaep der dodinghe. Maer in allen desen verwinnen wi om den ghenen die ons ghemint heeft.

Ic bem dies zeker dat noch doot, noch leven, noch ingel, noch principaten, noch virtuten, of die dinc die jeghen woordech siin, noch die toe comende siin, noch starcheit, noch hoocheit, noch diepheit, noch ghene andere creature ne mach ons sceden vander minnen Gods die es in Cristo Jhesu onsen Here.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Jan int xv capitel. [Ioh. 15: 17-25.]

In dien tiden seide Jhesus sinen jongren: Dat ghebiedic u dat ghi u onderlinghe mint. Of u die werelt haet, weet dat soe mi die vor u bem, ghehaedt heeft. Haddi van der werelt gheweest, de werelt hadde ghemint dat hare gheweest hadde; ende om dat ghi vander werelt niet ne sijt, maer ic vercoos u vander werelt, daer omme haet u de werelt. Ghedinct des sermoens, dat ic u seide: de cnecht ne es niet meerre dan siin Here. Eist dat si mi persequeren, so sullen si ooc u persequeren; eist dat si miin sermoen houden, so sullen si ooc tuwe houden. Maer alle dese dinghe sullen si u doen om mine name, want sine weten niet hem die mi sende. Ware ic niet comen ende ne haddic hem niet toe ghesproken, sone hadden sijs ghene zonde; maer nu ne hebben

si ghene onscult van haren zonden. Die mi haet, haet minen vader ooc. Haddic de werke niet ghedaen in hem lieden, die niemen anders ne dede, sone hadden sijs ghene zonde; maer nu saghensise ende haten mi ende minen vader. Maer dat tsermoen vervult worde, dat in hare wet ghescreven es: Want tonvergheefs hebben si mi ghehaet.

 

[Exposicie: 232v-233r]

Dese epistel leestmen up Sinte Theodoris dach ende bescrijft Sinte Pauwels tote Tymotheuse int [iv capitel]. [2 Tim. 4: 1-8.]

Alre liefste, ic ghetuge

vor Gode ende vor Cristo Jhesu, die ordeelen sal die levende ende die dode, ende bi siere toe comst ende sinen rike: predeke twoort ende wes nerenst bedurstelike: beresp, fleewe, bescelde in alre verduldecheit ende leringhe. Want het sal sijn ene tijt dat si ghene ganse leringhe sullen liden, maer te hare begherlijcheit sullen si hem hopen meesters, cloyende die oren, ende vander waerheit sullen si keren hare oren, maer tote favelen ghekeert werden. Maer du, wake, aerbeide in allen dinghe, doet werc des ewangelisten, diin ambocht vuldoe. Wes sober. Want ic werde thants gheoffert ende die tijt miere ontlossinghe es bi. Enen goeden strijt hebbic ghestreden, den loop hebbic vuldaen, tghelove hebbic behouden. Hier boven es mi ghehouden die crone der gherechtecheit die mi verghelden sal die Here indien daghe, die gherechte rechtre, maer niet allene mi, maer alle den ghenen die minnen sine toe comst.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Luuc int xii capitel. [Lc. 12: 1b9.]

In dien tiden seide Jhesus sinen jongren: Wacht u van den heefsele der Pharizeewen, twelke es ypocrisie, want en es niet bedect, en sal gheopenbaert worden, noch niet verholen, men saelt weten. Want dat ghi in deemsternessen seit, sal in dat lichte gheseit werden, ende dat ghi int ore horet in u lich steden, sal ghepredect werden inden daken. Maer ic secgu, mine vrienden: Ne vervaert u niet van dien die den lechame verslaen, ende na dit ne hebben si niet dat si voort meer doen. Maer ic sal u toghen wien ghi ontzien sult. Ontziet dien die naer dien dat hi ghedoot heeft, macht hevet te doene inder hellen vier. Also secgic u: Desen ontziet! En coopt men niet <v> mus\scen

om enen vierlinc? ende ene van dien ne es niet in verghetinghen vor Gode. Ne waer ooc die hare uwes hoofts siin alle ghetellet. Ne ontziet u niet dan, ghi sijt beter dan vele musscen. Maer ic secgu: So wie dat miins beliet vor den menscen, ende des menscen zone sal siins belien vorden inglen Gods; ende die miins loochent vorden menscen, sal gheloochent werden vorden inglen Gods.

Dese epistel leestmen in alre sinten avent ende bescrijft Sinte Jan in Apocalipsi int [v capitel]. [Apoc. 5: 6-12.]

In dien daghen ic Johannes sach in midden des troons ende <der> viere dieren in midden der <oudere> een lam staende alse ghedoot, die <hadde> zeven hoorne ende zeven oghen, dat siin vii geeste Gods, ghesent in alder erden. Ende hi quam ende nam dat bouc vander <rechter> desgheens die sat inden troon. Ende doe hi ondede dien bouc, die vier dieren ende viere ende twintich ouderen vielen vor tlam, elc hebbende harpen ende vedelen goudijn vul roeken, dat sijn die bedinghe der helegen; ende si zonghen enen niewen zanc ende seiden: Du best, Here, werdech te nemene dat bouc ende up te doene sine tekene, want du best ghedoot ende hebs ons verlost God in dijn bloet van allen gheslachten ende tonghen, ende volc ende hedyne; ende du hebs ons ghemaect rike ons Gods ende priesteren, ende si regneren up der erden. Ende ic sach ende hoorde die stemme van vele inglen inden ommeringhe des troons, ende der dieren ende der oudren; ende hare ghetal was MM, [met] groter stemmen secghende: Werdech es tlam dat ghedoot es, tontfane cracht ende <godheit> ende wijsheit ende starcheit ende eere ende glorie ende benedictie van ewen tewen. Amen.

Dese ewangelie leestmen up den selven avent ende bescrijft Sinte Luuc int [vi capitel]. [Lc. 6: 1723a.]

In dien tiden daelde Jhesus vanden berghe ende stont in dat velt, ende die scare siere jongre ende grote menechte des volcs van al Jude ende Jherusalem ende van marithima ende van Tyren ende van Sydonen, die quamen omme hem te hoorne ende gheganst te werdene van haren qualen; ende die worden ghepiint van onzuveren geesten, worden gheganst. Ende al die scare sochtene te nopene, want die cracht ghinc ute van hem, ende gansetse alle. Ende hi hief up sine oghen in sine jongre ende seide: Salech sidi aerme, want u es dat rike Gods. Salech sidi die nu hongert, want ghi sult ghezaet werden. Salech sidi die nu weent, want ghi sult lachen. Salech sidi als u die lieden haten ende u versceden ende versmaden, ende ute werpen uwe namen als quaet om des menscen zone. Verblijt indien daghe ende vervreudet, want u loon es groot inden hemele.

Dese epistel leestmen in alre sinten daghe ende bescrijft Sinte Jan in Apocalipsi int [vii capitel]. [Apoc. 7: 2-12.]

In dien daghen, sich, ic Jan sach enen anderen ingel up gaen vander gheboort der zonnen, hebbende teken des levendes Gods; ende ene grote stemme riep iv inglen, die ghegheven es te derne erdrike ende der zee, secghende: Ne wilt niet deeren erdrike, noch der zee, noch ne ghene bomen, tote dien male dat wi ghetekent hebben die cnechten ons Gods in haren vorhoofden. Ende ic hoorde tghetal vanden ghetekenden: hondert duust xivM ghetekent ute alden gheslachten der kinder van Israel.

Uten gheslachte Juda xiiM ghetekent;

uten gheslachte Rubem xiiM ghetekent;

uten gheslachte Gat xiiM ghetekent;

uten gheslachte Asel xiiM ghetekent;

uten gheslachte Neptalim xiiM ghetekent;

uten gheslachte Manesse xiiM ghetekent;

uten gheslachte Symeoen xiiM ghetekent;

uten gheslachte Levi xiiM ghetekent;

uten gheslachte Ysakar xiiM ghetekent;

uten gheslachte Zabulon xiiM ghetekent;

uten gheslachte Joceph xiiM ghetekent;

uten gheslachte Beniamin xiiM ghetekent.

Daer naer sach ic een groot volc dat niemen ghetellen mochte, van allen hedynen [ende] gheslachten ende tonghen ende volken, staende vorden trone in aneghesichte des lams, an hebbende witte stolen ende palmen in hare handen, ende riepen met groter stemmen, secghende: Salecheit onsen God die sit up den troon, ende den lamme! Ende alle ingle stonden inden ommeringhe des troons, ende die ouderen ende die vier dieren; ende si vielen inden ansichte des troons in haer ansichte ende anebeden Gode ende seiden: Amen. Benedictie ende claerheit, ende wijsheit, ende werkelijcheit der gracien, ende eere [ende doget] ende starcheit onsen God!

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int v capitel. [Mt. 5: 112a.]

In dien tiden doe Jhesus sach die scaren vanden volke, so clam hi up enen berch, ende doe hi ghezeten was, quamen tote hem ghegaen sine jongheren. Ende Jhesus dede up sinen mont ende leerde sine jongren ende seide: Salech siin die arem siin van geeste, want hemelrike es hare. Salech siin die sachtmoedeghe, want sie sullen bezitten tlant. Salech siin die weenen, want sie sullen ghetroost werden. Salech siin die hongheren ende dorsten der gherechtecheit, want sie sullen ghezaet werden. Salech siin die ontfarmeghe, want sie sullen vercrighen ontfarmecheit. Salech siin die reine van herten, want sie sul\len

Gode zien. Salech siin die vreesam siin, want sie sullen heten de kinder Gods. Salech siin die persecucie liden omme die gherechtecheit, want hemelrike es hare. Salech sidi, als u de lieden vloeken sullen ende u persequeren sullen ende al dat quaet dat si mogen secghen jeghen u, ende belieghen u om minen wille. Verblijt u indien daghe ende verheuget u, want u loon es overvloeyech in hemelrike.

 

[Exposicie: 235v-236r]

 

[Exposicie: 236r-246r]

Dese epistel leestmen in alre zielen daghe ende bescrijft Ezechiel de prophete int [xxxvii capitel]. [Ezech. 37: 9b-14.]

Dit spreect God die Here: Vanden viere wijnden com, geest, ende blase up dese ghedoodde, ende si sullen levende worden. Ende ic prophitere als hi mi gheboot, ende doe ginc in hare ghebeente die geest; ende si leefden ende stonden up hare voeten, i sere groot heere.

Ende hi seide tote mi: Menscen zone, alle dese ghebeenten siin des huus Israels. Si secghen: Onse ghebeente siin verdroget ende onse hope es verloren ende wi siin of ghesneden. Daer omme prophetere ende sech te hem: Dit seecht die Here God: Siet, ic sal ondoen uwe graven ende ic sal u ute leden van uwen graven, miin volc, ende ic sal u leden int lant van Israel. Ende ghi sult weten want ic bem Here, als ic sal ondoen uwe grave ende ic u ute sal leden van uwen graven, mijn volc; ende ic sal gheven minen geest in u ende ghi sult leven, ende ic sal u doen rusten up uwe erde; ende ghi sult weten dat ic Here hebbe ghesproken ende maecte; dit seecht die almachteghe Here.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Jan int [xi capitel]. [Ioh. 11: 2127.]

In dien tiden seide Martha tote Jhesum: Here, hadstu hier gheweest, miin broeder ne ware niet doot. Maer nu we\tic,

dattu heeschs van Gode, dat sal di God gheven. Doe seide hare Jhesus: Diin broeder sal verrisen. Doe seide hem Martha: Ic weet dat hi verrisen sal indie verrisenesse in den utersten daghen. Doe seide hare Jhesus: Ic bem die verrisenesse ende dat leven; die in mi ghelooft, al ware hi doot, hi soude leven. Ende elc die leeft ende ghelooft in mi, ne sal niet sterven in ewicheit. Gheloofstu dat? Doe seide soe hem: Ja ic, Here, ic ghelove dattu best Cristus, des levens Gods zuene, die in dese werelt quaems.

Dese epistel leestmen noch vanden zielen ende es bescreven in den bouc der Macabeorum int [xii capitel]. [2 Mach. 12: 43-46.]

In dien daghen die alre starcste man Judas maecte ene vergaderinghe van xiiM bizante zelverine, [die] sende hi te Jherusalem daer te offerne over die zonden der doder, gherechtelike ende <gheestelike> ghedinkende der verrisenessen (ne ware dat hi die die sliepen, <hoopte> up te stane, overvloedech ende ydel worden ghezien te biddene over die dode), ne ware dat hi ghedachte dat die met ontfaermecheit den slaep ontfaen hadden, alre best souden hebben weder bezette gracie. Daer omme helech ende salechlijc es ghedinkenesse over die dode te biddene, dat si verlost werden van zonden.

Dese ewangelie leestmen van den selven ende bescrijft Sinte Jan int [vi capitel]. [Ioh. 6: 51-55.]

In dien tiden seide Jhesus ter scaren der Joden: Ic bem dat levende broot dat vanden hemele comen es. So wie eet van desen brode, die sal ewelike leven; ende dat broot dat ic hem gheven sal, dats miin vleesch om der werelt leven.

Doe begonden die Joden te twistene onderlinghe ende spraken: Hoe

mach ons dese sijn vleesch gheven tetene? Daer omme sprac Jhesus te hem: Vor waer vor waer secgic u: ensi dat ghi eet dat vleesch des menschen zuens ende drinct sijn bloet, ghine sult gheen leven hebben in u. Die miin vleesch eit ende miin bloet drinct, die sal hebben dat ewelike leven ende ic salne verwecken inden joncsten daghe.

Dese epistel leestmen noch vanden zielen ende bescrijft Sinte Pauwels ad Thessalonicensen int [iv capitel]. [1 Thess. 4: 13-18.]

Broedere, wine sullen u niet onwetende laten vanden slapenden, dat ghi niet bedroeft ne wert alse die andere die niet hopen ne hebben. Eist dat wi gheloven dat Jhesus doot es ende verresen, ende also [sal] God die ghene die slapen, overmids Jhesum bringhen met hem. Dit secghen wi u inden <woorde> des Heren, dat wi die leven ende bleven siin inder toe comst ons Heren, ne sullen niet vor comen die ghene die slapen. Want hi die Here, int ghebod ende in der stemmen des archangels ende inder buzinen Gods sal hi dalen vanden hemele, ende die dode die in Cristo siin, staen eerst up. Daer naer wi die gheslapen hebben, sullen ghelijc met hem lieden ghenomen werden inden wolken ghemoetende Cristum in der lucht, ende aldus sullen wi altoos siin metten Here. Ende also sullen wi troosten deen den anderen in desen woorden.

Dese ewangelie leestmen van den selven ende bescrijft Sinte Jan int [vi capitel]. [Ioh. 6: 3740a.]

In dien tiden seide Jhesus ten scaren der Joden: Al dat mi miin vader ghegheven heeft, dat sal te mi comen, ende die ghene die te mi comt, ne sal ic niet uutjaghen. Want ic bem

comen vanden hemele, niet omme minen wille te doene, maer den wille miins vader die mi hier neder ghezent heeft. Ende dat es de wille miins vader [die mi heeft ghezent], dat ic niet ne late verloren werden dat hi mi ghegheven heeft, maer dat <ict> doe verrisen inden joncsten daghe. Ende dat es die wille miins vader die mi heeft ghezent, dat elc die ziet den zuene ende ane hem ghelovet, hebbe dat ewelike leven.

Dese epistel leestmen noch van den zielen ende bescrijft Sinte Pauwels ten Romeinen int [xv capitel]. [1 Cor. 15: 49-57.]

Broedere, also wi dragen een erdersch beelde, draghen wi een hemelsch beelde. Daer omme secgic, broedere, dat vleesch no bloet ne moghen bezitten dat rike Gods.

Siet, ic secghe u ene officie: Alle sullen wi verrisen, ne waer alle ne sullen wi niet verwandelen. In enen pointe des <winkens> eens oghen, in den achterster buzinen, die buzine sal luden ende die dode sullen verrisen onbrekelijc, ende wi sullen verwandelen. Het moet siin dat dese te brekelijcheit an doe ontebrekelijcheit, ende dese stervelijcheit an doe onstervelijcheit. Alse dese stervelijcheit an doet onstervelijcheit, dan sal ghescien die redene die ghescreven es: Die doot es verzwolghen in der victorie. Waer es, doot, dine victorie? waer es, doot, diin gaert? De gaert der doot dats zonde; waerlike, die doghet der zonde dats wet. Maer Gode si gracie, die ons gaf victorie mids Jhesum Cristum onsen Here.

Dese ewangelie leestmen van den selven ende bescrijft Sinte Jan int [v capitel]. [Ioh. 5: 2124.]

In dien tiden seide Jhesus ten scaren der Joden: Want also die vader verwect die dode ende levende maect, also maect die zuene die hi wille levende. Noch die vader oordeelt niemene; maer al oordeel gaf hi den zone,

dat si alle eeren den zone, also si eeren den vader. Die niet ne eert den zone, hine eert niet den vader diene sende. Vor waer vor waer secgic u, want die miin woort hoort ende ghelooft dien die mi sende, hevet tewelike leven ende hine comt int oordeel niet, maer hi lidet over vander doot int leven.

Dese epistel leestmen noch vanden zielen ende bescrijft Sinte Pauwels te dien van Corinten int [xv capitel]. [1 Cor. 15: 20-23.]

roeder, Cristus stont up vander doot der eerster slapen; want also over mits den mensce die doot, ende mits den mensce die verrisenesse der dooder. Ende also in Adame alle storven, also in Cristo werden si levende, maer elc in siere oordene: eerst der slapen Cristus, ende daer na die siin Cristus in siere toe comst.

Dese ewangelie leestmen vanden selven ende bescrijft Sinte Jan int [v capitel]. [Ioh. 5: 25-29.]

In dien tiden seide Jhesus der scaren der Joden: Vor waer vor waer secgic u, want die wile comt ende es nu, <dat> die dode sullen horen die stemme des Gods zuens, ende diese ghehoort hebben, sullen leven. Want also die vader hevet leven in hem selven, [also heift hi den sone gegeven leven te hebbene in hem selven] ende gaf hem macht oordeel te doene, want hi es des menscen zuene. Ne wondere u niet dat, want die wile comt inde welke dat alle die inden grave siin, sullen horen de stemme des Gods zuens ende sullen voortgaen, die goet hebben ghedaen, in die verrisenesse des levens, ende die quaet hebben ghedaen, in die verrisenesse des oordeels.

Dese epistel leestmen noch van den zielen ende bescrijft Ysayas de prophete int [lviii capitel]. [Is. 58: 10b, 11, 14b.]

Dit seget God die Here: Diin licht sal scinen inder deemsternessen ende die deemsternesse sal wesen alse die middach. Ende ruste sal di gheven diin Here diin God alle weghe,

ende sal vervullen met scine <dine ziele> ende dine <been> sal hi verledeghen; ende du salt siin alse I benet hof ende als ene fonteine der watere, wien gheen water ghebreect. Die mont des Heren heeft dit ghesproken.

Dese epistel leestmen noch vanden zielen ende bescrijft Sinte Jan in Apocalipsi int [xiv capitel]. [Apoc. 14: 13.]

In dien daghen hoordic ene stemme vanden hemele, secghende te mi: Scrijf: zalech siin die dode die in Gode sterven. Van <nu> te hant spreect die Geest, dat si sullen rusten van haren aerbeiden, want hare ghewerken volghen hem na.

Dese epistel leestmen noch van den zielen ende bescrijft Ezechiel de prophete int [xxxvii capitel]. [Ezech. 37: 1-6.]

In dien daghen wert ghemaect die hant des Heren over mi, ende voerde mi inden geest des Heren, ende liet mi inden middel des ackers die vul was van doden beenen, ende hi voerde mi dor hem al omme; daer wassere sere vele upt anscijn des ackers, ghedroocht haestelike. Ende die Here seide te mi: Menscen zuene, waenstu dat dese beene niet ne leven? Ende ic seide: Here God, du kennest. Ende hi seide te mi: Prophiteere van desen beenen ende sech hem: Droghe beene, hoort twoort des Heren. Dit seget die Here God desen beenen: Siet, ic sal in doen in u den geest ende ghi sult leven, ende ic sal over u doen wassen, ende over trecken in u tfel, ende ic sal gheven den geest, ende ghi sult leven bedi, ende ghi sult weten, dat ic bem die Here.

Dese epistel leestmen in Sinte Katelinen daghe ende bescrijft Sinte Pauwels te dien van Corinten int [x capitel]. [2 Cor. 10: 17-18 + 11: 1-2]

Broedere, wie glorieert, die gloriere inden Here. Want die hem selven <loven wille>, die ne es niet gheprijst, maer dien God loont.

Vergave

God dat ghi i lettel ghedoghet miere <onwijsheit> ende <onderdraecht> mi, want ic minne u in Gods minne, want ic hebbe u ghetrouwet enen man cuussche <joncvrouwe> te <biedene>, dat es Cristus.

Dese ewangelie leestmen up den selven dach ende bescrijft Sinte Matheus int xiii capitel. [Mt. 13: 44-52.]

In dien tiden seide Jhesus sinen jongren dese ghelikenesse: Dat rike der hemele es ghelijc den scatte die verborghen es inden acker, dien i mensche vint ende bedect, ende van bliscepen dies gaet hi ende vercoopt al dat hi heeft, ende coopt den acker.

Noch es dat rike der hemele ghelijc enen coopman die zouct goede margariten. Ende als hi ene precieuse margarite vint, gaet hi ende vercoopt al dat hijs heeft, ende coopse.

Noch es dat rike der hemele ghelijc ere seinen die gheworpen es in die zee ende gadert alre hande visscen. Ende alse vul es, ledensise ute ende sitten up den hoever ende doen die goede in hare vate ende die quade werpen si ute. Also salt wesen in dat ende der werelt: die ingle sullen ute gaen ende sceden die quade van midden der gherechtegher ende doense inden oven sviers; daer sal wesen weeninghe ende criscelinghe der tanden.

Verstondi al dit? Si secghen hem: Ja wi. Doe seidi: Daer bi es elc scribe

gheleert int rike der hemelen ghelijc enen huusman, die voort bringhet van sinen scatte niewe ende oude dinghen.

Dese epistel leestmen up den dach Sinte Marie Egypciaka ende bescrijft Jeremias de prophete int [iii capitel]. [Ier. 3: 1-4.]

Dit seget God die Here: Eist dat die man siin wijf laet ende dat soe sceet van hem ende neemt enen andren man, ne sal soe niet meer weder keren

tote hem? Nes soe niet bevlect ende ghecondampneert, dat wijf? Du hebbes oncuussceit ghedaen met vele minres; nochtan kere weder te mi, seghet die Here. Hef up dine oghen in onrechte, ende sich waer du niet ghestrect ne hebs gheweest. Du saets inden weghe hem beidende alse een rovere inder woestine, ende du hebs erdrike bevlect in diren oncuussceden ende in dinen scalcheden. Di es ghemaect tforhooft van enen ledeghen wive, ende dune wouts di niet scamen. Daer omme nu allene hete mi: Miin vader bestu, ledere mire cuussceit bestu!


Vorige Volgende