Alvoorder. Jaargang 1

[p. 133]

't Verschovelingske.

Mijnen vriende Jan Eelen in herdenking aan een dag in het dorpje W. door gebracht.

Na lange uren te hebben gedwaald en in 't wilde omgezworven rustte ik uit op dien avond voor een landelijke herberg te R. Moe van mijnen langen tocht was het een lichamelijk genoegen er rustig neer te liggen, de beenen op eene halfvermolmde zitbank uitgestrekt, er mijn korte pijp te rooken en de dichte smoorwolken voor mij uit te blaznn ze te volgen in hun kringende kronkelingen, vaag zonder peinzen met oogen die nergens zijn....

Bloedrood lag de zonne voor mij op den horizont en de boomen - tenger gekruinde avond - boomen op de kimmen - gingen aan het trillen in het onderzinkende goud. De waardin had me daareven drank gebracht zij was enkele stonden om mij blijven semmelen mompelend iets over den goeden kalmen avond en over de hitte van den landen dag. Het waren woorden zonder leven en zonder ziel, woorden die zij, sinds jaren, zonder uitdrukkingskracht noch gevoel, dagelijks herhaalde. Eindelijk was zij heengedremmeld.

[p. 134]

Alleen nu bracht de avond rust in mij, een looden rust die me gansch overwon, die heel mijn lichaam vervulde, die mijn vermoeiden geest zelfs niet meer het denken toeliet.

Half in sluimering lag ik naar de verre zon te staren: zij wierp lager en lager in breede vegen de gouden glorie van haar ondergang. In laatste statie lag zij als een gloeit ende luchtbal in purperen schijn te drijven; ze bleeer hangen alsof zij nooit meer wegzinken zou. Haar stralen leefden in een wemeling op de velden.

Luwe zuchten van zachte avondwindekens gingen over mij en soms kwam de gezonde geur van een koestal mij door de openstaande herbergvenster toegewaaid.

Ik hoorde binnen het schelle rinkelen van tinnen emmers die men uitspoelde, het geplas van water en het vredige loeien der herkauwende beesten.

Plotsling wordt ik opgeschrikt. Achter mij is het een lachen en huilen op den weg. Verbaasd sta ik recht. Ik zie twee kloeke loeders van werklieden die huiswaarts keeren. Ze dragen de blikken drinkbussen met den schoofzak omwonden onder den arm, zij lachen lang en luid. Achter hen loopt schreiënd een kleine dreumes van tien a twaalf jaren; zijn bus heefthij in een zijzak van een smal spannend vestje half verborgen. Het kereltje weent overvloedig, met luide snikken in de keel. Met een versleten pet droogde hij de tranen van af zijn roodbekreten gezichtje. En steeds snikt hij voort met snikken die door merg en been snerpen. Op dit oogenblik grijpt, met plotsen ruk, een der loeders, die achter gebleven was. de drinkbus van uit het, vestje en werpt ze rinkelend over de kasseide. Luider lachend loopt hij verder, achtervolgd door den kleine die in woede ontstoken een zijner holleblokjes heeft gegrepen. Eindelijk ziende dat hij hem niet bereiken kan werpt bij met zijn blokje dat in een elzenkant over den steenweg terecht komt. Voelend zijn eindelooze machteloosheid begint hij weder luider te weenen, en hij gaat hinkend zijn blokje zoeken.

[p. 135]

Dit alles geschiedde zoo ras dat ik er mij nauwelijks kon rekenschap van geven. Niet zoodra ben ik bewust van wat gebeurt, of ik spring toe. Mijn vuisten balden zich...... Ik wordt gedreven door iets dat zich van mij meester maakt. Ik ga dien kerel ranselen, hem ten gronde werpen, als een beest dat hij is en, bij God! indien hij zich verweren durft, zijne hand tegen mij opheft dan wurg ik hem. Dat is zoo, dat is beslist.....,

Ik ben bij hem en, bij het zien van die groote blauwe oogen die verwonderd naar mij opstaren voel ik mij bedaard en weer kalm. Ik spreek zachte woorden; 't is of ik mezelven niet meer ken! ‘Wat doet ge man ge moogt dat arm ventje, dat verschovelingske niet mishandelen. Ge moest hem helpen, hem verdedigen indien men hem nadeel deed, gelijk een klein broertje dat eens uw broeder zal worden, een man die, even als gij slaaft en werkt voor een hongerloon. Toe raap die bus op en kom dan hier en drinkt een punt met mij.

Beschaamd, met rood gelaat raapt hij de bus op en reikt ze aan den dreumes;

‘Hie zie Jan, het was immers maar lach.

Jan steekt de bus in den zak en hij staart mij aan met roodbekreten oogskens.

‘Vier pinten, roep ik tegen de waardin die bij het hooren van het gerucht aan de deur is komen staan.

Men brengt het bier, wij tikken. De dreumes weent niet meer. Beteuterd zit hij voor mij, de klak in den mond er aan trekkend met twee handen.

‘'t Is goed weer van avond nietwaar meneer? zegt een der werklieden’.

‘Ja 't weer is goed mijn vriend’.

De kalmte van den avond heeft allen overwonnen. De kleine zit mij aan te staren met dankbare blikken, alsof hij eeuwig mijn wezen liep in zijn ziele wou bewaren.

Ik geloof, ik voel eene goede daad te hebben begaan. Ik heb in die ongekuischte zielen, een weinig menschelijkheid gelegd. De goedheid die in hun wezen ligt heb ik

[p. 136]

met enkele woorden doen zinderen. Die menschen zullen beter worden.

‘Toe jongens drink uit...’

Ik betaal en geef aan elk nog een geldstuk:

‘Zie, drink straksnog een glas op mijne gezondheid’. Ik ga,..

Toen ik verre was heb ik nog eens omgekeken en ik zag een roerend tafereel dat ik nooit vergeten zal. De twee groote werklieden hadden den kleinen dreumes de hand genomen en met drieën gingen ze vroolijk lachend en pratend over de kasseide.

Ik had een traan in de oogen; ik wende mijn blikken af. Wel te moede sloeg ik de dreef in die leidde naar mijn dorp dat met den spitsen kerktoren in de verte door de schemering opduisterde.

F. v Leemputte.