Alfa-Nieuws. Jaargang 11

[p. 21]

Werk in uitvoering

De Kenniskring NT1
Piet Litjens en Kiki van Etten/cinop, Den Bosch

Anderhalf miljoen Nederlanders hebben moeite met lezen en schrijven. Een aantal van hen is daardoor onvoldoende toegerust voor de eisen van de moderne kenniseconomie. Bovendien kan laaggeletterdheid een bron zijn van sociale en economische uitsluiting. Met het Aanvalsplan Laaggeletterdheid 2006-2010 probeert de Nederlandse regering laaggeletterdheid aan te pakken. Het Aanvalsplan wordt uitgevoerd door Stichting Lezen & Schrijven, de Stichting Expertisecentrum ETV.nl¹ en CINOP². De Kenniskring NT1 is een van de activiteiten in het plan. Kikivan Etten en Piet Litjens doen verslag.

1 Stichting Expertisecentrum ETV.nl is een landelijk samenwerkingsverband van ROC's met als doelstelling het opbouwen van expertise, het samenbrengen en toegankelijk maken van kennis en materiaal en het uitbreiden van ETV.nl.

2 CINOP ontwikkelt praktijkkennis voor volwasseneneducatie en adviseert branches, bedrijven, overheden en onderwijsinstellingen in het combineren van werken met leren.

Doelen Kenniskring NT1

Een van de pijlers van het Aanvalsplan Laaggeletterdheid is het doen van onderzoek. Het doel van dit onderzoek is om zicht te krijgen op de effectiviteit en kwaliteit van het NT1-onderwijs. Voor dit doel is de Kenniskring NT1 opgericht, die zich bezig moet houden met:

•	het vastleggen van het competentieprofiel van de NT1-docent;
•	het onderzoeken en verspreiden van goede voorbeelden uit de huidige praktijk;
•	het opzetten en inrichten van een of enkele NT1-lerarenopleidingen voor om- en bijscholing van NT1-docenten.

Dreigende teloorgang van NT1-expertise

Het NT1-onderwijs heeft de laatste tien jaar een moeizaam bestaan geleid. Veel (politieke) aandacht van de opdrachtgevers (gemeenten) aan de Educatie-afdelingen van de ROC's ging naar inburgering en NT2. Het gevolg is dat de NT1-afdelingen de laatste tien jaar zijn gekrompen. Voor het bestand van NT1-docenten heeft dat tot gevolg gehad dat, meer nog dan in de rest van het volwassenenonderwijs, de vergrijzing een rol is gaan spelen.

Door het Aanvalsplan Laaggeletterdheid wordt de komende jaren extra aandacht gegeven aan het bestrijden van laaggeletterdheid en aan nieuwe instroom van NT1-deelnemers. Het streven is om tot en met 2010 meer dan een verdubbeling van het aantal deelnemers te bewerkstelligen. Dit resulteert mogelijk in een behoefte aan NT1-docenten die honderdvijftig procent is van het huidige docentenbestand. Daarbij komt dat er op het gebied van opleiding en nascholing in Nederlands als moedertaal (NT1) in het hele land geen aanbod (meer) is.

Om de drie doelen van de Kenniskring NT1 te realiseren is daarom een bundeling van krachten binnen het NT1-veld noodzakelijk. Omdat CINOP binnen het NT1-veld een onafhankelijke partij is en vanuit het Aanvalsplan Laaggeletterd middelen beschikbaar heeft en contacten in het veld heeft, is CINOP in staat om verschillende spelers in het NT1-onderwijs samen te brengen.

Samenwerking met het NT1-werkveld

Om de drie doelstellingen van de Kenniskring NT1 te bereiken, worden binnen de Kenniskring NT1 achtereenvolgens verschillende werkgroepen gestart. Iedere werkgroep wordt samengesteld uit NT1-docenten die expertise hebben op het thema van de werkgroep. Iedere werkgroep heeft een relatief korte looptijd waarbinnen een eindproduct (een beschrijving van het thema van de werkgroep) opgeleverd moet worden. Om de samenwerking tussen leden van de werkgroep te stimuleren en veel reizen te besparen wordt gewerkt in Sharepoint, een digitale leerwerkomgeving, waarin het mogelijk is om samen aan dezelfde beschrijving te werken, elkaar feedback te geven en te beoordelen.

In de loop van 2008 zijn door de werkgroepen de volgende producten opgeleverd: een competentieprofiel voor de NT1-docent, een beschrijving van de intake en een beschrijving van kenmerken van de doelgroep NT1. In het najaar zullen er twee nieuwe werkgroepen van start gaan die de methodiek en didactiek van het NT1-onderwijs beschrijven.

Samenwerking met hogescholen en universiteiten

In samenwerking met Fontys Hogescholen en NT1-docenten worden op basis van de opbrengsten uit de Kenniskring NT1 (na)scholingsmodules ontwikkeld. Deze kunnen worden inge-

[p. 22]

zet bij (na)scholing van nieuwe NT1-collega's. Door Fontys Hogescholen worden de mogelijkheden onderzocht om een minor ‘Alfabetisering’ of ‘Volwasseneneducatie’ op te zetten. De samenwerking met universiteiten is gericht op het stimuleren en uitvoeren van onderzoek. Experts van de universiteiten van Nijmegen, Tilburg, Groningen en Amsterdam zijn betrokken bij de klankbordgroep van de Kenniskring NT1 en trachten onderzoeksopdrachten te formuleren, die door studenten kunnen worden uitgevoerd. De hieruit voortvloeiende onderzoeksresultaten bestaan ofwel uit aanvullende theoretische achtergronden of uit informatie over de NT1-praktijk.

In een volgende uitgave van ALFA-nieuws zal aandacht besteed worden aan recente resultaten van de kenniskring.