Alfa-Nieuws. Jaargang 4

[p. 11]

Werk in uitvoering

In Rotterdam is de volgende fase ingegaan van het ALFA CD-rom-project. Dit programma is gericht op het ontwikkelen van lees - en schrijfvaardigheid van analfabeten en anders-alfabete volwassen anderstaligen (zie verder alfa-nieuws 2000-2). Een verslag van de ontwikkelwerkvloer.

CD-ROM alfabetisering
Elleke Radstake

‘Pak jij de kar?’

‘Ja, wat wil je?’

‘Kip.’

‘Geen vis?’

‘Nee, geen vis. Kip.’

Bovenstaande dialoog speelde zich af voor het oog van de camera, op een donkere zaterdag voor kerst (we spreken over het jaar 2000), ‘s ochtends om een uur of acht. Terwijl Jaap de kar pakte, beantwoordde Maria het mobieltje. Zij kreeg instructie van haar dochter eten voor de kat te kopen.

‘O! Ja! Dan koop ik vis.’ reageert Maria op haar dochter.

‘Vis?’ vraagt Jaap, ‘Je wilt kip?’

‘Vis voor de kat.’

Het oog van de camera behoorde niet tot de bewakingsapparatuur van firma Super de Boer alwaar dit gesprek plaats vond, maar was eigendom van de cameracrew die tot taak had gekregen de tien filmpjes te maken ten behoeve van DE ALFA-CD-ROM. De komende twee etmalen zouden zij 31 uur in touw zijn. Niet alleen zij, maar ook de acteurs, de auteurs, de fotograaf, de bewoners van het pand waar zeven van de tien filmpjes werden opgenomen, zouden hun daadkracht de komende etmalen tonen. Daar mocht ik een uur of twee later getuige van zijn, toen de opnamen bij Super de Boer waren afgelopen en acteurs, crew en ondergetekende in diverse auto's richting pand gingen. Toen ik daar aankwam, zag ik de cameralieden al met camera's, microfoons, statieven, lichtschermen, etc het huis in struikelen. Bij het halletje aangekomen begreep ik de reden van het struikelen. De hal stond afgeladen vol met dozen, tassen, een grote bal, een kleine bal, een dakpan, een hok met ratten, een kom met een vis, een rok, jassen, zakken en noem maar op. Deze verzameling betrof de requisieten die de komende dagen hun functie zouden hebben. De ervaren alfa-docent heeft allang de klankzuivere woorden ontdekt!

de ervaren alfa-docent heeft allang de klankzuivere woorden ontdekt

Nadat ik mijn weg door het halletje gestruikeld had, trof ik de rest van het pand inderdaad in vol bedrijf: mijn mede-auteurs liepen met de lijst van 400 foto's die dit weekend ook nog van de acteurs gemaakt moesten worden. De ene plaatste de acteurs in positie, gaaf de context aan, de gewenste expressie; de fotograaf klikte zijn camera; de andere auteur streepte weer een item van de fotolijst. De foto's met de kleine kindertjes waren blijkbaar al genomen want zij zochten hun vertier bij de legoblokken op de benedenverdieping.

[p. 12]

De zaterdag verliep vlot: de vijf voor die dag geplande filmpjes waren 's avonds om negen uur klaar. We waren slechts twee uur uitgelopen.

Zondag viel tegen. We begonnen met de buitenscenes maar o!... wat was het koud. En wat liep het uit. Zodanig dat we op de geplande eindtijd (19.00 uur) nog twee filmpjes te gaan hadden. De moeheid was al eerder toegeslagen, de regisseuse moest het inmiddels uit haar tenen halen; enige acteurs waren de uitputting nabij; in de ogen van de bewoonster las ik een peilloze wanhoop en de opmerking van een passant’... dat het morgen weer maandag was.’ kwam niet zo opbeurend over als het bedoeld was. Alleen de cameraploeg ging het volgende filmpje met een energie te lijf die hier en daar jaloezie maar toch vooral bewondering opriep.

Om 23.20 uur draaiden we de laatste scene. Althans, dat hoopten we even. Maar die ene verspreking zou toch verwarring kunnen scheppen bij de doelgroep voor wie dit alles bedoeld was. Niet dat we perfectionistisch te werk gaan met deze alfa-cd-rom maar we willen wel een goed product. Dus werd die laatste scene nogmaals gedraaid.

Pas om 23.45 uur zaten we achter ons pilsje. ‘Zo,’ sprak de cameraman opgewekt, en niet zonder nieuwsgierigheid, ‘waar is dit alles nu



voor bedoeld?’ Dergelijke interesse moet je tegemoet komen. En zo heb ik toch nog met enthousiasme verteld dat we bezig zijn een cdrom te maken voor analfabete allochtonen die nog geen Nederlands spreken; dat de cd-rom 32 lessen zal bevatten die allemaal een basistekst als uitgangspunt hebben; dat die teksten steeds over dezelfde familie gaan; dat er per les 16 oefeningen zijn aan de hand waarvan cursisten leren lezen; dat we er daarbij vanuit gaan dat ze de woordbetekenis eerst moeten kennen alvorens ze lezenderwijs te herkennen; dat we de woorden contextrijk willen aanbieden en ze daarom ingebed hebben in de verhaaltjes over de familie; en dat we 10 verhaaltjes/dialogen mochten verfilmen wat we de afgelopen 31 uur gedaan hadden; dat met het maken van de filmpjes, de foto's en het inspreken van de teksten we nu al het basismateriaal wel bij elkaar hadden en dat de cdrom in mei/juni klaar moest zijn.

Tegen de tijd dat ik dit had uitgelegd, was ieders pilsje wel op. 't Was twaalf uur geworden. Straks is het weer maandag. Over negen uur staan we weer voor de klas.