Alfa-Nieuws. Jaargang 1

Vraagteken?

Vragen uit het veld

In deze rubriek komen elk nummer enkele vragen uit de praktijk aan de orde die docenten insturen. Het gaat hierbij om vragen waarop door de redactie, door deskundigen of door collegae-docenten gereageerd wordt. Soms zullen dat enkele vragen zijn waarop een relatief kort antwoord mogelijk is of waarvoor verwezen kan worden naar bijdragen elders, soms om een enkele vraag met een wat langer antwoord.

Ditmaal een vraag over ‘Lezen doe je overal’.

[p. 9]

Vraag:

Mijn leerlingen werken plezierig met de leesboekjes 1 t/m 6 van deze methode voor aanvankelijk lezen. Vanaf leesboekje 7 komen er echter problemen. De leerlingen begrijpen de teksten in dat leesboekje niet. Hoe kan ik dat oplossen?

Antwoord van de auteur van de methode,

Carry van de Guchte.

Aan het eind van leesboekje 6 hebben de leerlingen alle letters leren verklanken en korte woorden leren lezen. Tot dan toe waren er alleen losse woorden, woordrijen en korte teksten met veel plaatjes in de leesboekjes. Met leesboekje 7 komen de leerlingen in een nieuwe fase van het lezen. In die fase zijn langere teksten nodig om tot de doelen te kunnen komen: automatisering en versnelling van het lezen. In leesboekje 7 worden de teksten dan ook wat langer. En ook al zijn de teksten wat taalgebruik betreft wel heel eenvoudig gehouden en worden ze ondersteund met veel plaatjes, toch moeten de leerlingen om de teksten te kunnen begrijpen al aardig wat Nederlands verstaan. Sommige leerlingen blijken nog niet zover te zijn met hun mondelinge beheersing van het Nederlands, vooral leerlingen voor wie het aanvankelijk technisch lezen niet veel moeite kostte en die heel snel door de eerste zes boekjes zijn heengegaan. Voor leerlingen die langer doen over de eerste zes boekjes en bovendien een intensief mondeling programma Nederlands volgen, schijnt dit probleem zich in mindere mate of helemaal niet voor te doen.

Voor sommige leerlingen is het dus zo dat ze wat technisch lezen betreft verder zouden kunnen, maar gezien hun nog geringe beheersing van het Nederlands zijn de teksten in die boekjes op dat moment nog te moeilijk. Er zullen ook leerlingen zijn waarbij ook het technisch lezen op het niveau van boekje 6 nog niet zo vlot gaat.

Welke oplossingen kunnen we voor deze problemen bedenken?

In de eerste plaats lijkt het raadzaam om te zorgen voor een goed programma mondeling Nederlands dat de leerlingen naast het aanvankelijk leesonderwijs volgen. Door vanaf het begin intensief te werken aan de mondelingen taalbeheersing van de leerlingen kan men het tekstbegrip bij het lezen bevorderen.

Voor leerlingen die wat betreft technisch lezen de stof van de eerste 6 boekjes vlot beheersen en dus verder zouden kunnen, kan het een oplossing zijn om hen in leesboekje 7 en verder alleen de pagina's met woordrijtjes te laten lezen. Ook zullen deze leerlingen zonder veel problemen kunnen werken in het werkboekje 7/8 van Veilig leren lezen, waarin dezelfde leesmoeilijkheden wordt behandeld. Een door de leerkracht ingesproken cassette kan daarbij een handig hulpmiddel zijn.

Suggesties hiervoor zijn te vinden in de handleiding van Lezen doe je overal, bij kern 7 en verder. Op die manier maken deze leerlingen toch kennis met moeilijker leesstof, zoals woorden met clusters van medeklinkers. Later, als hun Nederlands uitgebreid is, kunnen ze de teksten van de boekjes lezen om te komen tot voldoende automatisering en versnelling van hun leesvaardigheid.

Wat het lezen van teksten betreft kan de docent een fase inlassen tussen leesboekje 6 en 7. Daarbij kan wellicht gebruik gemaakt

[p. 10]

worden van leesteksten op de computer of andere leesteksten. (Zie de bijdragen van Bastienne Tholen en van Jan Weijters elders in dit nummer). Dat kunnen teksten zijn op het niveau van leesboekje 6, zodat gezorgd wordt voor meer oefenstof voor leerlingen die nog moeite hebben met de stof van dat boekje.

Als de leerlingen wat betreft hun beheersing van het Nederlands ver genoeg zijn om de teksten van leesboekje 7 te begrijpen, kunnen ze weer verder met ‘Lezen doe je overal’.