Ad Interim. Jaargang 4

Officieele kunstbemoeienis

Het schijnt, dat op last van ‘hooger hand’ de vertaling van Barbusse's L' Enfer is in beslag genomen. Dat zou dan zijn op grond van zedelijkheidsoverwegingen. Wie per se onzedelijk zijn wil, die moet het boek dan maar in 't Fransch lezen. Hij vereenigt aldus ten minste het schadelijke met het nuttige, en kan het brengen tot een immoreel taalkundig mensch. Wat in de practijk niet te versmaden is. Intusschen zou men gaarne weten welke ‘hoogere hand’ zoo toevallig in zijn vrijen tijd het boek gelezen heeft, welke adjunctinspecteur of brigadier de hooge regeering hier adviseerde. Het krioelt van onzedelijke boeken op de markt, en avond aan avond kan men in de groote zedelijke dagbladen de ondubbelzinnigste advertenties op dit gebied aantreffen. Toch schijnt de overheid niets te bemerken, en men kon het louter wijsheid achten. Waarschijnlijk echter hebben overheden toch meer van koeien, die langen tijd lijdzaam en vredig grazen, om dan soms ineens, zonder uiterlijk merkbare aanleiding, razend te worden en iets te vernielen. Zoo herinneren wij ons van eenige jaren geleden een plotselingen aanval der Amsterdamsche politie op een bronzen beeldje ergens in een winkelkast, dat werkte als de bekende roode lap. Men moest het beeldje wegnemen of de politie had niet voor zichzelve kunnen instaan. Zoo'n aanval gaat dan wel weer over en even daarna kan het ergste gebeu-

[p. 277]

ren, zonder dat de Overheid er weet van heeft. Dat was zoo tenminste vroeger, de Officieele Vlagen van Zedelijkheid waren onberekenbaar, maar gewoonlijk gauw voorbij. Thans echter, bij dit geval, staat de zaak bedenkelijker, zegt men. Het zou hier niet enkel een ordelooze aanval van politiemoraliteit gelden, een soort officieele kramptrekking, gevolg van vaag, doch altijd te waardeeren, plichtsbesef, maar deze inbeslagneming, verzekert men, is uiting van dezelfde regeeringsbemoeienis, die de Ned. Opera wil subsidieeren en Kloos een pensioen verleende. Zij is slechts de negatieve, en - erkennen wij! - bezwaarlijke kant er van. Voortaan zal er streng op de zedelijkheid in den roman worden toegezien. Een uitgebreid bureau van droogstoppels zal de literatuur van den dag, binnen- als buitenlandsche, keuren en slechts het zedelijke behouden, waarvoor dan een Deugdprijs wordt ingesteld. Daar men echter in den laatsten tijd zich bewust werd, dat het zedelijke niet altijd, noch voor allen, gelijk blijft, zullen elke maand vanwege het ministerie van Schoone Kunsten de nieuwe Zedelijkheidstarieven worden openbaar gemaakt: een soort maximum-onzedelijkheid dus, waarboven de auteurs niet zullen mogen gaan... Wie daar beneden blijft, zal echter zijn boeken zien aangekocht voor de wees- en oude-mannenhuizen en krijgt geregeld elke twee jaar een kostbaarder eeremedaille... Op deze wijze kunnen de Nederlanders weer worden, wat zij vroeger altijd waren: een hoog zedelijk volk, dat de kat nimmer anders dan in 't donker kneep.

1919