Ad Interim. Jaargang 2

[p. 229]

R. Blijstra
Vingeroefeningen

Rustkuur

Mijn hoofd ligt Noord, mijn voeten liggen Zuid; door mij heen gaat de meridiaan; hij is even voelbaar voor me als de deuropening, wanneer men van de eene kamer in de andere stapt en onontkoombaar als het snerpen van een knarsend scharnier in den avondwind. Om hem te ontvluchten, om te vergeten dat ik zoo aan hem vastgekluisterd lig kijk ik naar mijn lucht en naar mijn boom, daarginds buiten mijn raam, doch gewoonlijk vertellen zij mij weinig nieuws, want de dagen zijn veelal grijs. Dan dringen zich dus de bekende vijandige en welgezinde figuren in mijn weerloos bewustzijn, de olifantensnuit en de wreede paardenkop, de blaffende hond, maar ook de scheeve man, de monsterachtig groote koolmees, en vele visschen, dolfijnen en baarzen, een knorhaan en een sidderaal, een beerhaai en een kattenwalvisch. Zij bijten en slaan naar elkaar als de wind door de takken waart en het lijkt alsof ze een strijd om mijn bestaan voeren.

Soms echter breekt de lucht een oogenblik open, dan kijk ik in het bosch als in den donzen schemer eener schoone vrouw, doch kort daarop slaat ze grillig haar wolken weer dicht en toont slechts de spitse kant der scherpe twijgen op het ondoorzichtige grijs van haar kleed.

Wanneer de geheele lucht in beweging is en de wit en geel gerande grauwe gevaarten achter mijn boom over het fletse blauw schuiven vormt hij een sierlijke arabesk op een wereld van voorbijtrekkende stormen. Dan, later, is hij ineens vol kleur en licht, een andere kleur en een ander licht dan het

[p. 230]

goud en zilver van de weerkaatste zon of het blauw van den hemel of het donkergroen van den klimop, waarmee hij begroeid is of het stralend wit van een opvliegenden ekster, dan rijst de zon uit de zacht trillende twijgen als een waterlelie uit een rimpelend meer, als een machtige heldere waterlelie uit het water van den sprookjesvijver, als de zon zelve uit de zee der oneindigheid en de golven ruischen als de takken, de takken van mijn boom, in den wind.

En 's avonds als de zon achter mijn boom schuilgaat flonkeren de beweeglijke mazen, nauwelijks begrensd door dunne lijnen als pailletten op den langs het voetlicht strijkenden rok van een balletteuse en zij blijven natintelen als het licht reeds verdwenen is, langzaam doffer wordend tusschen de pikzwarte strepen van mijn boom, die nu als een bekend, bladerloos silhouet vol zonderlinge mij zoo goed bekende figuren afsteekt tegen den nog lichten hemel.

Het leven is mij zoo dierbaar, zoolang ik mij niets kan beloven omtrent mijzelf nadat het geeindigd is en daarom lig ik stil op mijn meridiaan en kijk door donkere takken langs angstwekkende figuren den hemel in.

Ochtendreis

Als een gulzige mol met den snuit van een miereneter vaart de schaduw van den electrischen trein door het zonnige, groene land; hard slaat ze over ploeger en paard, over hek en dam, schiet hevig rillend over een perron met samenklappende rails en springt dartel over breede slooten. Door kale boomgaarden giert ze als een wervelstorm en voert de onzichtbare bladeren en bloemen mee in haar onstuimige vlucht; het zonlicht trekt ze met een ruk uit de huizen, de schepen uit het kanaal, de

[p. 231]

schoorsteenen uit de fabrieken om ze vlak daarop weer achteloos te laten staan.

Nu slaat het machtig geraamte van de spoorwegbrug haar heftig neer en als verlamd schuift ze schuchter over het land tusschen de oogenverblindende ijzeren balkscharen, die, ineens tot rust gekomen omdat ze nu achter ons liggen, als herinnering alleen al haar wederopstanding beletten.

Doch de beugel is gebleven, als een papegaai op een stokje of een waggelende gans, soms bedrijvig pikkend soms statig als een kraanvogel die heel snel op rolletjes wordt voortgeduwd en wat achter raakt met zijn kop, die dan ook geheel in verwarring wegschudt bij het kruisen en wisselen der draden.

Ik ben op reis en bij mezelf; ‘hij is weg,’ zeggen mijn kennissen en vrienden, ‘hij is er niet.’ Doch ik ben hier en al weer verder, op weg naar het Zuiden en de ochtendzon staat aan den anderen kant recht op den trein en zij zijn er niet.

Verbijstering

Hij liep argeloos onder een bom als een meisje onder de mistletoe en de dood kuste hem zoo onverhoeds, dat hij in zijn eigen gedachten nog bleef leven.

Het duurde eenige dagen voor zijn lichaam, of liever dat wat van zijn lichaam overgebleven was, een voet met een schoen en een sok, een bebloede lap van zijn overhemd, een paar flarden vleesch met een stuk van zijn pak, geïdentificeerd was en zijn vriend kwam maar juist op tijd voor de begrafenis van zijn schamel overschot. Met strak gezicht luisterde deze naar het verhaal eener aaneenschakeling van toevalligheden, wellicht meer nog onder den indruk van de schijnbare wetmatigheid der gebeurtenissen dan van den nabijen dood, het snelle

[p. 232]

uitvlakken van een jong leven, dat opgelost, geen spoor, geen laatste herinnering had achtergelaten, een leegte slechts, die hem met angst vervulde meer dan met verdriet, omdat hijzelf het had kunnen zijn, omdat, bij nader inzien, hijzelf het schier was.

De nu zoo spoorloos verdwenen man had de plaats zijner inwoning verlaten, omdat hij deze niet veilig achtte, een alleszins redelijke voorzichtigheidsmaatregel, in kalm overleg genomen, in het besef, dat ook elders de dood hem kon treffen, doch in de overweging, dat men hem niet meer kansen moet geven dan hij verdient. De dood echter, verdient alle kansen en de mensch geene, dat was ook nu weer gebleken, en zoo kwam het dat de te laat verschenen vriend onder het doffe plompen van de aarde op de inhoudslooze kist en de holle woorden, die er aan vooraf gingen geen weg wist te vinden uit den kringloop van zijn gedachten, waarvan deze hem voorschreven zich te bergen zooveel het in zijn vermogen lag, omdat de overtuiging een eendagsvlieg te zijn den mensch in elk opzicht een groote verantwoordelijkheid oplegt, terwijl gene hem waarschuwde niet méér aan zijn leven te hechten dan het waard was. Doch als de wijze, waarop men denkt te sterven de sfeer bepaalt waarin men zal leven, hoe ondraaglijk onbestemd was dan het werkelijk einde, als men uiteengereten werd als een hond, of neerschokte in een kogelstoot of wegdreef in zijn bed.