Ad Interim. Jaargang 1

[p. 91]

Barend de Goede
De jurisprudentie en ik

De jurisprudentie is een hulpmiddel. Zij verschaft mij voor een moeilijke juridische beslissing de noodige bouwstoffen (of niet) en zij verschaft mij slaap op een drukkende midzomermiddag. Vooral om deze laatste hulp is zij mij dierbaar: de menschen en de zon en de kamer en de stoelen, het kan alles zoo bijzonder beroerd, tot misselijk wordens toe beroerd zijn op een midzomermiddag. Alles verveelt je en een warme walm van walging stijgt van het effen linoleum langzaam maar zeker tot de keel.

Dan is een nieuwe aflevering van de Nederlandsche jurisprudentie met bijbehoorend register volgens kaartsysteem iets bijzonder prettigs. Want de uitspraken van den Hoogen Raad, van de Gerechtshoven, van de Arrondissements-rechtbanken, van de Kantonrechters behoeft men slechts gedurende een half uur met volstrekte aandacht te lezen om even volstrekt der wereld te ontsterven en naar de vergetelheid der slaap te ontkomen. Daarom is de jurisprudentie mij boven alles wat papier heet dierbaar.

En omdat het middag is en de zon schijnt en mijn collegaas mij meer dan iets op aarde ergeren en ik een vrij hevige hekel ook aan mij zelven heb, om al deze dingen begroet ik de nieuwe aflevering van de Nederlandsche jurisprudentie met bijbehoorend register volgens kaartsysteem met de vreugde van den drenkeling die redding ziet.

Het begint zoo echt lekker: Art. 261 Sv. eischt op straffe van nietigheid, dat de dagvaarding - welk stuk strekt ter inlichting niet alleen van den verd., maar ook van den rechter - een opgave behelst van het feit, dat ten laste gelegd wordt. Dat heeft de Hooge Raad uitgemaakt op 22 Februari

[p. 92]

1944 en ik bewonder dit kloeke proza en de duidelijkheid van het medegedeelde. Heb je mot met iemand, zeg hem terwille van de helderheid der verhoudingen in 's hemels naam waaròm zijn gezicht je niet bevalt. Zeg hem dat, de Hooge Raad wil het zoo. Om deze zijn stelling te staven behoeft de Hooge Raad zes bladzijden, compres gedrukt, van de N.J.M.B.R.V.K. en ik voel de wereld om mij wijken en ik voel rijzen diep in mij het leven van de droom, waar alles liefelijk is en vederlicht.

Maar de dood die dichtbij is en het ook weten wil vergeet mij niet. Want er is meer in deze aflevering van de Nederlandsche enz. De slaap gaat over, mijn oogen worden wijder, mijn mond gaat een eindje open en de lippen worden wat drogerig. Want temidden van dit... nu ja, van dit zanderig proza staat een verhaal zoo eindeloos vol van de wanhoop, die des levens kern wel schijnt te zijn, zoo overschenen van de late zonneschijn, die over een vroege dood schijnen kan, zoo zilt van de tranen, die men alleen in de spiegel kan zien, dat ik kamer en menschen en dagvaarding en H.R. verlies en de grasberm, waarop het zich afspeelde, zoo jammerlijk helder zie of ik het zelf was die het onderging en nog weer het zelf was die het bedreef.

Mag men een moord plegen op verzoek van het slachtoffer in spe? Mag men dat? Mag men dat? Vijf bladzijden Nederlandsche enz. zullen het je vertellen als je het weten wil. Als je het weten wil. Als je het weten wil. Maar ik wil het niet weten. Nu niet en nooit. Dat is goed en wel voor een man met f 5000. - per jaar en om de twee dagen een schoon overhemd en gepoetste tanden en een sleutel in zijn zak.

‘Zij is daarna tegen mij aan gaan liggen en ik heb toen mijn handen om haar hals geslagen en haar als voormeld gewurgd. Zij heeft zich niet verzet en alleen maar tweemaal mijn naam genoemd. Ik

[p. 93]

heb daarna nog ongeveer 45 minuten met haar in mijn armen gezeten, in welken tijd geen menschen langs gekomen zijn’.

Ook hier heeft de Hooge Raad zijn duim op gezet en de groezelige afdruk is in de woorden ‘als voormeld’ zichtbaar gebleven. Maar het beeld heeft zijn helderheid behouden; de lijnen en kleuren zijn zichtbaar gebleven en het geheel heeft het zoet vergift van de ontkenning der dagelijksche werkelijkheid bewaard.

O God, deze twee. Hij en zij. Hij om haar en zij om hem, alsof er geen Albert Heijn, geen Simon de Wit en geen Hooge Raad bestaan. Nog tweemaal heeft ze zijn naam genoemd, nog 45 minuten heeft hij haar in zijn armen gehouden. En geen mensch kwam voorbij. De wereld stond stil en het leven stond stil en alles was als nooit geboren.

En mijn gedachten omspinnen dit beeld en mijn mond hijgt een beetje en ik vind het verschrikkelijk en ik voel de vingers op mijn hals en op haar hals voel ik mijn vingers en ik vind hen grootsch en bovenwereldsch in hun liefde en satanisch, zoetsatanisch in hun dooden en in hun doodgaan en ik weet het geheim van hun moed en hun wanhoop ondoorgrondelijk als het leven en de dood zelf en ik lach stompzinnig en afwerend tegen den collega, die een prutsmoeilijkheidje heeft bij een besluit dat hij voorbereiden moet en ik leg deze aflevering van de Nederlandsche enz. weg om nooit, hoor je: nóóit meer in te zien.

Uit: De dood dichtbij.

(Wordt vervolgd.)