Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 20

[Pieter Gerard Witsen Geysbeek]

WITSEN GEYSBEEK (Pieter Gerard), den 30 of 31 December 1774 te Amsterdam geboren, was de zoon van een boekhandelaar, die hem reeds vroeg op een voornaam koopmanskantoor plaatste, doch hij had zulk een onbedwingbaren lust tot studie dat hij zich des nachts op de beoefening der talen toelegde, zoodat hij Latijn, Grieksch, Engelsch, Spaansch en welligt nog meer talen, zonder hulp van een meester, door eigene oefening leerde. Welhaast verveelde hem het kantoorwerk, hij zeide het vaarwel en leefde van toen af geheel voor letterkundige werkzaamheden, te midden van welke hij den 13den October 1833 overleed. Onder de menigte werken, die hij oorspronkelijk schreef en vertaalde, verdient

vooral melding zijn Biografisch, Anthologisch en Critisch Woordenboek, dat door van der Aa en Heringa vervolgd is. Als dichter maakte hij zich het eerst bekend door de stukjes die in de Kleine dichterlijke Handschriften voorkomen. In 1808 verscheen van hem de eerste zang van de Zeevaart naar Esmenard, de overige zangen bleven in de pen, van 1809 tot 1810 zijn bundel met Puntdichten ten getale van 900 stuks. Het 10de behelst eigenlijk zijne Verhandeling over het Puntdicht, met een aantal proeven uit verschillende dichters. Deze studie bragt hem op het denkbeeld om in 1821 eene keur van Puntdichten, uit de beste en voornaamste Nederlandsche dichters, onder den naam van Epigrammatische Anthologie in het licht te geven, die in 1834 met zijne Verhandeling over het Puntdicht en zijne Puntdichten in 3 deeltjes te Amsterdam bij C.L. Schleger op nieuw zijn uitgegeven. In 1814 leverde hij nog een Gedenkboek van Nederlands verlossing en in 1825 een Bundel gedichten. Zijn laatste dichtstuk: getiteld Met God, verscheen in 1831. In 1847 gaf hij een eenvoudige en gemakkelijke aanwijzing om de Stenographie of kunst van snelschrijven, door middel van slechts twee karakters te leeren, volgens de uitvinding van dr. Erdmann (m. een pl.).

Voorts heeft men van hem:

De staatkundige dood van Bonaparte Dithyrambe. Amst. 1815.

Bij 't graf van mijne moeder. Ald. 1806.

Apophtegmata of gouden spreuken van P.C. Hooft. Amst. 1822.

Het vrijheidsfeest. Divertissiment n.h. Hgd. van J.H. Dessauw. Amst. 1795.

Nieuwejaarswensch aan het Amsteld. publiek uit naam der akteurs en aktrices van den schouwb., 1 Jan. 1798.

De wederkomst van den Hollandschen Patriot, blijspel n.h. Fr. van Le Roy. Ald. 1795.

De Zegepraal der Vrijheidsvrinden. Nationaal trsp. met zang. Ald. 1799. 8^o.

De Edelmoedige overwinnaars of de zege der Vrijheid; trsp. n.h. Fr. van de Burgeresse Molé, met zang. Ald. 1799.

De overtocht over de Waal of de Republikeinsche Gelieven, trsp. m. zang, gev. n.h. Fr. van Le Roy. Ald. 1795.

Robert of de Struikroovers, trsp. Ald. 1796.

De ongeduldige, blsp. gev. n.h. Fr. van Lantier. Ald. 1795.

De Fransche helden, of de Belegering van Saint-Jean de Lone; trsp. gev. n.h. Fr. van D'Ussieux. Ald. 1796.

Catherine of de Schoone Pachster, trsp. gev. n.h. Fr. van J. Candeille. Ald. 1796.

De Weduwe en het Rijdpaard, blsp. n.h. Hgd. van A. von Kotsebue. Ald. 1796.

De Negers, trsp. gev. n.h. Hgd. van A. von Kotsebue. Ald. 1796.

Paulus en Virginia, trsp. met zang, gev. n.h. Fr. Ald. 1797.

Alexandrine en Linval, blsp. m. zang, gev. n.h. Fr. Le Jokei van Hoffman. Ald. 1797.

De verwarde Schaking, blsp. gev. n.h. Hgd. Der Wildfang, van A. von Kotsebue. Ald. 1798.

De Volksverdrukker gestraft, of het Leenrecht, trsp. gev. n.h. Fr., Les Crimes de la Noblesse van de burgeresse Villeneuve. Ald. 1797.

De kwakzalvers, blsp. gev. n.h. Fr. van Pignault-le-Brun. Ald. 1798.

De Huwelijkskeus, blsp. gev. n.h. Hgd. van Ch.H. Spiess. Ald. 1798.

De Bloedverwanten, blsp. gev. n.h. Hgd. van A. von Kotsebue. Ald. 1798.

De Man zonder Complimenten, blsp. gev. n.h. Fr. van F.P.A. Leger. Ald. 1799.

Descartes te Utrecht, trsp. n.h. Fr. van Bouilly. Ald. 1800.

Het Geheim, blsp. met zang, gev. n.h. Fr. van Hoffman.

Pinto of de omwenteling van Portugal, historisch blsp., gev. n.h. Fr. van Lemercier. Ald. 1801.

Het Gevaarlijke der Vertrouwelijkheid, trsp. n.h. Fr. van Mevr. de Beaunoir. Ald. 1801.

Het Schimpdicht, trsp. gev. n.h. Hgd. Das Epigramm van A. von Kotsebue. Ald. 1801.

Mevrouw de Sevigné, trsp. n.h. Fr. van J.N. Bouilly. Ald. 1806.

Het vaderlijk Huis, trsp. (zijnde het vervolg op de Jagers, een tafereel van zeden van het land) uit het Hgd. van A.W.v. Iffland in het Zedelijk Schouwtooneel. D. XIII.

Apollineum. Amst. 1824, 2 dn.

Historisch Archief, 1ste d. Amst. 1825.

De kleine Zimmerman. Amst. 1825, 3 dn.

Ook gaf hij de Gedichten van A. van der Woordt, Amst. 1829, in het licht.

Zie v.d. Aa, N.B.A.C. Wb.; Cat. d. Bibl. van Ned. Letterk. (Reg.); Alphab. Lijst van van Cleef, bl. 188, 189.