Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 14

[Gerardus Outhof]

OUTHOF (Gerardus) werd tusschen den 26 en 27 Januarij 1673 te Amsterdam geboren. Zijn vader was Gerardus Outhof, en zijne moeder Maria, dochter van den Wormer burgemeester Gerrit Bakker. Na den dood van Outhof hertrouwde zij met Joan Muntingh, secretaris van de weeskamer te Groningen. Hier werd Gerardus, die toen zijn achtste jaar nog niet bereikt had, ten latijnsche scholen besteld. Vervolgens oefende hij zich aan de hoogeschool van die plaats in de regten onder Berteling en Pagenstecher, vervolgens onder Joh. Mensinga in de welsprekendheid, geschiedenis en oudheden, onder Gousset in het

Hebreeuwsch, onder Berteling en Lamberts, later onder Bernouilli, in de wijsbegeerte (Outhof was een Cartesiaan); onder à Marck, Hulsius en Braunius in de joodsche oudheden en godgeleerdheid. Later bezocht hij de hoogeschool te Franeker, aan welke hij van der Wayen, Vitringa en Roëll; te Utrecht, aan welke hij Witsius en Graevrus, en te Leijden, aan welke hij Spanheim, Gronovius en Pezizonius hoorde. Bij gelegenheid dat hij zich te Emden, waar eenige verwanten van zijn vader woonden, ophield, werd hij aldaar den 16 Aug. 1697, in plaats van F. ten Houten die naar Friesland beroepen was, tot leeraar aangesteld. In 1721 aanvaardde hij het ambt van predikant en rector te Kampen, waar hij den 20 Jan. 1733 overleed.

Outhof was geen onverdienstelijk theologant, en een vrij goed literator. Zijne geleerde werken en verhandelingen, zoo in het nederduitsch als in het latijn in het licht gegeven, verwierven hen grooten roem en de vriendschap van Harckenroth, Streso, Gargon, Rhenferd, Snabelius en anderen. Als godgeleerden maakte hij zich bekend door:

Excercitium Philol. de Manna Israëlis Gron. 1694. 4^o.

In locum Marc. IV. 39. Dissert. in qua divinitas Christi ex miraculosa ejus maris et ventorum seditione demanstratur in Bibl. Brem. Cl. I fasc. II p. 47.

Observ. in libros Biblicos V.T. in quibus textus Hebraicus cum versione LXX confertur, specimen. L.c. fasc. III p. 163. Commentarii in Psalmum L. coll. cum textu Ebraïco LXX. - Continuatio. L.c. fasc. IV p. 357.

In Ps. 11:6. Observat. in quibus prolixius de montibus Sionis et Moriae agitur. L.c. Cl. II fasc. II p. 208.

In Ps. VII:7. Observationes, L.c. p. 514.

De Rahab, et Rachab dissertatio, qua probatur eas diversas mulieres fuisse L.c. fasc. III p. 430.

Dissertatio in Matth. 24:15, 16, L.c. fasc. IV p. 617.

Delincatio Monarchiae primae seu Assyriacae L.c. Cl. V fasc. I p.l.

Observationes ad Ps. XXII:17 et ad Lucam VI:1. L.c. fasc. III p. 407.

Ad locum Matth. I:19 diss. in qua nonnulla de statuis Rulandinis et Weichildis inserta sunt. L.c. Cl. VI p. 18.

De Messiae principatu super humerum ejus ad Es. IX:5. diss. L.c. Cl. VI fasc. 5. p. 812.

Ad locum Jacobi V:16. observatio L.c. Cl. IV fasc. II p. 417.

De quarundam vocum disquisitio. L.c. Cl. VIII p. 93.

Epistola ad amicum, seu Dissert. de veritate resurrectionis Christi vi propria sua divina, Embdae 1710.

Judicia Jehovae Zebaoth seu bellum divinum, qui petit Deus peccatores, adversus quos variis exercitibus horificisque armis bellat. Cui operi adjunctum est carmen Severi Sancti i.e., Eudelechi, de mortibus boum, cum notis Weckii, Seberi et Outhouü Gron. 1721 8^o. verg. Bibl. Brem. Cl. V. p. 150, 151.

Orat. auspical. de necessitate studü Linguarum cet Campis 1725 4^o.

Linguae Gracae Rudim. praesertim Willeriana composita una cum signif. verb. med. ac derivat. temp. brevique Syntaxi. Amst. 1729 8^o.

Profecy van Obadias verklaard. Groning. 1700 8^o. Dordr. 1730. Amst. 1735. Zie

Rabus. B.v.E.D. XVIII bl. 302 volgg.

Rabus. B.v.E. letterlijk uit de oudtheit verklaart. - Synod. Kerkred. over Pred. XII:11. - Aanm. over 't Doopformul. Gron. 1730.

Verklaring van den Brief van Paulus aan Titus. Amst. 1704 4^o. Leiden 1743 4^o.

Verklaring over het Boek Ruth, en 't Losserschap. Amst. 1711, 1717 4^o. Leiden 1743 4^o.

Boek van Propheet Jonas verklaart, uit de oudtheit opgeheldert, nevens een bysonder verhaal van de Assyrische Monarchie van Ninivé, Ninus, enz. van Ofyr en Tharschich, als ook over Spreuk. XIX:34. Amst. 1723 4^o.

Zedelessen der Oudtvaderen verzameld enz. met een brief van P. Quesnel. Amst. 1715 8^o.

Gerardi heilige bedenkingen, uit het Lat. vert. en met brede Aanm. en Geestel. gez. verrijkt. Embden 1715 8^o. (Dit werkje was reeds in 1647 door Joh. van Someren vertaald.

Zie Balen en Paquot, Schotel, G.L. en Oudheidk. Verl. bl. 66, 104.

Verhaal van de watervloeden. - Predikatie over Joh. II:3-4.

Verh. van de cometen. Embden 1718 8^o. ruim een derde verm. en met uitv. verh. over de Cimb. vloeden en volkeren. Embden 1718, 1720 8^o. Over dit werkje, ook te Halle in het Hoogd. vertaald, is een aanmerkelijke brief van Outhof aan L. Smids, in de Bibl. v.d. Maats. der Ned. Letterk. te Leyden. Zie over hetzelve Boekz. Oct. 1718.

Afscheits kerkreden te Embden en Intréred. te Kampen, nevens noch drie kerkred. en Godtgel. aanm. Amst. 1725 8^o. Zie Bibl. Brem. bl. II p. 897.

Korte inhoud van de leere der waerheit of eerste beginsel van onzen Christel. Herv. Godsd. in vrage en antw. Embden 1709, verbeterl. Embden 1789, Kampen 1726 8^o.

Waarschuwingen aan alle Christenen tegen de haast naderende allerzwaarste verdrukkinge uit Openb. III:11, nevens een korte schets van de Openbaringe, daarby een geschiedk. berigt van de kerkreform. in Zwitserl., Duitschl. en Oostvriesl. en Levensbeschrijving van Zwinglius, Lutherus, Apertanus, à Lasco, Menso Alting, Embden 1723 8^o. Enkhuizen 1728 8^o.

Ook vindt men vele verhandelingen en opmerkingen van hem in de Boekzalen der Gel. Wereld van 1719, 1720, 1721, 1723 als ook Aanmerk. over eenige Nederl. Bijbeldrukken, hoe er nooit een Bijbel op een schip is gedrukt, maar hoe de oude Nederl. Bijbels van de jaren 1556, 1560, 1563, te Embden bij Stephanus Mierman, Bieskens, en Lenart der Einderen zijn gedrukt. in Boekd. April en Mei 1723. Hij heeft ook bijdragen geleverd tot de Boekzaal des Nederd. Bijbels van le Long, met wien hij bevriend was. Zie Boekz. bl. 375. Na zijn dood heeft nog een Verzameling van Kerkredenenen (Leiden bij Hasebroek 4^o.) als ook van Uitgelezene kerkredenen (Leiden 1740) en van Bijbelsche Keurstoffen (Gor. 1737 van hem het licht gezien.

Outhof stond in vriendschappelijke betrekking tot de beste dichters van zijn tijd, zoo als Françius. Brouckhusius, Hoogstraten, Pluimer, Moonen, Rotgans, Vollenhoven, doch beoefende minder gelukkig de poëzij dan zij. Hij was een middelmatig dichter, ofschoon zijne Stichtelijke gedichten Amst. 1703, meermalen (Embden 1711, 1713, Gouda 1711, Leijden 1559) herdrukt zijn.

Men heeft nog van hem:

Keizerlijke Rijks Sinspreuken of Symbola en Levensbeschryving van de Keizeren, met zedelessen opgeheldert. Gouda 1711 en Levens-tafereel van Cebes den Thebaner, uit het Grieks ondigt in Neerlands Digtmaat overgezet met breedvoerige zinverklaringen en Taal- en Oudheidk. uitleggingen, als ook nog met zeven bijzondere bijgevoegde verhandelingen verrijkt enz. Amst. 1727 8^o.

Als beoefenaar der Nederl. taalkunde maakte hij zich bekend door zijne bijvoegselen op de lijst der gebruikelijkste zelfstandige naamwoorden door zijn oudoom Hoogstraten verzameld. In de Taal- en Dichtk. Bijdr. D. I, bl. 123 wordt, ‘zijne taalzucht toonende voorrede voor de verklaringe van Obadias’ geroemd. In de bibliotheek d. Maats. van Ned. Letterk. te Leijden berusten mss. brieven van Outhof en Harckenroth aan Ludolf Smids, waarvan een uittreksel voor komt bij Schotel, Kerk. Dordr. D. I, bl. 288, 269.

Outhof huwde met zijne nicht Sara, dochter van Hermannus van Eemst, burger te Amsterdam, en liet kinderen na.

Zie Boekzaal voor 1733; Aanhangsel op Nieuwenhuis, D. IV, bl. 765; Schotel Kerk. Dord. D. II, bl. 26 verv. Ypeij, Gesch. der Christ. Kerk. in de 18e eeuw. D. VIII, bl. 452; Glasius Godgel. Ned.; Witsen Geijsbeek, B.A.C. Woordenb. D. V. bl. 26; Snellaert Schels eener geschied. der Nederl. letterk. bl. 172, Arrenberg, Naamr. bl. 395; Cat. d. Bibl. v.d. Maats. Ned. Letterk. D. I, bl. 82, 191, D. III, bl. 84, 124, Jöcher.