Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 12. Eerste stuk

[David Meese]

MEESE (David), werd 25 Dec. 1723 te Leeuwarden geboren. Uit ouders van geringen stand gesproten, was hij een treffend voorbeeld door zelfontwikkeling van bijzondere talenten, welke groote mannen vaak kenmerken. Als hortulanus bij den akademischen tuin te Franeker geplaatst, (1750) wist hij, te midden van drukken arbeid, in eenen vaak ziekelijken toestand, die hem vroeg ten grave deed dalen, (Aug. 1770) binnen weinige jaren met overwinning van de grootste moeijelijkheden, door eigene vlijt, niet alleen zich zelven tot een voortreffelijken en geleerden kruidkundigen te vormen, maar ook door zijn vernuft in die wetenschap, nieuwe en meer uitgebreide inzigten te verkrijgen, welke lang nog door kenners bewonderd en gevolgd werden; terwijl hij tevens voor verscheidene andere, algemeen nuttige onderwerpen, schrandere uitvindingen deed en voorstelde die, door geleerde genootschappen onderzocht, met eer en goud naar verdiensten zijn bekroond geworden. Tot zijn uitvindingen behoorde ook een bijzondere zaaimachine. Zij was een houten kar met twee wielen, wiens achterwand voorzien was van gaten om het koren of zaad door te laten. Hij vervaardigde ze met Bouts en zond ze naar de Koninkl. Maats. v. wetensch. te Londen. Behalve waarnemingen aangaande de aartsnaden, getrokken uit verscheidene brieven van Meese aan Mr. L.F. Gronovius te Leyden, en te vinden in Uitgezogte Verhandelingen D. IX. bl. 338-347 (Amst. 1764) gaf hij in het licht:

Flora Frisiaca, of lijst der planten, welke in de provintie Friesland in het wilde gevondeu worden, waarbij gevoegt is een korte beschrijving van bovengenoemd landschap. Franek, 1760. 8^o.

Plantarum rudimenta, sive illarum methodus; ducta ex diffe-

rentia earum seminum, Cotyledonum, aliarumque partium, quae brevi tempore post earum propullulationem ac alterius incrementum, in iis conspiciuntur; quorum omnium utilitatem praefatio satis superque lectorem docebit. Investigata, effecta ac composita a David Meese. Leov. 1763. 4^o. m. pl. Er zijn slechts twee stukjes van in het licht verschenen die in het Hoog- en Nederduitsch zijn overgezet.

Verhandeling over het nut der kruidkunde, in Verh. d. Holl. Maats. van Wetens. D. IV. 1768. bl. 133.

Eenige nasporingen avngaande de Huisplanten (musci). Met afb. t.a.p. bl. 171.

Verh. over de Paalwormen in Verh. v.h. Gen. Floreant lib. artes. D. I. Amst. 1771. 8^o.

Het XIX classe van de Genera Plant. van Linaeus. Syngenesia genaamd, opgeh. en verm. enz. Leeuw. 1761. 8^o.

Op de Bibliotheek der Leydsche Hoogeschool vindt men: David Meese, Hortulanus in Horto Medico Franequerano, Rudimenta Plantarum of eerste beginsels der planten, voortkomende naadat ze gezaaid zyn uyt haar zaad. Alle zooveel doenlyk was in deese hunne voortkoming en een weinig boven den grond voortgegroeid zynde veranderingen nagespeurd, afgeteekend en aangeschreven; en daaruit eene nieuwe leerwijze getrokken en by stukken voorgesteld en uitgegeven, waarvan 't eerste was in 1761.

Het werk bestaat (volgens de opgave van prof. Reinwardt) uit twee deelen in folio. Het eerste bevat 48 groot kwarte bladen met gekleurde benevens nog eenige ongenommerde teekeningen; alle voorstellende de kiemende zaden van een zeer groot aantal van gewassen. De teekeningen zijn allen zeer fraai en naauwkeurig, en van ieder kiemend zaad in de min of meer gevorderde staat van ontwikkeling van hetzelve, en dus ook een gedeelte van het jonge plantje (plumula) in onderscheidene teekeningen voorgesteld.’ Het 2^e deel bevat den tekst of de verklaring van de teekeningen.’

Zie Aanteekeningen van twee proeven enz. door A. Roskam Kool, in de Verh. van het Bat. Genoots. te Rotterd. D. IV. bl. 190-163; G. de Vos, Comment. de Entozois, p. 33; C. Mulder, Orat. Inaug. p. 12, 24 nota 14; Konst- en letterb. 1822, D. II. bl. 242; 1824, D. II. bl. 419; Boekz. d. Gel. Wereld, 1791 a bl. 658; 1763, bl. 550-560; 1775 a. bl. 471; 1766, bl. 40; Adelung, Foriz. u. Erg. v. Jöch. Lex. i.v.; N. Mulder, Orat. de meril. D. Meese, cet. Gron. 1822.