Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 6

[Floris III]

FLORIS III, Graaf van Holland, was de oudste zoon van Graaf Dirk VI en van Sofia, dochter van Otto, Paltsgraaf van den Rijn. Hij volgde zijn vader in 1157 onder zeer gunstige vooruitzigten in de regering op. De West-Friezen en Drechtlanders, waarmede zijne voorzaten in gedurigen strijd gewikkeld waren, huldigden hem in 1161 als hunnen Heer. Maar zijn bestuur was even onrustig als dat van zijnen voorganger rustig geweest was. Kort na zijn huwelijk, in 1162, met Ada, de zuster van Milcolombus IV, Koning van Schotland, mengde hij zich in den oorlog tusschen den Bisschop Godfried van Utrecht en den Hertog van Gelderland. Na de beslechting van hun geschil, vermeenen wij op goeden grond te mogen stellen, dat de oorlog tusschen Graaf Floris en Graaf Filips van Vlaanderen, over den opgerigten tol te Geervliet, ontstaan is, ofschoon ook anderen willen dat die vóór de uitbreking der Utrechtsche geschillen heeft plaats gehad. Ongelukkig was de afloop van dien krijg voor Graaf Floris, want, hetzij òf die oorlog te water, òf te land werd gevoerd, waarover de berigten verschillen, hij werd geslagen en in 1165 gevankelijk naar Brugge gevoerd.

Twee of drie jaren werd hij gevangen gehouden, doch ten laatste op vernederende voorwaarden ontslagen. Gedurende zijne gevangenschap hadden de Kennemers in 1166 het West-Friesche dorp Schagen verbrand en de bewoners meerendeels vermoord. De West-Friezen plunderden hierop uit weerwraak de stad Alkmaar. Naauwelijks was Floris in vrijheid gesteld of hij trok met eene aanzienlijke magt tegen de West-Friezen op, doch eene kleine nederlaag, door eenige roekelooze jonge ridders op den 22^sten Januarij 1169 ondergaan, deed hem, zonder iets te hebben ondernomen, terugkeeren. De West-Friezen werden door de bewoners zelven teruggejaagd en in ontzag gehouden, en de vijandelijkheden werden gestaakt door den grooten watervloed die in 1170 plaats had.

Bisschop Godfried overleden zijnde, werd de broeder van Graaf Floris, Boudewijn, tot Bisschop van Utrecht verkozen. De vrede tusschen Holland en Utrecht werd daardoor niet verstoord; zelfs melden sommige schrijvers van een kruistogt tegen de Friezen, door beide broeders in 1179 ondernomen. Of hiermede de West-Friezen bedoeld worden, wordt niet gemeld. In 1180 viel Graaf Floris met eene groote magt in West-Friesland en vermogt in 1182 de bewoners van Wieringen en Texel tot onderwerping brengen. Hij deed vervolgens in 1184 een togt naar het Heilige land, en werd, na zijne terugkomst, in den twist tusschen Utrecht en Gelderland betrokken, die echter door Keizer Frederik werd bijgelegd. Op het berigt van de verovering van Jerusalem, trok hij an-

dermaal, en nu met genoemden Keizer Frederik, naar het Heilige land, nam deel aan de verovering van Iconium, de hoofdstad van Lycaonië, en overleed aan de pest te Antiochië den 1^sten Augustus 1190. Hij werd aldaar in de St. Pieterskerk begraven. Bij zijne gemalin liet hij vier zonen en vier dochters na. Dirk, de oudste, werd Graaf van Holland; Willem, Graaf van Friesland; Floris, Domproost van Utrecht en Robert, Landvoogd van Kennemerland; zijne vier dochters waren Beatrix, Elizabeth, Aleid en Margarete. Zijne afbeelding ziet het licht. Omtrent zijn karakter zegt de heer Arend, dat hij was ‘dapper en moedig in het strijdveld, wijs en behoedzaam in den raad, groot en standvastig in tegenspoed. Hij vereenigde opregtheid van hart met zuiverheid van zeden en ongeveinsde godsvrucht.’

Zie Melis Stoke, Rijm-Kronijk, B. II. bl. 395-446; Oude Holl. Divisie Kron. 13 Div. c. 5-7; Boxhoorn, Chron. van Zeel. bl. 39-43; Scriverius, Chron. van Holl. Zeel. en Vriesl. bl. 154; Schotanus, Friesche Hist. bl. 94, 98; van Leeuwen, Bat. Illustr. bl. 1367; Balen, Beschrijv. van Dordr. bl. 709, 710; Hoogstraten, Woordenb.; van Hemert, Levensbeschrijv. der Holl. Grav. bl. 118-125; Wagenaar, Vad. Hist. bl. 236-274; Luïscius, Woordenb.; Loosjes, Charakterk. der Vaderl. Geschied. D. I. bl, 225-231; Kok, Vaderl. Woordenb. D. XV. bl. 240-247, van Wijn, Aanm. en Bijv. op Wagenaar, D. II. 79-84, 90, 95, D. IV. bl. 42; van Kampen, Vaderl. Karakterk. D. I. bl. 95; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl. D. II. St. I. bl. 123-133; van der Chijs, de Munten van Holl. en Zeel. bl. 62-65, de Munten van Friesl. Gron. en Drenth. bl. 604; Kron. van het Hist. Gen. te Utr. D. III. bl. 104, D. V. bl. 63; Muller, Cat. van Portrett. bl. 1, 305.