Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 6

[Floris II]

FLORIS II, Graaf van Holland, wegens zijne zwaarlijvigheid de Vette genaamd, was de zoon van Graaf Dirk V en van Othelhilde van Saksen. Hij volgde zijn vader, na diens dood, in 1091 op, volgens sommigen door Keizer Hendrik IV onder voogdij gesteld, omdat hij nog jong moet geweest zijn, toen hij het grafelijk bewind aanvaardde. Men heeft hiervoor echter geene bewijzen kunnen bijbrengen, en melden de oudste en echtste bescheiden dan ook niets meer, dan dat hij zijn vader opvolgde. Niemand onzer Graven heeft zulk eene rustige regering gehad dan hij, daar slechts eenmaal de vrede gevaar liep verbroken te worden, toen hij zich met Keizer Hendrik V tegen Robert II, Graaf van Vlaanderen, verbond, welke in het bezit van Zeeland bewester Schelde gebleven was, waarop de Hollanders aanspraak maakten. Het kwam echter niet tot den strijd, ofschoon Floris door onderhandeling in het bezit dier landen gesteld werd.

Niet alleen met buitenlandsche vorsten, maar ook met den Bisschop van Utrecht, leefde Floris II in broederlijke genegenheid, Hij verwierf door zijn vreedzaam bestuur niet alleen de liefde der landzaten, maar hij zag daardoor zijn land magtig en rijk worden. Terwijl de Nederlandsche Edelen, in heiligen ijver ontgloeid, hun bloed en goed tegen de ongeloovigen verspilden, bleef Floris te huis, en onthield zich, om, na hunne terugkomst, en van die der naburige vorsten, van hunnen verzwakten toestand misbruik te maken. Vreemd is het intusschen dat, terwijl zijne onderdanen rust en vrede genoten, hunne privilegien bevestigd en uitgebreid werden, en zij al de voordeelen genoten van de schitterende hofhouding huns meesters, die meestal te Haarlem gehouden werd, er juist in dien tijd eene

verhuizing uit Holland naar Duitschland plaats had. De oorzaak dier verhuizing is onbekend, en niet dan gissingen worden daarvoor geopperd. Floris II ging evenwel voort zijne onderdanen te begunstigen, en het staat tot zijne eer aangeteekend, dat hij zulks nooit deed aan den een, ten koste van den ander.

Het verhaal van het voorgevallene op de jagt tusschen Graaf Floris II en den Frieschen edelman Galama, en waarvan de laatste het slagtoffer werd, ofschoon op zich zelven niets ongerijmds bevattende, wordt door sommige schrijvers verzekerd, door anderen tegengesproken. Moeijelijk is het de waarheid in dezen te vinden; het geheele verhaal is zoo zeer in strijd met de zucht naar gemak, en met het geheele karakter van den vorst, dat, zonder nadere bevestiging, wij het niet kunnen aannemen.

Even als zijne voorzaten was hij een begunstiger der geestelijkheid, en het is daarom dat wij hunnen lofspraak niet in allen deele vertrouwen kunnen. Hij was de advokaat van den Abt van St. Truyen, in diens geschil met den Bisschop van Utrecht, maar niet zoo geheel zeker is het, dat hij zijne bemiddeling alleen uit liefde tot de regtvaardigheid aanbood, dan wel omdat hij er voor betaald werd.

Floris II was gehuwd aan Petronella, dochter van Dirk, Hertog van Opper-Lotharingen, en halve zuster van Lothair, Hertog van Saksen, die later Keizer geworden is. Zij wordt ook Geertruid bij sommige schrijvers genoemd, en het is daarom dat enkelen van meening zijn, dat zij beide namen gedragen heeft. Wij zullen op haar artikel van haar gewagen. Floris verwekte bij haar drie zonen, Dirk, die hem opvolgde, Floris, bijgenaamd de Zwarte, die later volgt, en Simon, en eene dochter Hadewick, die huwde met Gerard van Nassau, tweede Graaf van Gelder en Zutphen.

Floris II overleed, in de kracht van zijn leven, in het jaar 1122, schoon anderen, op gezag van Huydecoper, doch ten onregte, beweren dat hij in 1112 gestorven is. Met koninklijke pracht is hij te Egmond begraven, en meer dan eenmaal is zijne afbeelding in plaat gebragt.

Zie Melis Stoke, Rijm-Kronijk, B. I. bl. 351-355; Kronijk van de Klerk uit de laage Landen, bl. 57; Balen. Beschrijv. van Dordr. bl. 707, 708; van Leeuwen, Bat. Illustr. bl. 1367; Boxhorn, Chron. van Zeelandt, D. II. bl. 33-35; Schotanus, Friessche Hist. bl. 89; Hoogstraten, Woordenb.; van Hemert, Levensbeschr. der Holl. Grav. bl. 101-107; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. II. bl. 198, 206, 208, 210-215; Loosjes, Charakterk. der Vaderl. geschied. D. I. bl. 202-205; Luiscius, Woordenb.; Kok, Vaderl. Woordenb. D. XV. bl. 237-239; van Wijn, Aanm. en Bijv. op Wagenaar. D. II. bl. 71, 73, 74, 95; van Kampen, Vaderl. Karakterk. D. I. bl. 84, 85; Collot d'Escury, Holl. roem, D. II. bl. 11, Aant. bl. 8-112; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl. D. II.

St. I. bl. 110-114; van der Chijs, de Munten der Graafsch. Holl. en Zeel. bl. 31-54; Muller. Cat. van Portt. bl. 1, 305.