Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 6

[Filips]

FILIPS, graaf van Nassau, Vianden, Dietz, Dillenburg, enz. werd te Dillenburg in 1566 geboren en was de zoon van Joan, graaf van Nassau, de oude, en van Elisabeth, dochter van den landgraaf van Leuchtenberg. Reeds vroeg in den wapenhandel onderwezen, trad hij op jeugdigen leeftijd in dienst, werd in 1585 Gouverneur van Gorinchem, Woudrichem en Loevestein, en nam in 1586 deel aan Leicester's togt tegen Parma, in het aartsbisdom van Keulen. Na de inneming van Nijmegen door Prins Maurits, bij welks belegering hij in 1591 tegenwoordig was, werd hij tot bevelhebber dier vesting aangesteld. Van dezen post zich uitmuntend kwijtende, bleef hij echter niet achter in het bestrijden van den algemeenen vijand, en deed hij in Januarij 1593 een togt naar Luxemburg, waar wel zijne aanslag op St. Vijt mislukte, maar waar hem toch grooten buit ten deel viel.

In het volgende jaar teruggekeerd, nam hij deel aan schier al de ondernemingen van Maurits, en betoonde daarbij eene dapperheid, die aan vermetelheid grensde. Veel bragt hij toe aan de vermeestering van Groningen in 1594, waar hij het eerst de bres binnentrok, en hij werd in October met twintig vendelen soldaten naar Frankrijk gezonden, om Hendrik IV bij te staan tegen Parma; ook werkte hij krachtdadig mede tot de zege, waar de terugtogt van laatstgenoemde het gevolg van was. Hij veroverde verscheidene plaatsen in Luxemburg, doch zich met den Hertog van Bouillon willende vereenigen, had hij het ongeluk aan het hoofd van vier benden ruiters door de legermagt van den Graaf van Mansfeld te worden omsingeld; het gelukte hem evenwel door den vijand heen te slaan, en hij werd daarbij gekwetst. Door de Staten teruggeroepen, nam hij deel aan de belegering van Grol, welke stad door Mondragon ontzet werd. Bij die gelegenheid door Maurits met vijfhonderd ruiters uitgezonden, om eenige kornetten ruiters van den vijand aan te

tasten, werd hij daarbij in den buik gewond en gevangen genomen. Naar Rijnberk gevoerd, werd hij behoorlijk verpleegd, doch overleed op den 1sten September, een dag na het gevecht. Zijn lijk, en dat van Graaf Ernst van Solms, werd door Mondragon aan Maurits gezonden, en den 22sten October daaraanvolgende met groote staatsie in de groote kerk te Arnhem begraven. Zijn dood werd algemeen betreurd; inzonderheid door Prins Maurits, met wien bij te Leiden gestudeerd had. Mondragon zelf erkende zijne dapperheid, en zijn oudste broeder Graaf Willem Lodewijk mogt met regt aan zijn vader schrijven dat hij den naam van Nassau met eer in het graf gedragen had, en een parel onder zijne broeders geweest was. Jammer dat hij zich, naar de gewoonte van zijnen tijd, niet ontzag, om wel eens eenen te sterken dronk te doen, die hem dan tot roekeloosheid deed overslaan. Had hij een langer leven gehad, dan ware hij, meer bedaard geworden zijnde, een ervaren krijgsman geworden, van wien nog zooveel voor het vaderland te verwachten was. Zijne afbeelding ziet het licht.

Zie Bor, Nederl. Oorl. B. XXVIII. bl. 577 (39), B. XXIX. bl. 604 (3), B. XXX. bl. 678 (7), 757 (64), B. XXXI. bl. 831 (42), 844 (52), 847 (54). B. XXXII bl. 5 (1), 8 (4), 28 (21), 43 (33); Orlers, Geslachtboom der Grav. van Nassau, bl. 44-47, met portret.; van Meteren, Ned. Hist. D. V. bl. 411, 423, 454, D. VI. bl. 71, 153, 175, 203, 254; Wagenaar, Vaderl. Hist. D. VIII. bl. 205, 373, 379, 389, 403, 422, 424; (van Hasselt), Kron van Arnh. bl. 244; Bosscha Ned. Held. te Land. D. I. bl. 301, 314, 324; (Boonzayer en Merkus) Geschiedk. Aanteek. betrek. Loevestein, bl. 62, Bijl. bl. 58; Geschiedk. Aant. omtr. het beleg van Gron. in 1594, bl. 6, 14, 25-27; Muller, Cat. van Portr. bl. 20; Groen van Prinsterer, Archiv. T. VI. p. 297, T. VII. p. 567, T. VIII. p. 71, 128, 187, 229, 438, Deuxième Série, T. I. p. 343-346; Arend, Algem. Geschied. des Vaderl. D. III. St. I. bl. 451, 463, 486, St. II. bl. 14-16, 22-26.