Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Jean Pierre Crousaz]

CROUSAZ (Jean Pierre), werd geboren den 13^den April 1663 te Lausanne uit een zeer oud geslacht. Na het eindigen zijner studien, bezocht hij Holland en Parijs en werd bij zijne terugkomst, te Lausanne in 1700, beroepen tot hoogleeraar in de wijsbegeerte en in 1706 bekleed met de waardigheid van rector der hoogeschool aldaar. De leerstoel der godgeleerdheid, dien men hem aanbood, wilde hij met dien der wijsbegeerte niet verwisselen. De godgeleerde geschillen die ook aan die academie gevoerd werden, deden hem in 1724 gehoor geven aan eene roeping der Groningsche hoogeschool, tot hoogleeraar in de wijsbegeerte en wiskunde, welke betrekking hij den 19^den October van dat jaar aanvaardde. Van nu af worden de berigten omtrent hem zeer uiteenloopend, want terwijl de Boekzaal vermeldt, dat hij in 1726 te Cassel tot hoogleeraar in de wijsbegeerte en directeur van het gymnasium aldaar beroepen werd, en de abt de Feller, dat de prins van Hessen-Cassel hem aanstelde tot gouverneur van zijn zoon, zegt de Biographie Universelle, dat de zucht naar zijn vaderland bem deed terugkeeren en dat hij in 1737 zijne vorige betrekking aan de academie te Lausanne, toen vakant zijnde, weder op zich nam. Hoe dit zij, eenstemmig zijn de berigten dat hij aldaar overleed, ofschoon er dan ook in het jaartal van zijn sterven 1748 of 1750, verschil bestaat. Hij was sedert 1725 lid van de academie te Parijs, die eenige jaren te voren zijne Memoire sur le mouvement, met goud bekroond had; ook behaalde hij verscheidene prijzen aan de academie van Bordeaux.

Hij schreef behalve andere werken:

Système de réflexions qui peuvent contribuer à la netteté etc. à l'étendue de nos connaissances, ou Nouvel essai de logique; 8^o. 2 deelen. Ook in 12^o. 6 deelen, en eene verkorting van dat werk in één deel.

Traité du beau, etc. Amst. 1715, 8^o. 1724, 12^o. 2 vol.

Reflexions sur la manière d'etudier les Mathematiques, Amst. 1715, 12^o.

Traité de l'éducation des enfans, la Haye 1722, 12^o. 2 vol.

Examen du pyrrhonisme ancien et moderne, la Haye 1733, fol.

Examen du traité de la liberté de penser. Amst. 1718, 8^o. waarin hij den Deïst Collins wederlegde.

Examen de l'essai sur l'homme de Pope.

Commentaire sur la traduction du même Poême par l'abbé du Resnel.

Traité de l'esprit humain, 1741.

Traités de Physique et de Mathématiques.

Oeuvres diverses, 2 vol. 8^o.

In het Hollandsch bestaat er van hem:

Predicatien over de waarheid der christelijke godsdienst, Amst. 1723, 8^o.

Zie Boekz. der Gel. Wereld, 1724, a. bl. 587, b. bl. 518, 1726, a. bl. 506; Saxe, Onomast. lit., T. VI. Anal. p. 674; van Abkoude, Naamreg. van Ned. Boek., D. I. St. I. de Feller, Dictionn. Historiq., T. III. p. 407; Ypey, Geschied. van de Christ. Kerk in de achtt. eeuw, D. I. bl. 243; Biogr. Univ., T. V. p. 325.