Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 3

[Willem de Clercq]

CLERCQ (Willem de), geboren te Amsterdam, den 15^den Januarij 1795, onderscheidde zich reeds als aankomende jongeling door eene onverzaadbare weetgierigheid, eene ongemeene vlugheid van bevatting en levendigheid van geest, een sterk geheugen en juist oordeel, zoodat dit toen reeds iets groote in hem deed voorspellen, welke voorspelling later ten volle bewaarheid werd. Zijne bestemming tot den handelstand verhinderde niet, dat hem ruime gelegenheid geschonken werd, om zijnen edelen geest veelzijdig te beschaven, en met allerlei nuttige kundigheden te verrijken. De geschiedenis in haren vollen omvang, en de fraaije letteren waren vooral het geliefkoosd voorwerp zijner oefeningen, ofschoon ook ernstige studiën hem bezig hielden. Zijne groote kunde van alles wat tot den koophandel betrekking heeft, en zijne ongemeene bekwaamheden waren oorzaak, dat hij, die te Amsterdam als Makelaar gevestigd was, eerst tot Secretaris en later tot Directeur der Handelmaatschappij werd aangesteld, die in hem eene ijverigen, werkzamen en naauwgezetten bevorderaar harer belangen vond. De werkzaamheden aan deze betrekkingen verbonden, welke hij met grooten lof vervulde, gedoogde niet, dat hij den Vaderlandschen letterroem met zijnen eigenen, door de uitgave van belangrijke geschriften zoo zeer uitbreidde en verhoogde,

als zij, wien die roem ter harte gaat, zouden gewenscht hebben, want de Clercq behoorde onder de zeldzaam bekwame mannen, die met groote gaven des geestes de edelste eigenschappen des harten vereenigen. Uitgebreid en veelomvattende was zijne kennis, die in een getrouw geheugen bewaard, hem gereedelijk ten dienste stond. Veel had hij in dit opzigt ongetwijfeld te danken aan eene vroegtijdige gewoonte om naauwkeurige aanteekening te houden van datgene wat hij las. Bekend en algemeen bewonderd was zijne gave van improvisatie, waardoor hij menigmalen, vooral in vroegere jaren, de gezellige en letterkundige kringen, waarin hij verscheen in verbazing bragt. Onde andere maakte hij voor de vuist uitmuntende verzen over: de ontdekking van het buskruid; vrijheid en dwingelandij; den alouden en tegenwoordigen toestand van het vaderland van Virgilius; de bekoorlijkheid der onschuld enz. Weinige zijner dichtstukken zijn gedrukt, slechts een, zoover wij weten, afzonderlijk, namelijk:

Welkomst-groet aan Z.M. Koning Willem II inde vergadering van de 4de klasse van het Koninklijk Nederlands Instituut op 14 April 1841. (Amst. 1842). 8^o.

Andere zijn opgenomen in den Nederlandsche Muzen Almanak of elders.

Bij hem was het niet enkel de gemakkelijkheid, om in vloeijende maat en rijm te spreken, niet de opeenstapeling van gemeenplaatsen, die aan de zuidelijke inprovisatores dikwijls wordt ten laste gelegd. Hij vereenigde met die gemakkelijkheid eenen rijkdom van denkbeelden, die zijne improvisatiën verre boven de gewone soort verhieven, en waartoe zijn schat van kennis en wetenschap hem de onuitputtelijke stoffe opleverde. Zijne wijze van voordragt bij dergelijke gelegenheden getuigde van de inspanning, waarin hij zich in die oogenblikken bevond. Achter zijnen stoel staande ving hij aan, en de stroom van woorden en gedachten vloeide onbelemmerd voort; terwijl de voetmaat afwisselde naar den aard der denkbeelden, en ernst en luim elkander menigmalen vervingen, en geen enkel oogenblik van aarzeling of oponthoud werd opgemerkt, tot dat de dichter het einde had bereikt.

Van zijne belezenheid, van zijn helder oordeel, van zijne scherpzinnigheid en van zijne gaven, om zijne denkbeelden en opmerkingen in eenen gepasten stijl uit te drukken, leverde de Clereq eene schoone proeve in zijne bij het koninklijke Nederlandsche Instituut bekroonde

Verhandeling over de vraag: welken invloed heeft de vreemde letterkunde, intonderheid de Italiaansche, Spaansche, Fransche en Duitsche, gehal op de Nederlandsche taal- en letterkunde sints het begin der vijftiende eeuw tot op onze dagen. Amst. 1824. 4^o.

Hij werd in het jaar 1823 Lid van het Utrechtsch genootschap van Kunsten en wetenschappen, en in 1824 van de Maat-

schappij der Nederlandsche Letterkunde te Leiden, in 1825 Correspondent en in 1835 Lid van de tweede klasse van het koninklijke Nederlandsche Instituut.

De Clercq overleed den 4^den Februarij 1844 en was gehuwd met Mejufvrouw Boissevain.

Zijn Portret gegraveerd door Philippus Velijn staat voor den Muzen-Almanak van het jaar 1830, en gaat mede in plaat uit, gegraveerd door Henricus Wilhelmus Couwenberg, fol.

Zie Stuart, Jaarbk. van het Kon. der Nederlt., 1822, bl. 473; Algem. Konst. en Letterb. 1822, D. II. bl. 163, 1823. D. I. bl. 163-165. D. II. bl. 169, 1824. D. II. bl. 354, 1825 D. II. bl. 194, 1844, D. I. bl. 129-131; Nieuw Biogr. Woordenb. van Nederl. Dichters ten verv op Witsen Geysbeekk; Handel. der Jaarl. Verg. van de Maatsch. der Nederl. Letterk. te Leiden, gehouden den 20 van Zomermaand 1844, bl. 18-22; de Navorscher, vierde Jaarg., bl. 194 en 195.