Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[François Xavier de Burtin]

BURTIN (François Xavier de), geboren in 1743 te Maastricht, waar zijn vader Raadsheer-Kommissaris van den Prins Bisschop van Luik was, verkreeg na zijne studiën uitmuntend voleindigd te hebben graden in de Regten, de Geneeskunde en de Kunsten. In 1767 vestigde hij zich te Brussel, waar hij spoedig den titel van Raadgevend Geneesheer van den Gouverneur-Generaal, Prins Karel van Lotharingen, bekwam. Keizer Jozef II gaf hem, tijdens diens verblijf in België, het onwedersprekelijkste bewijs van het belang, dat hij in zijne bekwaamheden stelde, door hem onder anderen op te dragen om in onderscheidene provinciën van de Oostenrijksche Nederlanden, alle de nuttige voortbrengselen uit de drie rijken der Natuur op te zoeken, welke er onbekend waren gebleven, even als Linnaeus dit voor Zweden gedaan had. Wegens de menigvuldige ontdekkingen en nuttige aanmerkingen door de Burtin gedaan, maakte de Keizer hem erflijk Ridder, hem tevens benoemende tot Raadsheer Rapporteur van den Raad van het Gouvernement Generaal, welke de toen bestaande Collaterale Raden moest vervangen. Bij den opstand in Belgie in het begin der vorige eeuw bleef de Burtin zijnen weldoener getrouw; en deze edelmoedigheid, welke hem aan de vervolgingen van de bovendrijvende partij blootstelde, werd later met een aanzienlijk pensioen beloond, vergezeld van de vleijendste betuigingen van 's Vorsten goedkeuring. Zijne verwijdering uit de dienst, waardoor hij geheel over zijne tijd kon beschikken, stelde hem in staat lange reizen te ondernemen en zich geheel aan de wetenschappen en letteren toe te wijden.

Behalve eenige twistschriften in het Hollandsch, betrekkelijk de tijdsomstandigheden, heeft men van zijne hand:

De Febribus. Lovan. 1767. 4^o.

De Revolutione Belgicâ, carmen hexametron.

De Revolutione gallicâ, carmen distichon.

Des bois fossiles, découverts dans les différentes parties des Pays Bas. Harl. 1781. 8^o.

Réflexions sur les progrès de la fabrique du fer et de la'cier dans la Grande Bretagne. Londres 1783. 8^o.

l'Oryctographie de Bruxelles. Brux. 1784. folio. grand format. avec 33 planches enluminées, een werk dat den Schrijver eenen hoogen rang onder de delfstofkundigen heeft doen verwerven.

Des Végétaux indigènes qui peuvent remplacer les exot ques. Brux. 1784. 4^o.

Voyage minéralogique de Bruxelles, par Wavre, à Cour St. Etienne. 1788. 4^o.

Mémoire sur les révolutions et l'age du globe terrestre, waarmede hij in 1790 bij Teylers tweede Genootschap te Haarlem den gouden medailje behaalde, in wiens werken deze verhandeling dan ook voorkomt met eene Nederduitsche vertaling onder den titel:

Verhandeling over de algemeene omkeeringen, die de aarde aan hare oppervlakte ondergaan heeft enz. met platen.

Traité des connaissances nécessaires à tout amateur de tableaux. Brux. 1808. 2 vol. 8^o. avec fig.

Des causes de la rareté des bons peintres hollandais dans le genre historique, in het Fransch en Nederduitsch te vinden in de werken van Teylers tweede Genootschap. Haarl. 1809. 4^o, in het Fransch herdrukt Brux. 1818. 8^o.

De l'inutilité des jachères, ou de l'agriculture du pays de Waes. Brux. 1809. 12^o.

Sur les peintres modernes des Pays Bas. Brux. 1811. 12^o.

De la meilleure méthode d'opérer les polypes utérins. Brux. 8^o. avec. fig.

Voorts nog onderscheidene Regtsgeleerde Verhandelingen ieder afzonderlijk gedrukt in 4^o, alsmede eenige Fransche dichtstukjes en vele Verhandelingen opgenomen in de werken der geleerde Maatschappijen, waarvan de Burtin Lid was. Ook heeft hij nog onderscheidene werken in handschrift nagelaten in wier uitgave hij verhinderd werd door zijn overlijden den 7den Augustus 1818.

Zie Galerie Hist. des Contempor.; Algem. Konst- en Letterbode, 1818, D. I. bl. 114; van Kampen, Geschied. der Nederl. Letteren en Wetens., D. III. bl. 195; Biogr. Nation.; Biogr. Univ.